Vaccine zona thần kinh được chỉ định cho người lớn từ 50 tuổi trở lên và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh. Người từ 50 tuổi trở lên tiêm 2 mũi cách nhau 2 tháng. Người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh tiêm 2 mũi cách nhau 1 tháng. Vaccine có hiệu quả phòng ngừa zona thần kinh lên đến 97% và giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng khác hơn 90%.

Vaccine được sử dụng trên thế giới từ năm 2017, đến nay đã được phê duyệt và sử dụng ở hơn 50 nước, trong đó nhiều nước đã đặt hàng số lượng lớn để đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia cho toàn dân như vương quốc Anh, New Zealand, Úc, Hy Lạp, Canada, Đức, Ý...

Bà Vũ Thị Thu Hà, Giám đốc Cung ứng của Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, thủy đậu là bệnh lây nhiễm hàng đầu, nhiều quốc gia quan tâm đến vấn đề bệnh truyền nhiễm và chất lượng sống của người dân ở mức cao, do đó vaccine phòng zona thần kinh rất được quan tâm.

“Việc đặt mua được vaccine này đòi hỏi rất nhiều yếu tố khắt khe. Tuy nhiên, với lợi thế là đối tác chiến lược toàn diện của hãng dược phẩm GSK trong nhiều năm liền, VNVC đã nỗ lực cùng nhà sản xuất đưa về số lượng lớn vaccine và triển khai tiêm đầu tiên cho người dân Việt Nam. Vaccine hiện đã có mặt tại gần 200 trung tâm tiêm chủng của VNVC trên toàn quốc”, bà Thu Hà nói.

Bà Bùi Thị Thanh Hải (72 tuổi, phường Thảo Điền, TP Thủ Đức, TP.HCM) tái phát zona thần kinh vào tháng 9 hằng năm, mụn nước mọc ở nhiều vùng cơ thể như trán, môi, mắt gây đau nhức dữ dội kéo dài. Năm ngoái, mụn nước lan lên mắt phải gây sưng to như trứng gà khiến bà suy giảm thị lực không hồi phục.

“Mỗi lần tái phát bệnh là tôi rất ám ảnh, không thể ăn ngủ được. Biết VNVC có vaccine tôi mừng lắm nên đi tiêm ngay, bệnh này phức tạp chứ không chỉ là bệnh ngoài da”, bà Hải chia sẻ.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết vaccine zona thần kinh được sản xuất theo công nghệ bất hoạt, tái tổ hợp và công thức chứa dược chất đặc biệt giúp tăng hiệu quả trên người cao tuổi, người có bệnh nền.

Zona thần kinh là bệnh do virus Varicella Zoster gây ra, cũng là nguyên nhân gây bệnh thủy đậu. Người nhiễm virus lần đầu sẽ phát triển thành bệnh thủy đậu. Sau khi khỏi thủy đậu, virus này sẽ trú ẩn trong hạch thần kinh và sẽ tái hoạt động gây bệnh zona thần kinh khi gặp điều kiện thuận lợi như tuổi cao, mắc bệnh nền, suy giảm miễn dịch, căng thẳng tâm lý… Bất kỳ ai đã từng bị thủy đậu trước đó đều có thể bị zona thần kinh.

Ngoài gây đau đớn cấp tính vùng thương tổn, bệnh có thể gây các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng da dẫn đến nhiễm trùng huyết, liệt mặt, viêm gan, viêm phổi, viêm màng não, viêm giác mạc dẫn đến mù lòa, tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như đột quỵ, nhồi máu cơ tim cấp. Đặc biệt, sau khi mụn nước zona đã lành, có khoảng 5-30% người bệnh sẽ gặp biến chứng đau dây thần kinh sau zona kéo dài nhiều tháng, nhiều năm thậm chí cơn đau kéo dài dai dẳng đến suốt cuộc đời. Các cơn đau được mô tả nặng nề như bị điện giật dao đâm, bỏng nước sôi, thậm chí còn hơn cơn đau của phụ nữ trong quá trình sinh đẻ.

Các nghiên cứu cho thấy người có bệnh mạn tính có nguy cơ mắc zona, tái phát zona và gặp biến chứng đau thần kinh sau zona cao hơn từ 20-40% so với dân số chung. Đau thần kinh sau zona cũng có nguy cơ tăng mạnh theo tuổi, nhất là trong độ tuổi 50-79. Ngoài ra, người thường xuyên căng thẳng tâm lý có nguy cơ mắc bệnh cao hơn 47% so với người bình thường.

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TP.HCM, việc tiêm phòng bệnh zona đã được khuyến cáo rộng rãi, trong đó vaccine của GSK được khuyến cáo cho độ tuổi 50 trở lên ở hầu hết các quốc gia cũng như ưu tiên và có chỉ định cho người suy giảm miễn dịch. Bộ Y tế đã đưa dự phòng bệnh zona thần kinh bằng vaccine vào trong Hướng dẫn quốc gia về Chẩn đoán và Điều trị các bệnh da liễu 2023.

“Vaccine zona thần kinh ngăn chặn sự tái hoạt động của virus đang tiềm ẩn trong các hạch thần kinh sau khi mắc thủy đậu, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh zona và các biến chứng liên quan. Đây là giải pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả cho người từ 50 tuổi hoặc 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh”- bác sĩ Khanh đánh giá.

Chỉ từ đầu năm 2024 đến nay, VNVC đã cùng các hãng vaccine và dược phẩm hàng đầu thế giới như GSK, Pfizer, MSD, Takeda… đưa về Việt Nam 4 loại vaccine phòng bệnh quan trọng gồm vaccine phòng não mô cầu B thế hệ mới, vaccine phế cầu 23, vaccine sốt xuất huyết và vaccine zona thần kinh.

Việc liên tiếp đưa về các loại vaccine mới, vaccine quan trọng cho người dân Việt Nam thể hiện quyết tâm và nỗ lực nâng cao tỷ lệ bao phủ vaccine, nâng cao sức khỏe và chất lượng sống cho trẻ em và người lớn tại Việt Nam bên cạnh việc thực hiện tốt hoạt động tiêm chủng an toàn, dịch vụ chất lượng cao của VNVC.

Nguyễn Hương