Đào tạo AI cho thanh thiếu niên và những thách thức về phát triển tư duy phản biện
Chuyển động ICT - Ngày đăng : 17:45, 17/06/2025
Đào tạo AI cho thanh thiếu niên và những thách thức về phát triển tư duy phản biện
Ngày 23/04/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp yêu cầu ứng dụng AI trong dạy học cho chương trình giảng dạy từ mẫu giáo đến lớp 12, nhằm xây dựng một lực lượng lao động tương lai có khả năng sử dụng và phát triển công nghệ AI. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh lo ngại việc này có thể làm suy yếu tư duy phản biện của trẻ.

Sắc lệnh hành pháp về thúc đẩy đào tạo AI cho thanh thiếu niên Mỹ
Sắc lệnh hành pháp này nhằm tạo ra các cơ hội phát triển giáo dục và lực lượng lao động mới cho thanh thiếu niên Mỹ, nuôi dưỡng sự quan tâm và chuyên môn về công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) ngay từ khi còn nhỏ để duy trì vị thế thống trị toàn cầu của Mỹ trong cuộc cách mạng công nghệ này cho các thế hệ tương lai.
Trong đó nhấn mạnh AI đang nhanh chóng chuyển đổi thế giới hiện đại, thúc đẩy đổi mới, nâng cao năng suất và định hình lại cách chúng ta sống và làm việc. Thanh niên Mỹ, cần có cơ hội trau dồi các kỹ năng và hiểu biết cần thiết để sử dụng và tạo ra thế hệ công nghệ AI tiếp theo. Bởi vậy, việc đào tạo sớm về AI sẽ làm sáng tỏ công nghệ này và chuẩn bị cho học sinh Mỹ, trở thành những người tham gia tự tin vào lực lượng lao động được AI hỗ trợ, đưa Mỹ lên tầm cao mới về thành tựu khoa học và kinh tế.
Sắc lệnh cũng nêu rõ việc chuẩn bị cho học sinh trở thành những người dẫn đầu trong công nghệ AI cũng đòi hỏi phải đầu tư vào các nhà giáo dục, cung cấp cho họ các công cụ và kiến thức để đào tạo học sinh về AI và sử dụng công nghệ trong lớp học.
Sắc lệnh đồng thời thành lập Lực lượng đặc nhiệm Nhà Trắng về Giáo dục AI, do ông Michael Kratsios - Giám đốc Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ - đứng đầu, với sự tham gia của Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon và Bộ trưởng Lao động Lori Chavez-DeRemer.
Lực lượng đặc nhiệm sẽ lập kế hoạch và giúp các cơ quan thực hiện Thử thách AI của Tổng thống, nhằm khuyến khích và nêu bật những thành tựu của học sinh và nhà giáo dục trong lĩnh vực AI, thúc đẩy việc áp dụng rộng rãi các tiến bộ công nghệ và thúc đẩy sự hợp tác giữa chính phủ, học viện, tổ chức từ thiện và ngành công nghiệp để giải quyết các thách thức quốc gia với các giải pháp AI.
Lực lượng đặc nhiệm cũng sẽ thiết lập quan hệ đối tác công tư để cung cấp nguồn lực cho giáo dục AI từ mẫu giáo đến lớp 12, vừa để nâng cao giáo dục liên quan đến AI vừa để sử dụng tốt hơn các công cụ AI trong giáo dục nói chung.
Sắc lệnh này chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Giáo dục ưu tiên sử dụng AI trong các chương trình tài trợ cho đào tạo giáo viên và chỉ đạo Giám đốc Quỹ Khoa học Quốc gia (NSF) ưu tiên nghiên cứu về việc sử dụng AI trong giáo dục.
Sắc lệnh cũng chỉ thị cho Bộ trưởng Bộ Lao động tận dụng các thẩm quyền và ưu đãi tài chính để tăng cường sự tham gia vào các chương trình học nghề liên quan đến AI; khuyến khích các Tiểu bang và bên nhận tài trợ sử dụng nguồn tài trợ của Đạo luật Đổi mới và Cơ hội Lực lượng Lao động (WIOA) để phát triển các kỹ năng AI và hỗ trợ các cơ hội học tập tại nơi làm việc trong các ngành nghề sử dụng AI.
Bộ trưởng Bộ Lao động, thông qua Trợ lý Bộ trưởng Bộ Lao động về Việc làm và Đào tạo, phối hợp với Giám đốc NSF, sẽ làm việc với các tổ chức lực lượng lao động và nhà cung cấp đào tạo của Tiểu bang và địa phương để xác định và thúc đẩy các khóa học và chứng chỉ giáo dục kỹ năng AI chất lượng cao trên khắp cả nước.
