Thúc đẩy thông minh hóa các ngành công nghiệp

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã luôn quan tâm đến việc hoàn thiện, xây dựng thể chế để thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp công nghệ số trong nước. Các văn kiện, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước đã đề ra nhiều chủ trương, định hướng quan trọng cho việc hoàn thiện thể chế về công nghiệp công nghệ số.

Việc xây dựng dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số đã và đang thể chế hoá các nội dung của Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 17/11/2022, Hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp, hiện đại hoá đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Để hiện thực hoá Luật Công nghiệp công nghệ số từ đó thúc đẩy thông minh hóa các ngành công nghiệp qua việc đưa công nghệ số thâm nhập, hội tụ vào các ngành, lĩnh vực thay đổi phương thức làm việc, mang lại các giá trị mới, tạo ra cuộc cách mạng về thông minh hoá, đóng góp lớn vào kinh tế đất nước. Nhằm khẳng định về sự cần thiết và mục đích ban hành, quan điểm xây dựng Luật Công nghiệp công nghệ số.

Tại phiên họp thứ 38 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra hồi tháng 10/2024, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Việc xây dựng Luật nhằm phát triển công nghiệp công nghệ số trở thành ngành kinh tế đóng góp lớn vào kinh tế đất nước, tạo môi trường thuận lợi nhất để nuôi dưỡng và phát triển doanh nghiệp công nghệ số. Phát triển ngành công nghiệp công nghệ số với trọng tâm là các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam, từng bước chuyển dịch từ gia công sang sáng tạo, thiết kế, tích hợp, sản xuất, làm chủ công nghệ lõi tại Việt Nam, góp phần xây dựng Chính phủ số, động lực phát triển kinh tế số, xã hội số.

Luật cũng quy định các chính sách khuyến khích phát triển đội ngũ nghiên cứu viên, chuyên gia chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ số. Đặc biệt, dự thảo Luật tạo điều kiện cho việc xây dựng và triển khai các chương trình nghiên cứu trọng điểm về công nghệ số, khuyến khích các tập đoàn công nghệ lớn đầu tư và thiết lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam.

"Việt Nam đang đứng trước cơ hội tiên phong trên thế giới trong việc xây dựng một khung pháp lý riêng cho ngành công nghiệp công nghệ số. Và việc ban hành Luật này không chỉ là bước tiến lớn cho Việt Nam mà còn khẳng định vị thế của đất nước trong việc dẫn dắt xu hướng công nghệ toàn cầu. Với những chính sách đúng đắn, Việt Nam có thể trở thành quốc gia tiên phong, đi đầu trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Luật Công nghiệp công nghệ số ra đời sẽ giúp Việt Nam trở thành môi trường thuận lợi nhất để nuôi dưỡng và phát triển doanh nghiệp công nghệ số. Phát triển ngành công nghiệp công nghệ số với trọng tâm là các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam, chuyển dịch từ lắp ráp, gia công sang sáng tạo, thiết kế, sản xuất tại Việt Nam. Góp phần xây dựng chính phủ số, động lực phát triển kinh tế số, xã hội số. Đồng thời sẽ giải quyết tồn tại, bất cập trong thi hành quy định về công nghiệp công nghệ thông tin trong Luật Công nghệ thông tin. Từ đó đề xuất chính sách đột phá nhằm thúc đẩy phát triển đồng thời hạn chế những rủi ro nếu có trong các hoạt động công nghiệp công nghệ số.

Được biết Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã làm việc với các bộ, ngành có liên quan nhằm lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số trước khi trình lên Chính phủ, Quốc hội.

Trước đó, Bộ Thông tin và Truyền thông được Chính phủ giao chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan, tổ chức có liên quan xây dựng dự án Luật Công nghiệp công nghệ số, dự án Luật đang được lấy ý kiến và hoàn thiện.

