Trong khuôn khổ Tuần lễ số quốc tế 2024, chiều 19/11, Bộ TT&TT đã tổ chức Hội thảo ASEAN 5G lần thứ 5 với sự tham dự của các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách từ các nước trong khu vực, các tổ chức.

Tầm quan trọng của 5G chưa bao giờ rõ ràng hơn thế

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm cho biết trong 4 năm qua, hội thảo này đã đóng vai trò là nền tảng cốt lõi để thúc đẩy sự hợp tác và chia sẻ kiến ​​thức về công nghệ 5G. Những hiểu biết sâu sắc và thảo luận từ các hội thảo trước đã đóng góp đáng kể vào sự tiến bộ của việc triển khai 5G trên trong toàn khu vực ASEAN.

Thứ trưởng Phan Tâm nhận định tầm quan trọng của 5G chưa bao giờ rõ ràng hơn thế. “5G không chỉ là một bước đột phá về công nghệ mà còn là động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội và đổi mới sáng tạo. Công nghệ này đang chuyển đổi các ngành công nghiệp, tạo ra các mô hình kinh doanh mới và cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người”.

Theo Thứ trưởng, các ứng dụng của 5G rất rộng lớn và đa dạng, từ các thành phố thông minh và chăm sóc sức khỏe kết nối đến xe tự hành và trải nghiệm nhập vai. “Chúng ta đã chứng kiến ​​nhiều nghiên cứu điển hình thành công trên khắp khu vực chứng minh sức mạnh chuyển đổi của công nghệ này”.

Nhìn về phía trước, Thứ trưởng cho rằng Open RAN (mạng truy cập vô tuyến mở) sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh triển khai 5G tại ASEAN.

Bằng cách thúc đẩy một hệ sinh thái cởi mở và cạnh tranh hơn, Open RAN sẽ thúc đẩy sự đổi mới, giảm chi phí và tăng cường tính linh hoạt của mạng. Điều này sẽ cho phép các nhà cung cấp dịch vụ cung cấp nhiều dịch vụ hơn và đáp ứng các nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng và doanh nghiệp (DN).

Để nhận ra đầy đủ tiềm năng của 5G, Thứ trưởng Phan Tâm cho rằng điều quan trọng là các nước tiếp tục hợp tác để giải quyết những thách thức phía trước, bao gồm quản lý phổ tần, chuẩn hóa, an ninh mạng và phát triển lực lượng lao động lành nghề.

Thứ trưởng Phan Tâm khẳng định: “Hội thảo ASEAN 5G lần thứ 5 được đánh giá là mang đến cơ hội tuyệt vời để trao đổi ý tưởng, chia sẻ các phương pháp hay nhất và hình thành các quan hệ đối tác mới. Bằng cách hợp tác, có thể xây dựng một ASEAN kết nối, bền vững và thịnh vượng hơn”.

ASEAN phủ sóng 5G rộng rãi

Thông tin với các đại biểu quốc tế về chính sách thúc đẩy 5G tại Việt Nam, đại diện Cục Viễn thông, Bộ TT&TT, cho biết ngày 11/01/2024, Quy hoạch hạ tầng TT&TT thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 36/QĐ-TTg. Theo đó, đến năm 2025, tốc độ tải xuống trung bình 5G tối thiểu 100Mbps, đến năm 2030, mạng 5G phủ sóng 99% dân số.

Trong khi đó, Chiến lược hạ tầng số đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030 được phê duyệt theo Quyết định số 1132/QĐ-TTg ngày 9/10/2024 đặt mục tiêu đến năm 2025, dịch vụ 5G sẽ được phủ cho 100% các tỉnh, thành phố, khu công nghệ cao, khu CNTT tập trung, trung tâm nghiên cứu và phát triển, trung tâm đổi mới sáng tạo, khu công nghiệp, nhà ga/bến cảng/sân bay quốc tế.

Theo kế hoạch nâng cao chất lượng mạng viễn thông di động Việt Nam đến năm 2025 được phê duyệt theo Quyết định 1110/QD-BTTTT ngày 2/7/2024, tốc độ tải xuống trung bình 5G tối thiểu 100Mbps tại các vùng phủ sóng.

Về tình hình triển khai 5G tại Việt Nam, đại diện Cục Viễn thông cho biết nửa đầu năm 2024, Việt Nam đấu giá 300 MHz băng tần 2,5 GHz và 3,7 MHz cho 5G. Dự kiến, Bộ TT&TT sẽ đấu giá băng tần 700MHz vào đầu năm 2025 với thời hạn sử dụng 15 năm. Việc triển khai công nghệ 4G cũng được yêu cầu thúc đẩy nhanh hơn.

Hiện Viettel đã chính thức cung cấp dịch vụ 5G vào ngày 15/10/2024 với tổng số trạm là 6.531 tại 63 tỉnh/thành phố (332 trạm 8T8R Make in Viet Nam). Phủ sóng 5G của Viettel đã đạt độ phủ dân số toàn quốc là 25,5%, trung tâm tỉnh 93,3%. Tốc độ tải xuống/tải lên trung bình là 332 Mbps/43 Mbps. Số lượng thuê bao là 2,6 triệu. Viettel đã hợp tác thành công với Qualcomm để phát triển trạm 5G Open RAN, dự kiến ​​triển khai hơn 300 trạm vào đầu năm 2025.

Trong khi đó, VNPT lắp đặt trạm BTS và dự kiến ​​cung cấp dịch vụ 5G vào tháng 11/2024. Còn nhà mạng MobiFone đang tiến hành đầu tư thiết bị.