Bộ trưởng Bộ Lao động, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Giám đốc NSF sẽ hợp tác để tạo cơ hội cho học sinh trung học tham gia các khóa học và chương trình cấp chứng chỉ về AI.
Liệu AI có "đe dọa" tư duy phản biện của thanh thiếu niên Mỹ?
Đã có nhiều trường học trên khắp Mỹ đang tích hợp AI vào chương trình giảng dạy. Tuy nhiên, theo một bài viết trên New York Times, nhà báo Jessica Grose bày tỏ lo ngại rằng ở nhiều nơi, việc này đang được thực hiện mà không có sự cân nhắc kỹ lưỡng hoặc các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân phù hợp.
Alex Molnar, Giám đốc Trung tâm Chính sách Giáo dục Quốc gia tại Đại học Colorado, cho biết: “Điều tôi có thể nói với mức độ tin cậy khá cao là AI đang bị áp đặt vào các trường học mà không có bất kỳ ngữ cảnh hoặc nguồn tài trợ cụ thể nào cho phép họ đưa ra quyết định sáng suốt về những gì có thể hoặc không thể có giá trị đối với họ”.
Nếu AI được tích hợp một cách bất cẩn vào các chương trình đào tạo cấp mẫu giáo, đó sẽ là một sai lầm khủng khiếp. Nó có thể kìm hãm tư duy phản biện và kỹ năng đọc viết của trẻ em, đồng thời làm tổn hại đến niềm tin của chúng vào quá trình học tập.
Thực tế, công cụ AI thường được đánh giá cao vì mang lại trải nghiệm học tập cá nhân hóa và khả năng truy cập thông tin ngay lập tức. Tuy nhiên, việc ứng dụng AI cũng đặt ra thách thức về nguy cơ phụ thuộc vào công nghệ, "làm mòn" suy nghĩ và xa hơn là tư duy của người học.

Jessica Grose chia sẻ việc nghiên cứu cần thời gian, nhưng hiện tại, thậm chí không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy AI cải thiện kết quả học tập của học sinh so với việc giảng dạy trực tiếp của giáo viên. Một nghiên cứu trên gần 1.000 học sinh trung học Thổ Nhĩ Kỳ từ các nhà nghiên cứu tại Đại học Pennsylvania đã so sánh hai nhóm học sinh được phép truy cập các phiên bản khác nhau của GPT-4 của OpenAI khi học cho một kỳ thi toán với một nhóm học sinh không được tiếp cận tài nguyên AI tạo sinh.
Kết quả cho thấy học sinh có quyền truy cập AI tạo sinh đã làm tốt hơn nhiều trong các bài kiểm tra thực hành mà chúng có thể sử dụng AI. Nhưng khi tất cả học sinh cùng làm bài kiểm tra mà không có quyền truy cập AI, nhóm học sinh với các tài nguyên học tập kiểu cũ đã vượt trội hơn nhóm học sinh học bằng AI.
Trên khắp nước Mỹ, nhiều phụ huynh cũng bày tỏ quan điểm không ủng hộ việc đưa AI vào chương trình giảng dạy từ mẫu giáo đến lớp 12. Karen Friedman, mẹ của hai thiếu niên học trường công lập New Jersey, cho biết bà đã thấy những tác động công nghệ đối với quá trình học tập của con cái mình, và bà không mấy ấn tượng. Con lớn của bà đang học lớp 11, và “khối của cháu là khối đầu tiên trong quận của chúng tôi được tiếp cận công nghệ từ mẫu giáo - có nghĩa là trước khi có thể viết, con gái tôi đã được đặt trước máy tính và học Google Suite”, Friedman nói.
Friedman cho rằng các nội dung AI kém chất lượng còn đang làm trầm trọng thêm “khuynh hướng hoài nghi” bẩm sinh của trẻ vị thành niên.
Một số chuyên gia còn cảnh báo rằng việc lạm dụng AI có thể dẫn đến người học quen với việc nhận được câu trả lời tức thì và không có động lực để đào sâu vào các vấn đề phức tạp hay phát triển lập luận dựa trên tư duy của chính mình.
Chính vì vậy, trong môi trường giáo dục cần xem xét những tác động này, đồng thời có những sự điều tiết trong quá trình sử dụng, tích hợp AI nhằm thúc đẩy tư duy phản biện phù hợp với từng nhóm tuổi, trình độ học vấn khác nhau./.