Tình trạng “nhắm mắt làm ngơ” trước vấn nạn trẻ em bị lạm dụng tình dục trực tuyến

Thế giới đang cố gắng tìm cách bảo vệ trẻ em khỏi bị lạm dụng và gây hại trực tuyến. Nhiều chính phủ đang ban hành các điều luật về an toàn trực tuyến. Chẳng hạn, Australia, Vương quốc Anh, Philippines và một số quốc gia khác đã thông qua các quy định này sau khi tham khảo ý kiến công khai từ các chuyên gia.

Mỹ, Canada và Liên minh châu Âu (EU) vẫn đang trong quá trình tranh luận, Australia thì hiện đang lên kế hoạch tăng cường các quy định bảo vệ an toàn cho trẻ trên môi trường trực tuyến thông qua việc đánh giá Đạo luật An toàn Trực tuyến (Online Safety Act).

Riêng Pháp đang sử dụng quyền lực pháp lý để buộc các công ty công nghệ chịu trách nhiệm nếu họ vi phạm luật.

Điển hình là việc Pháp bắt giữ và truy tố Giám đốc điều hành Telegram Pavel Durov với cáo buộc liên quan đến "giao dịch bất hợp pháp, lạm dụng tình dục trẻ em, gian lận và từ chối cung cấp thông tin cho chính quyền".

Chỉ số toàn cầu năm 2024 của Childlight về tình trạng lạm dụng và bóc lột tình dục trẻ em (Childlight Global Index of Child Sexual Exploitation and Abuse Prevalence) đã ước tính có khoảng 300 triệu trẻ em trên thế giới bị ảnh hưởng bởi vấn nạn bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến.

Childlight là một tổ chức quốc tế chuyên nghiên cứu và phòng chống nạn bóc lột và lạm dụng tình dục trẻ em. Chỉ số của Childlight cho thấy sự cấp thiết phải có sự can thiệp của luật pháp để giải quyết vấn nạn này.

Tại Mỹ, mặc dù luật pháp đã yêu cầu các công ty phải báo cáo khi phát hiện nội dung lạm dụng tình dục trẻ em (CSAM) trên nền tảng của mình, nhiều công ty vẫn không chủ động phát hiện CSAM và vì thế không báo cáo được.

Trong khi đó, các báo cáo nộp cho Ủy viên An toàn Trực tuyến của Australia (Australia’s eSafety Commissioner) cho thấy nhiều công ty không hề có biện pháp phát hiện hành vi lạm dụng tình dục trẻ em phát trực tiếp trên các nền tảng, ứng dụng và thiết bị của mình, ngay cả khi vấn đề này liên quan đến nạn buôn bán trẻ em vì mục đích tình dục.

John Tanagho, Giám đốc điều hành Trung tâm chấm dứt nạn bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến thuộc Tổ chức Công lý Quốc tế (International Justice Mission), một tổ chức phi lợi nhuận được thành lập vào năm 1997, có trụ sở tại Mỹ, cho rằng những điều này dường như phản ánh tình trạng “nhắm mắt làm ngơ” của xã hội trước cảnh những đứa trẻ bị lạm dụng tình dục phát trực tiếp trên các nền tảng, ứng dụng và thiết bị - để người dùng có thể xem trực tiếp, trong thời gian thực.

Europol, cơ quan Cảnh sát Liên minh châu Âu, gọi đây là “mối đe dọa dai dẳng” và là “hình thức bóc lột tình dục trẻ em vì mục đích thương mại”, một nguồn nội dung quan trọng tạo ra nạn CSAM. Tại Philippines, điều này ảnh hưởng đến gần nửa triệu trẻ em. Các quốc gia như Colombia, Mỹ, Anh, Romania và nhiều quốc gia khác cũng gặp tình trạng này.

Các công ty công nghệ có thể góp phần lớn giải quyết vấn đề

Ông John Tanagho cho rằng các công ty công nghệ có thể góp phần lớn công sức để giải quyết vấn đề. Thực tế, những hành động của ngành công nghệ đã mang lại các gợi ý cho chính phủ nhằm ngăn chặn hành vi độc hại và bảo vệ trẻ em. Ví dụ, công cụ “Communication Safety” của Apple.

Theo Apple, “Communication Safety” sử dụng công nghệ máy học ngay trên thiết bị để phân tích ảnh và video đính kèm, xác định liệu nội dung đó có chứa hình ảnh khỏa thân hay không. Vì quá trình phân tích diễn ra trên thiết bị của trẻ, Apple sẽ không nhận được thông báo nếu phát hiện nội dung khỏa thân và cũng không có quyền truy cập vào các ảnh hoặc video đó.

Tương tự, Instagram (thuộc sở hữu của Meta) cho biết tính năng “Bảo vệ trẻ khỏi hình ảnh khiêu dâm” sử dụng công nghệ máy học trực tiếp trên thiết bị để xác định xem hình ảnh được gửi trong tin nhắn riêng trên Instagram có chứa nội dung khỏa thân hay không.