Chia sẻ tình hình triển khai 5G tại Brunei, đại diện Brunei cho biết nước này đã thành lập nhóm đặc trách về 5G với hơn 70 thành viên từ hơn 41 tổ chức. Brunei xác định 5G là động lực của nền kinh tế số với nhiều hoạt động như hợp tác với các viện, trường để triển khai các trường hợp ứng dụng 5G, tổ chức các hội thảo, lập cơ chế thử nghiệm, xây dựng các khả năng…

Brunei đã triển khai dịch vụ di động 5G vào ngày 22/6/2023. Theo đó, 95% khu vực đông dân cư hiện có thể truy cập 5G. Hơn 393 trạm 5G sử dụng Non-Stand Alone (NSA) - vùng phủ sóng chạy trên băng tần phổ 3500MHz, 1800MHz và 700MHz.

Trong khi đó, đại diện của Ủy ban Truyền thông và Đa phương tiện Malaysia (MCMC) cho biết, Malaysia đã triển khai 5G thương mại trong quý 4 năm 2021. Một công ty do chính phủ sở hữu sẽ hoạt động như một nhà cung cấp mạng bán buôn duy nhất (SWN) để đẩy nhanh việc triển khai 5G trên toàn quốc.

Đến năm 2023, Malaysia đạt mục tiêu phủ sóng 5G là 80%. Việc triển khai 5G trên toàn quốc của DNB đang được đẩy nhanh, hướng đến mục tiêu phủ sóng 80% tại các khu vực đông dân cư vào cuối năm 2023.

Đến năm 2024, Malaysia chuyển sang mô hình mạng kép. Để tăng cường khả năng phục hồi và khả năng cạnh tranh, Malaysia vừa cấp phép cho nhà mạng U Mobile đã được chọn là nhà cung cấp mạng 5G thứ hai.

Cả 5 nhà mạng di động (MNO) lớn và 3 nhà mạng di động ảo (MVNO) đều cung cấp các gói 5G cho người tiêu dùng. Sự khác biệt giữa các nhà cung cấp chủ yếu nằm ở dịch vụ cung cấp và gói dịch vụ. Một số nhà cung cấp dịch vụ cũng cung cấp dịch vụ truy cập không dây cố định 5G. Gói trả sau 5G của Malaysia bắt đầu từ mức thấp 35 Ringgit/tháng (gần 8 USD).

Cũng theo đại diện của Malaysia, hiện nước này chưa có chính sách cụ thể về OpenRAN. Tuy nhiên, Malaysia trung lập về chấp nhận OpenRAN khi ủng hỗ sự đa dạng về công nghệ.

Đại diện Malaysia cũng nhấn mạnh Open RAN phải đảm bảo tuân thủ các yêu cầu và tiêu chuẩn toàn cầu. Các tiêu chuẩn này phải tương thích với phổ tần 5G được phân bổ của Malaysia để duy trì sự phù hợp với các thông lệ quốc tế và đảm bảo tích hợp liền mạch trong khung khổ luật pháp viễn thông của nước này.

Trong khi Open RAN được công nhận vì những lợi ích tiềm năng như hiệu quả về chi phí và tính đa dạng của nhà cung cấp, Malaysia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các giao thức đã thiết lập để bảo vệ chất lượng, bảo mật và hiệu suất mạng. Các cân nhắc hoặc phát triển trong tương lai liên quan đến các chính sách Open RAN sẽ tiếp tục ưu tiên theo các nguyên tắc này để hỗ trợ hệ sinh thái 5G của Malaysia.

Các yếu tố cần xem xét khi triển khai 5G Advanced

Chia sẻ khuyến nghị với các nước ASEAN tham dự hội thảo về triển khai 5G Advanced - một bước tiến hoá của 5G, ông Scott W Minehane từ Windsor Place Consulting cho biết các nước trong khu vực cần triển khai các dịch vụ 5G-Advanced chậm nhất là vào năm 2026 - 2027 và đồng thời giải quyết một số vấn đề chính cần thiết về phổ tần; nâng cấp năng lực truyền dẫn/cáp quang đặc biệt là ở các khu vực thành thị; cơ sở hạ tầng đám mây; nội dung web tùy chỉnh, ứng dụng, trường hợp sử dụng... bằng ngôn ngữ địa phương hữu ích cho người sử dụng mạng.

Các nước cũng cần hỗ trợ chính sách để người dùng có thể tiếp cận điện thoại thông minh và các thiết bị khác có khả năng 4G và 5G giá cả phải chăng hơn.

5G Advanced sẽ mang đến một cấp độ mới về khả năng nâng cao vượt ra ngoài khả năng kết nối và cho phép một tập hợp rộng hơn các trường hợp ứng dụng nâng cao cho các ngành dọc. 5G-Advanced cũng sẽ hỗ trợ các ứng dụng nâng cao với khả năng di động được cải thiện và độ tin cậy cao cũng như trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học (ML) sẽ cải thiện hiệu suất mạng.

Ông Scott W Minehane cho biết, ASEAN hoàn toàn bị chi phối bởi 7 khu vực đô thị lớn là Jakarta, Manila, Singapore, Kuala Lumpur, Bangkok, Hà Nội, TP. HCM khi chiếm 12 - 15% dân số ASEAN, nhưng chiếm 80% toàn bộ GDP của khu vực. Chính những khu vực kinh tế này có nhu cầu về viễn thông đẳng cấp bao gồm 5G Advanced nên các nước cần cùng nhau thực hiện các mục tiêu bao quát từ chính phủ thúc đẩy việc triển khai./.

Hoàng Linh