Vai trò của các công cụ tìm kiếm AI trong các tòa soạn hiện đại

ChatGPT Search của OpenAI là công cụ tìm kiếm tích hợp AI theo thời gian thực mới nhất. Khi người dùng điền nội dung cần tìm kiếm, SearchGPT sẽ tổng hợp các thông tin liên quan và kèm theo đường link các nguồn tin để người dùng tự kiểm chứng, thay vì trả về danh sách các trang web như Google.

Ngoài Google và Microsoft, hiện nay nhiều công ty công nghệ khác cũng đang thử nghiệm những công cụ tìm kiếm tích hợp AI.

Những công cụ tìm kiếm này có những điểm mạnh riêng, bao gồm: Tổng hợp các thông tin liên quan, giải thích và đưa ra các phân tích cho người dùng. Ngoài việc thay đổi cách con người tìm kiếm thông tin, đây còn là các công cụ mạnh mẽ hỗ trợ các cơ quan báo chí trong quá trình tác nghiệp, sản xuất nội dung.

Hỗ trợ nghiên cứu, tiếp cận thông tin

Các công cụ tìm kiếm AI tạo sinh có thể giúp các nhà báo nhanh chóng tiếp cận với các chủ đề phức tạp hoặc mới lạ. Các công cụ như STORM của Stanford còn có thể giúp tự động hóa việc thu thập tài liệu tham khảo và tạo dàn ý bài viết, giúp cho các nhà báo có được góc nhìn toàn diện về chủ đề.

Ví dụ, một nhà báo đưa tin về sự thay đổi chính sách trong bảo vệ môi trường có thể sử dụng các công cụ tìm kiếm AI để thu thập thông tin về các trích dẫn của các chuyên gia, những nỗ lực của các cấp chính quyền và những nghiên cứu có liên quan.

Từ đó, họ có thể nhanh chóng phân tích sâu những tác động của sự thay đổi chính sách thay vì mất hàng giờ để thu thập thủ công.

Phân tích sự ảnh hưởng tới từng cá nhân

AI tạo sinh cũng có thể hỗ trợ việc đánh giá tác động của những sự việc mang tầm quốc gia đến từng địa phương, thậm chí là đến từng cá nhân trong các khu vực đó.

Ví dụ, với chính sách chăm sóc sức khỏe mới được triển khai, AI có thể giúp một nhà báo địa phương khám phá những thay đổi này sẽ ảnh hưởng đến các phòng khám và bệnh nhân tại từng khu vực.

Tuy nhiên, khả năng này còn phụ thuộc vào tính khả dụng của những báo cáo chi tiết từ địa phương trong các nguồn dữ liệu của AI. AI tạo sinh có thể gặp khó khăn trong việc cung cấp thông tin chi tiết, chính xác hoặc có ý nghĩa tại địa phương nếu hệ sinh thái tin tức địa phương không phát triển mạnh mẽ. Do vậy, việc phát triển nền báo chí địa phương là điều rất cần thiết.

Khai thác tài liệu cho các báo cáo điều tra

Báo chí điều tra đòi hỏi phải sàng lọc thông tin trong một khối lượng tài liệu khổng lồ, điều này khiến đôi khi có những thông tin hoặc chi tiết nhỏ dễ bị bỏ qua.

Với các công cụ tìm kiếm như NotebookLM, các nhà báo có thể nhanh chóng xác định các mối quan hệ và xu hướng trong các tập dữ liệu khổng lồ mà không cần phải sàng lọc từng tài liệu một cách thủ công. Điều này giúp các nhóm điều tra có thể tìm ra "kim dưới đáy bể" nhanh hơn.

Tăng cường tương tác của độc giả

Thông qua việc nhúng các tiện ích tìm kiếm tích hợp AI vào các bài viết, các tòa soạn sẽ giúp độc giả khám phá dữ liệu liên quan hoặc truy cập thông tin chuyên sâu hơn theo thuật ngữ mà họ cần.

Ví dụ, một bài điều tra dài về chính sách khí hậu có thể nhúng các link tương tác, theo đó độc giả có thể nhấp vào các link này để tìm hiểu những bài viết liên quan.

Điều này sẽ làm phong phú thêm trải nghiệm và trao quyền cho độc giả đào sâu các lĩnh vực mà họ quan tâm.

Những hạn chế của các công cụ tìm kiếm tích hợp AI

Trong viết báo, việc tìm ra những sở cứ đáng tin cậy là một việc khó khăn. AI tạo sinh có thể đưa ra những quan điểm có căn cứ, cung cấp góc nhìn toàn diện và đa chiều hơn trong những tác phẩm báo chí.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích mang lại, các công cụ tìm kiếm tích hợp AI cũng có những hạn chế, nhược điểm đáng kể.

Mối quan ngại về độ chính xác

Các công cụ như ChatGPT và Perplexity có thể cho ra những kết quả có vẻ đáng tin cậy nhưng có thể không chính xác. Rủi ro này đặc biệt đáng lo ngại đối với các cơ quan báo chí. Thông tin sai lệch hoặc không đầy đủ sẽ làm suy giảm tính toàn vẹn của báo chí.

Độ tin cậy của nguồn tin

Việc sử dụng các công cụ tìm kiếm AI cũng gặp phải nhiều lo ngại về độ tin cậy và tính minh bạch của tin tức. Điều này dễ dẫn đến những quan điểm lệch lạc hoặc thiên vị nếu dữ liệu đào tạo cơ bản không đầy đủ và toàn diện.

Rủi ro này có thể được giảm thiểu nhờ các công cụ hỗ trợ chuyên sâu cùng sự can thiệp của con người.

Phụ thuộc

Tốc độ và sự tiện lợi của các công cụ tìm kiếm dựa trên AI có thể dẫn đến sự phụ thuộc quá mức của các nhà báo. Truy xuất thông tin nhanh sẽ làm giảm tương tác, làm suy yếu một số khía cạnh thiết yếu của báo chí. Điều này cũng có thể làm giảm sự phong phú và chiều sâu của các bài viết.

Quyền riêng tư

Các vấn đề về quyền riêng tư có thể phát sinh khi dữ liệu nhạy cảm hoặc bí mật được sử dụng trong các công cụ tìm kiếm AI. Điều này đặt ra những câu hỏi quan trọng về bảo vệ nguồn tài liệu và bảo mật dữ liệu, đặc biệt là những thông tin nhạy cảm như thông tin chi tiết về người tố giác hoặc các cuộc điều tra đang diễn ra cần phải được giữ bí mật.

Mặt khác, các công cụ AI, đặc biệt là các hệ thống dựa trên đám mây có thể vô tình làm lộ dữ liệu này dẫn đến vi phạm dữ liệu hoặc sử dụng sai mục đích.

Để giảm thiểu các rủi ro và hạn chế trên, khi ứng dụng các công cụ tìm kiếm tích hợp AI, các toà soạn cần đảm bảo rằng những công cụ này được sử dụng một cách có trách nhiệm và được giám sát nghiêm ngặt./.

Hạnh Tâm