Vì quá trình phân tích diễn ra ngay trên thiết bị, tính năng này vẫn hoạt động trong các cuộc trò chuyện được mã hóa đầu cuối, nơi mà Meta không có quyền truy cập vào các hình ảnh này.

WhatsApp cũng tự động kiểm tra các liên kết để xác định xem chúng có đáng ngờ hay không. Lưu ý rằng do sử dụng mã hóa đầu cuối, WhatsApp không thể xem nội dung tin nhắn của người dùng.

Rõ ràng, các công ty có thể giải quyết vấn nạn bóc lột trẻ em trực tuyến, đồng thời bảo vệ quyền riêng tư của người dùng - chỉ cần các nguyên tắc và công cụ được áp dụng trên diện rộng và các công ty nỗ lực ngăn ngừa tác hại ngay từ đầu.

Trong một dấu hiệu đầy hứa hẹn khác, Meta, Google và các bên khác đã tham gia Dự án Lantern (Project Lantern), một sáng kiến ​​của Liên minh Công nghệ (Technology Coalition) sử dụng tín hiệu chia sẻ để cải thiện khả năng phát hiện tình trạng bóc lột trẻ em trực tuyến.

Liên minh Công nghệ là một tổ chức toàn cầu bao gồm các công ty công nghệ có quy mô và lĩnh vực khác nhau cùng hợp tác để thúc đẩy những tiến bộ quan trọng trong công nghệ.

Vào tháng 8 vừa qua, Lantern đã mở rộng sang lĩnh vực tài chính. Sự tham gia của lĩnh vực tài chính đang thay đổi cuộc chơi vì chuyển tiền và các dịch vụ tài chính khác thường xuyên bị sử dụng sai mục đích để thực hiện hành vi lạm dụng tình dục trẻ em qua video trực tiếp.

Các cơ quan quản lý tài chính, như AUSTRAC của Australia và FINTRAC của Canada, đã chia sẻ các chỉ số về tình trạng bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến với các tổ chức tài chính để tăng cường phát hiện, báo cáo và ngăn chặn.

Việc chia sẻ tín hiệu liên ngành của Dự án Lantern có thể tận dụng kiến ​​thức về công nghệ và tài chính dựa trên bằng chứng để ngăn chặn tình trạng bóc lột trẻ em trực tuyến và CSAM. Để tối đa hóa tác động của Lantern, các công ty cần đảm bảo rằng các báo cáo được chuyển đến tay cơ quan thực thi pháp luật.

Tuy nhiên, cần có quy định chính thức để thúc đẩy sự thay đổi trên toàn ngành công nghệ toàn cầu, thông qua các tiêu chuẩn do các nhà lãnh đạo chính phủ thiết lập, nhằm cân bằng quyền bảo vệ trẻ em với các quyền cơ bản khác.

Chuyên gia John Tanagho cũng đã đưa ra hai khuyến nghị chính về những gì chính phủ và tập đoàn công nghệ có thể làm ngay bây giờ:

Phát huy hiệu quả Hội nghị Bộ trưởng Toàn cầu đầu tiên về Bạo lực đối với Trẻ em

Hội nghị Bộ trưởng Toàn cầu (Global Ministerial Conference) diễn ra vào ngày 7 và 8/11 tại Bogotá (Colombia) là cơ hội để các chính phủ thực hiện các khuyến nghị và tài trợ cho các cam kết nghiêm túc nhằm chấm dứt bạo lực đối với trẻ em, bao gồm cả bạo lực tình dục trực tuyến.

Nâng cao công tác phòng ngừa trực tuyến trong cuộc thảo luận toàn cầu

Trong khi hầu hết luật pháp được ban hành hoặc đang tranh luận đều tập trung vào việc phát hiện và báo cáo, đã đến lúc phải khám phá một cách tiếp cận mang tính phòng ngừa hơn để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và ngăn ngừa tình trạng lạm dụng tình dục trẻ em trên trực tuyến. Các bên liên quan có thể xem xét những gì mà các chuyên gia và nạn nhân yêu cầu, như chặn quyền truy cập, chia sẻ, hiển thị, tải lên, lưu trữ và sản xuất CSAM ở mọi hình thức - hay nói đúng hơn là "xóa sổ CSAM".

“Đã đến lúc áp dụng cách tiếp cận không khoan nhượng đối với CSAM, nâng cao công nghệ an toàn và trách nhiệm của các công ty công nghệ lớn trong việc phát triển các công cụ sáng tạo đảm bảo bảo vệ trẻ em an toàn trên Internet”, ông John Tanagho cho biết.

Cuối cùng, khi các công ty đã nâng cao tính an toàn trực tuyến song song với lợi nhuận và quyền riêng tư người dùng, và khi các chính phủ tập trung nguồn lực cho các cam kết toàn cầu của mình, “chúng ta sẽ tiến gần hơn đến một thế giới mà mọi trẻ em đều có thể lớn lên an toàn - dù là ở nhà, ở trường hay trực tuyến: một thế giới mà quyền bảo vệ trẻ em nằm trong tầm tay chúng ta”./.

Anh Minh