Theo báo cáo Hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu (GSER - Global Startup Ecosystem Report) 2024, Việt Nam đã phục hồi và tăng hai bậc trong bảng xếp hạng toàn cầu, từ vị trí thứ 58 lên vị trí thứ 56. Thành phố Hồ Chí Minh được xếp hạng trong số 100 thành phố hàng đầu trên toàn cầu trong các lĩnh vực như công nghệ tài chính, công nghệ giáo dục, thương mại điện tử và bán lẻ và giao thông vận tải.

Các công ty khởi nghiệp (startup) công nghệ Việt Nam tạo được dấu ấn bao gồm các công ty sản xuất như Inflow, iQuatCongNghiep.vn, Vulcan Augmetics và Selex Motors...

Inflow giúp các thương hiệu thời trang tìm nguồn, theo dõi và quản lý sản xuất, trong khi iQuatCongNghiep.vn là nhà phân phối thiết bị và công cụ công nghiệp trực tuyến. Vulcan Augmetics là công ty sản xuất chân tay giả bằng robot và Selex Motors sản xuất xe điện và bộ pin.

Vậy, những chỉ số nào cho thấy tiềm năng của Việt Nam trở thành trung tâm khởi nghiệp nổi bật trong khu vực Đông Nam Á?

Các yếu tố thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam có nền tảng vững chắc khi mức tăng trưởng kinh tế tăng từ 5% vào năm 2023 lên 6,1% vào năm 2024. Các chuyên gia tin rằng nhu cầu toàn cầu và niềm tin của người tiêu dùng được phục hồi sẽ giúp Việt Nam đạt được mức tăng trưởng GDP dự kiến ​​là 6,5% vào năm 2025, qua đó thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp của mình.

Dưới đây là một số yếu tố khác cần cân nhắc để phát triển trung tâm khởi nghiệp:

Nhân khẩu học: Việt Nam có dân số trẻ và am hiểu công nghệ, với độ tuổi trung bình là 33. Dân số đạt 99,19 triệu người vào tháng 1/2024, tạo ra một thị trường thương mại, đổi mới và đầu tư lớn. Tỷ lệ thâm nhập Internet đạt 79,1% tổng dân số, với 78,44 triệu người dùng trực tuyến. Hơn nữa, việc sử dụng thiết

Số hóa nhanh chóng: Theo Intelligent CIO, Việt Nam là nền kinh tế số phát triển nhanh nhất ASEAN vào năm 2023. Quá trình số hóa nhanh chóng, cải thiện cơ sở hạ tầng và áp dụng các công nghệ như 5G và trí tuệ nhân tạo (AI) đang thúc đẩy nền kinh tế trực tuyến đạt 20% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của quốc gia vào năm 2025 và 30% vào năm 2030.

Chuyển đổi số cũng rất quan trọng để chuyển đổi sang nền kinh tế xanh. Đông Nam Á dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động môi trường và khí thải nhà kính (GHG). Do đó, các startup của Việt Nam có thể tìm ra các giải pháp cần thiết để khử cacbon cho quốc gia và có được năng lượng tái tạo để cung cấp năng lượng cho các thành phố và ngành công nghiệp.

Các sáng kiến ​​và quy định của chính phủ: Chính phủ Việt Nam đã đưa ra các sáng kiến ​​như Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhằm hỗ trợ và kết nối các startup với thị trường quốc tế và thu hút các nhà đầu tư.

Việt Nam cũng đã ban hành Quyết định số 844/QĐ-TTg năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025" để dành nguồn lực cho khu vực kinh doanh mới nổi. Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đi đầu trong việc triển khai công nghệ 5G để thúc đẩy bối cảnh khởi nghiệp.

Đầu tư trong và ngoài nước: Các công ty đầu tư mạo hiểm (VC) đang cung cấp nguồn vốn cần thiết để thúc đẩy khu vực khởi nghiệp tại Việt Nam. Một số ví dụ về các nhà đầu tư hàng đầu tại Việt Nam bao gồm VinaCapital Ventures, 500 Startups Vietnam và Mekong Capital. Đầu tư trực tiếp trong và ngoài nước (FDI) cho phép các công ty mở rộng quy mô, nhận được sự cố vấn và có được những nhân viên chuyên gia. Các công ty cũng có đủ khả năng tiến hành nghiên cứu và phát triển (R&D) để nâng cao công nghệ và sản phẩm cung cấp của mình.

Đổi mới: Báo cáo GSER 2024 lưu ý rằng Việt Nam đang thúc đẩy đổi mới trong nước thông qua NIC. Sở Khoa học và Công nghệ (DOST) tiếp tục thí điểm các chính sách và thúc đẩy tăng trưởng trong hệ sinh thái TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng. Một số đổi mới có tác động bao gồm phát triển và tích hợp AI, công nghệ blockchain và tiền điện tử, cũng như sản xuất và sử dụng các phương tiện xe điện (EV).

Những thách thức Việt Nam phải đối mặt để trở thành một trung tâm khởi nghiệp quan trọng

Bên cạnh những yếu tố thuận lợi trên, Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề có thể cản trở hệ sinh thái khởi nghiệp, bao gồm:

Khoảng cách về cơ sở hạ tầng: Phát triển công nghệ có thể gây căng thẳng cho cơ sở hạ tầng hiện có. Chính phủ phải đầu tư xây dựng các nền tảng, mạng lưới, hệ thống, trung tâm dữ liệu, cơ sở vật chất, công trình đường bộ, cáp và nhiều thứ khác để cung cấp khuôn khổ cần thiết cho các công ty khởi nghiệp phát triển mạnh.

"Mùa đông" đầu tư: Đã có những "mùa đông" đầu tư trong khu vực do lạm phát và lãi suất cao. Những trở ngại này đang làm giảm đầu tư vào Việt Nam và gây khó khăn cho các công ty khởi nghiệp.

Chuyển đổi nền kinh tế xanh: ASEAN đang đối mặt với việc xử lý và tái chế chất thải. Các công ty khởi nghiệp công nghệ Việt Nam cần chuyển sang nền kinh tế tuần hoàn, khuyến khích tối đa hóa việc sử dụng năng lượng và tài nguyên cũng như xử lý nhựa và rác thải điện tử một cách có trách nhiệm.

Năm 2025 đang đến gần, tiềm năng của Việt Nam như một trung tâm khởi nghiệp trong tương lai đã được dự báo. Theo Báo cáo GSER 2024, Việt Nam hiện đang giữ vị trí thứ 5 trong khu vực. Tuy nhiên, để thu hút các nhà đầu tư, hỗ trợ các doanh nghiệp mới và khiến cho hệ sinh thái khởi nghiệp cạnh tranh hơn trong ASEAN, vẫn còn nhiều việc cần phải làm hơn nữa./.

QA