Những điểm mới để phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ

Đặc biệt trong dự thảo Luật có nhiều điểm quan trọng trong đó có quy định về sản phẩm ứng dụng AI; quy định cơ chế thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ công nghệ số; quy định thúc đẩy ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn. Về công nghiệp bán dẫn có nhiều ý kiến đóng góp quan trọng như ưu đãi hỗ trợ đầu tư đặc biệt cho công nghiệp bán dẫn; chính sách thuế, quản lý công nghệ mới và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Lĩnh vực công nghiệp công nghệ số cũng được các chuyên gia cho rằng quan trọng nhất là vấn đề ưu đãi đầu tư, thủ tục đầu tư, chính sách, ưu đãi thuế, các chính sách liên quan.

Việc hoàn thiện khung pháp lý để phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, đồng thời bảo đảm quyền lợi của doanh nghiệp công nghệ số, góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp công nghệ số trở thành ngành kinh tế đóng góp lớn vào kinh tế đất nước.

Điều này cũng khẳng định giá trị pháp lý của công nghiệp công nghệ số hình thành các quy định, chính sách để thúc đẩy phát triển công nghiệp công nghệ số. Thay thế các nội dung về công nghiệp công nghệ thông tin và dịch vụ công nghệ thông tin trong Luật Công nghệ thông tin bằng các nội dung của Luật Công nghiệp công nghệ số. Luật cũng thúc đẩy thông minh hóa các ngành công nghiệp qua việc đưa công nghệ số thâm nhập, hội tụ vào các ngành, lĩnh vực thay đổi phương thức làm việc, mang lại các giá trị mới, tạo ra cuộc cách mạng về thông minh hoá.

Quy định pháp luật về công nghiệp công nghệ thông tin được ban hành hơn 17 năm qua, tại thời điểm ngành này mới bắt đầu phát triển tại Việt Nam. Những quy định này chưa điều chỉnh được những vấn đề phát sinh trong thực tiễn phát triển ngành công nghiệp công nghệ thông tin. Việt Nam chưa có khung pháp lý định hình khái niệm công nghệ số, công nghiệp công nghệ số.

Điểm nổi bật trong dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số là việc bổ sung nội dung về công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI). Công nghiệp bán dẫn được coi là một phân ngành quan trọng của công nghiệp công nghệ số và có vai trò quyết định trong chuỗi giá trị toàn cầu. Dự thảo Luật dành riêng Chương 5 để quy định về công nghiệp bán dẫn, từ đó khẳng định đây là một trong những ngành trọng điểm mà Việt Nam cần phát triển, trong đó, tập trung xây dựng chiến lược và cơ chế chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy ngành này phát triển trong từng giai đoạn. Luật cũng đưa ra các nguyên tắc quản lý và phát triển AI, nhấn mạnh AI phải phục vụ sự thịnh vượng và hạnh phúc của con người, đảm bảo minh bạch, trách nhiệm giải trình, công bằng và không phân biệt đối xử.

Cũng theo dự thảo Luật, tài sản số đã được đưa vào nội dung chính của Luật. Tài sản số được định nghĩa là tài sản vô hình, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo ra, phát hành, lưu trữ và chuyển giao trong môi trường điện tử. Những tài sản này được pháp luật bảo hộ như quyền sở hữu tài sản thông qua các quy định về sở hữu trí tuệ và pháp luật dân sự liên quan.

Dự thảo Luật nêu rõ rằng, quản lý tài sản số yêu cầu sự kết hợp giữa công nghệ và quy trình quản lý, đảm bảo tính toàn vẹn, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Đây là một nội dung mới và rất quan trọng, phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới trong thời đại số hóa.

Có thể khẳng định rằng khi Luật công nghiệp công nghệ số Việt Nam khi được ban hành đây là bước ngoặt giúp nền kinh tế đất nước chuyển dịch các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam chủ yếu từ lắp ráp, gia công sang sáng tạo, thiết kế, tích hợp, sản xuất và làm chủ công nghệ lõi. Từ dó tạo thị trường cho công nghiệp công nghệ số và thúc đẩy phát triển sản phẩm công nghệ số thiết kế trong nước phát triển./.

Hồng Nhung