Theo đó, báo cáo Nền Kinh tế số Đông Nam Á lần thứ 9 với chủ đề “Lợi nhuận trên đà tăng trưởng, khai thác lợi thế của khu vực Đông Nam Á”, cập nhật xu hướng kinh tế số của 6 quốc gia Đông Nam Á, bao gồm: Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan, Việt Nam trên các lĩnh vực: thương mại điện tử (TMĐT), dịch vụ giao đồ ăn, vận tải, du lịch trực tuyến, truyền thông trực tuyến và dịch vụ tài chính.

Bất chấp các thách thức toàn cầu, nền kinh tế của khu vực vẫn trụ vững, tăng trưởng GDP mạnh mẽ và lạm phát hạ nhiệt. Nền kinh tế số là động lực chính của sự tăng trưởng này, tổng giá trị hàng hóa (GMV), doanh thu và lợi nhuận liên tục tăng trong 2 năm qua. Năm 2024, nền kinh tế số khu vực dự kiến đạt 263 tỷ USD tổng giá trị hàng hóa (GMV), thu về 11 tỷ USD lợi nhuận, theo đó GMV và lợi nhuận đạt tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) lần lượt ở mức 15% và 24% kể từ năm 2023.

Kinh tế số Việt Nam giữ vững mức tăng trưởng hai con số

Theo báo cáo, nền kinh tế số Việt Nam giữ vững mức tăng trưởng hai con số, thúc đẩy chủ yếu bởi lĩnh vực TMĐT và du lịch trực tuyến. Trong đó, năm 2024, ngành TMĐT đã tăng trưởng 18% so với cùng kỳ năm 2023, với mức GMV chạm mốc 22 tỷ USD, trở thành động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế số Việt Nam. Ở khu vực Đông Nam Á, tăng trưởng của lĩnh vực này được thúc đẩy thần tốc bởi video thương mại (video commerce) - mô hình sử dụng video trực tuyến để quảng bá sản phẩm và bán hàng.

Bên cạnh TMĐT, du lịch trực tuyến của Việt Nam chứng kiến tăng trưởng 16% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức 5 tỷ USD năm 2024, đóng góp đáng kể vào tổng giá trị hàng hóa (GMV). Du lịch trực tuyến tiếp tục duy trì việc tạo ra doanh thu thông qua tăng tỷ lệ hoa hồng trên từng chuyến bay, trong khi đó các kênh bán lẻ trực tiếp góp phần lớn nhất vào tổng doanh thu.

Sự tăng trưởng này được đóng góp bởi quá trình phục hồi du lịch của nhóm khách trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (không bao gồm Đông Nam Á), chiếm 52% tổng chi tiêu du lịch tại Việt Nam. Trong khi đó, người Việt cũng chi tiêu cho du lịch nhiều nhất tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (không bao gồm Đông Nam Á), chiếm hơn 1/3 tổng chi tiêu du lịch nước ngoài của người Việt, tương đương 36%.

Báo cáo cũng cho thấy, lĩnh vực truyền thông trực tuyến tại Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á, khi GMV trên đà chạm mốc 6 tỷ USD, với tỷ lệ tăng trưởng kép tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái và dự đoán đạt mức 11 tỷ USD vào năm 2030.

Việt Nam đang ngày càng khẳng định vị thế trong mảng phát triển game tại khu vực Đông Nam Á, với đội ngũ nhà phát triển tài năng đông đảo cùng hệ sinh thái mang tính hỗ trợ, năng động góp phần đưa Việt Nam trở thành cái nôi cho sự đổi mới trong lĩnh vực game di động.

Nội dung video nguyên bản tại Việt Nam tiếp tục là động lực chính thúc đẩy lượng đăng ký theo dõi trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt của các nền tảng streaming. Bên cạnh đó, định dạng này cũng thúc đẩy nền kinh tế sáng tạo tại Việt Nam thông qua phân khúc video thương mại, mở ra nguồn doanh thu mới cho nhà sáng tạo nội dung. Đáng chú ý, những nội dung về thời trang và phong cách thu hút số lượng nhà sáng tạo nhiều nhất bởi lượng người tiêu dùng, theo sau là game.

AI đóng vai trò chuyển đổi trong sự phát triển của nền kinh tế sáng tạo

Báo cáo Nền Kinh tế số Đông Nam Á 2024 cho thấy, GMV của Việt Nam cho hai lĩnh vực vận tải và thực phẩm dự kiến đạt 4 tỷ USD (tăng trưởng 12%) trong năm nay. Không chỉ vậy, lĩnh vực gọi xe của Việt Nam đang trải qua thời kỳ cạnh tranh gay gắt với sự xuất hiện của các hãng xe nội địa và xe điện. Bối cảnh cạnh tranh ngày càng tăng dẫn đến sự rút lui của một số công ty trong khu vực. Khi lĩnh vực này tiếp tục phát triển, dự kiến sự cạnh tranh sẽ ngày càng gay gắt hơn, định hình lại ngành và có khả năng đẩy nhanh sự lấn sân của xe điện.

