Kiều bào trở thành cầu nối hiệu quả, truyền tải hình ảnh và giá trị văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế, góp phần thắt chặt quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và các nước.

Theo ước tính, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN) hiện có khoảng 6 triệu người đang sinh sống tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ (trên 80% là ở các nước phát triển). Kiều bào hội nhập ngày càng sâu rộng, khẳng định vị thế, đóng góp cho phát triển của sở tại và thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam với các nước.

Phát huy truyền thống yêu nước nồng nàn và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, cộng đồng NVNONN ngay từ khi mới hình thành đã luôn đồng hành cùng đất nước, tham gia đóng góp nguồn lực trí thức, nguồn lực kinh tế và nguồn lực “mềm” cho Tổ quốc.

Với thế mạnh là trí thức và kinh nghiệm, NVNONN là nguồn lực chất xám quan trọng đóng góp cho đất nước. Theo ước tính, số người có trình độ đại học trở lên chiếm khoảng 10 - 12% (khoảng 600.000 người), với nhiều nhà khoa học thành danh trong các lĩnh vực công nghệ mới, công nghệ cao, kinh tế, tài chính...

Nhiều hội chuyên gia, trí thức người Việt tại các nước đã được thành lập, hoạt động tích cực, sôi nổi trong và ngoài nước, tạo ra các cơ chế làm việc, hợp tác linh hoạt cho các chuyên gia khi tham gia các dự án, chương trình của Việt Nam. Tiêu biểu có thể kể đến là Hội khoa học Gặp gỡ Việt Nam của GS. Trần Thanh Vân (kiều bào Pháp), Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu AVSE Global, Hội Trí thức Việt Nam tại Vương quốc Anh và Ireland (VIS), Hội trí thức Việt Nam tại Nhật Bản (AVIJ), Hội Trí thức và chuyên gia Việt Nam tại Australia (VASEA), ...

Trong xu hướng phát triển chung của cộng đồng NVNONN, lực lượng trí thức tăng nhanh về lượng và chất, ngày càng thành đạt, có uy tín ở nước sở tại, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần làm sâu sắc hơn quan hệ của Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Nguồn lực về kinh tế của kiều bào cũng vô cùng quan trọng. Đến nay, kiều bào đã đầu tư 421 dự án FDI tại 42/63 tỉnh, thành ở Việt Nam với tổng số vốn đăng ký 1,722 tỷ USD, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tạo việc làm cho lao động ở địa phương và tăng nguồn thu từ thuế cho ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, lượng kiều hối gửi về nước tính từ năm 1993 - 2022 đạt trên 190 tỷ USD, gần bằng nguồn vốn FDI đã giải ngân trong cùng kỳ. Việt Nam nhiều năm liền nằm trong top 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới.

Nguồn lực “mềm” và bảo tồn bản sắc văn hoá

Kiều bào còn đóng góp tích cực vào việc bảo tồn bản sắc văn hoá và quá trình giao lưu văn hoá giữa Việt Nam với các nước trên thế giới. Họ có vai trò như những “sứ giả” quảng bá văn hoá, đất nước và con người Việt Nam.

Trong gia đình, đa phần kiều bào giữ gìn phong tục tập quán như thờ cúng Tổ tiên, giáo dục con cái về truyền thống gắn bó, đùm bọc. Trong cộng đồng, họ tổ chức các sự kiện văn hoá truyền thống như Tết Nguyên Đán, Giỗ Tổ, Trung Thu, hội chợ truyền thống... Ngoài ra, họ còn mở nhà hàng, tổ chức các sự kiện ẩm thực nhằm giới thiệu văn hoá ẩm thực Việt Nam.

Các hoạt động văn hoá trong cộng đồng NVNONN ngày càng phong phú, sôi nổi nhờ sự quan tâm của các cơ quan trong nước và đại diện ngoại giao. Các sự kiện văn hoá như Vietnam Town ở Thái Lan hoặc các trung tâm văn hoá Việt Nam tại nước ngoài giúp gắn kết kiều bào với Tổ quốc.

Tăng cường kết nối và phát huy nguồn lực kiều bào

Hiện nay, các chủ trương, chính sách đối với NVNONN đã được cụ thể hoá bằng các nghị quyết, đề án lớn. Các hoạt động kết nối, đề xuất chính sách đã góp phần thúc đẩy giao lưu và phát huy tiềm năng của các chuyên gia, doanh nhân kiều bào.

1. Các chương trình hợp tác và mạng lưới chuyên gia

Nhiều chương trình hội thảo, hội nghị khoa học, và các diễn đàn kinh tế đã được tổ chức để kết nối các chuyên gia kiều bào với trong nước. Ví dụ, các diễn đàn trí thức trẻ toàn cầu đã trở thành nơi gặp gỡ của thế hệ trẻ tài năng.

Các mạng lưới chuyên gia như Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu AVSE Global, Hội Trí thức Việt tại Đức, và nhiều tổ chức khác đang hỗ trợ mạnh mẽ các dự án đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

2. Chính sách ưu đãi và hỗ trợ

Chính phủ Việt Nam đã ban hành các chính sách ưu đãi như miễn thị thực, tạo điều kiện pháp lý và hỗ trợ trong đầu tư, kinh doanh, qua đó khuyến khích kiều bào trở về đóng góp cho quê hương.

Các sáng kiến như chương trình “Sáng kiến Việt Nam toàn cầu” giúp tăng cường sự tham gia của kiều bào vào các lĩnh vực kinh tế, công nghệ và văn hoá.

3. Kết quả cụ thể từ các dự án do kiều bào dẫn dắt

Một số dự án nổi bật như xây dựng trung tâm nghiên cứu và phát triển công nghệ cao, các dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã tạo được dấu ấn sâu sắc tại Việt Nam.

4. Thúc đẩy vai trò kiều bào trẻ

Thế hệ trẻ kiều bào không chỉ tiếp nối truyền thống của gia đình mà còn mang lại năng lượng mới trong các lĩnh vực công nghệ, sáng tạo và giao lưu văn hoá. Các chương trình giao lưu dành cho thanh niên kiều bào đã tạo nền tảng để họ tham gia đóng góp cho quê hương một cách hiệu quả hơn.

Với những hoạt động đáng kể, cộng đồng NVNONN đang góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị, phát triển kinh tế và giao lưu văn hoá giữa Việt Nam với thế giới./.

Trâm Anh