Bên cạnh đó, sự chuyển mình và phát triển của kỹ thuật số cho thấy người dùng ngày càng thích ứng và sẵn sàng với các giải pháp và dịch vụ mới. Điều này cũng thúc đẩy mức độ quan tâm và nhu cầu về AI trong cộng đồng người tiêu dùng số tại khu vực Đông Nam Á, đặc biệt ở các thành phố lớn.

Tại Việt Nam, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng dẫn đầu cả nước về mức độ quan tâm và nhu cầu về AI. Các ngành Giáo dục, Tiếp thị và Chăm sóc sức khỏe là ba ngành tạo ra nhiều lượng tìm kiếm nhất về AI tại Việt Nam.

Ngoài ra, AI cũng đang đóng vai trò chuyển đổi trong sự phát triển của nền kinh tế sáng tạo. Với sự phổ biến của các công cụ cùng nền tảng tạo nội dung dễ tiếp cận và sử dụng, điều này đã tạo đà cho kinh tế sáng tạo phát triển mạnh mẽ. Theo đó, tại Việt Nam, có hơn 22% lượt tải xuống các ứng dụng di động tích hợp những tính năng AI như hiệu ứng ảnh, tạo dựng nội dung và chỉnh sửa video.

Nhận thấy được cơ hội này, trong năm qua, Chính phủ Việt Nam đã công bố lộ trình kỹ thuật số đầy tham vọng, trong đó nhấn mạnh vào AI và công nghệ bán dẫn cùng với mục tiêu tăng trưởng kinh tế và cải thiện các dịch vụ công. Cách tiếp cận chủ động này của Chính phủ tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam đạt được những tiến bộ đáng kể về công nghệ số bất chấp những hạn chế trước đây trong đầu tư cơ sở hạ tầng.

Ngoài ra, một xã hội không tiền mặt đang nhanh chóng được hình thành tại Việt Nam, thúc đẩy bởi việc áp dụng rộng rãi các phương thức thanh toán số và các sáng kiến của Chính phủ.

Dù 2023 là một năm đầy thách thức, mức vốn đầu tư trong khu vực Đông Nam Á vẫn giữ mức 6 - 8 tỷ USD mỗi năm, với số thương vụ giảm và lãi suất trái phiếu kho bạc tăng. Các nhà đầu tư hiện đang ưu tiên những công ty có kinh tế vững chắc, tiềm năng thị trường mạnh mẽ và có lộ trình đạt lợi nhuận rõ ràng. Xu hướng chuyển đổi này đã khiến những người sáng lập doanh nghiệp tập trung vào việc xây dựng mô hình kinh doanh bền vững ngay từ ban đầu.

Chịu ảnh hưởng bởi sự chững lại của nền kinh tế toàn cầu và khu vực, nguồn vốn tư nhân tại Việt Nam giảm trên mọi lĩnh vực, chỉ 23 thương vụ được ghi nhận trong nửa đầu năm 2024. Tuy nhiên, 80% nhà đầu tư kỳ vọng và thể hiện sự tự tin rằng hoạt động đầu tư tại Việt Nam sẽ tăng trưởng dài hạn (giai đoạn 2025 - 2030), đặc biệt đối với các lĩnh vực phần mềm & dịch vụ, tài chính số, công nghệ y tế và AI.

Ông Marc Woo, Giám đốc điều hành, phụ trách Việt Nam, Google Châu Á - Thái Bình Dương chia sẻ: “Trong 5 năm qua, chúng tôi đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh và liên tục của nền kinh tế số Việt Nam, và năm 2024 tiếp tục chứng minh tiềm năng ấy. Được thúc đẩy bởi thương mại điện tử, nền kinh tế số quốc gia duy trì tốc độ tăng trưởng hai con số, dù trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu nhiều bất ổn".

Người dùng Việt Nam cũng thể hiện sự quan tâm rất lớn về AI trong năm 2024 và thật đáng khích lệ khi Chính phủ Việt Nam đang ưu tiên lĩnh vực này. Cam kết “Kiến tạo Việt Nam, với Google AI” của Google tiếp tục hỗ trợ kinh tế số Việt Nam tăng trưởng bằng cách giúp lực lượng lao động và doanh nghiệp địa phương trang bị kỹ năng và kiến thức sẵn sàng cho kỷ nguyên AI. Google tự hào đã tạo ra tác động tích cực với các sáng kiến ​như “Google for Startups Accelerator” và mới nhất là quỹ 1 triệu USD dành cho nghiên cứu và phát triển AI tại Việt Nam thông qua Đại học Fulbright Việt Nam./.

NK