Hà Nội cần có chính sách đủ hấp dẫn

Tại Hội thảo chuyên đề bàn về cơ chế, chính sách ưu đãi và biện pháp hỗ trợ thu hút nguồn nhân lực công nghệ cao, thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo (ĐMST) tại Khu Công nghệ cao (CNC) Hòa Lạc vừa được tổ chức, ông Nguyễn Trung Chính - Chủ tịch HĐQT, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn Công nghệ CMC - cho rằng, để thu hút được nhân lực công nghệ chất lượng cao trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, Hà Nội cần không chỉ có chính sách đủ hấp dẫn, mà còn phải dám thử nghiệm những mô hình hoàn toàn mới, những cách làm đột phá và mang tính thể chế.

Hội thảo có sự tham dự của Ban Quản lý các khu CNC và KCN TP. Hà Nội, Đại học VinUni, Quỹ VinFuture, Trung tâm ĐMST Quốc gia (NIC), cùng các doanh nghiệp (DN), tổ chức hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ – ĐMST, trong đó có Tập đoàn Công nghệ CMC.

Một trong những kiến nghị quan trọng nhất được ông Nguyễn Trung Chính nêu ra là Hà Nội cần tiên phong triển khai mô hình hợp tác “ba nhà” – bao gồm Nhà nước, nhà khoa học và DN - ngay tại Khu CNC Hòa Lạc. Đây là cách để kiến tạo một hệ sinh thái ĐMST thực chất, trong đó DN là trung tâm của sáng tạo, nhà khoa học là nhân tố thúc đẩy tri thức, còn Nhà nước đóng vai trò kiến tạo chính sách, định hướng và dẫn dắt.

Theo Chủ tịch CMC, nếu xây dựng được mô hình hợp tác ba bên này một cách hiệu quả, thì đây sẽ là nền tảng bền vững để Hà Nội giữ chân nhân tài, đồng thời tạo ra động lực tăng trưởng mới cho cả khu vực.

Từ mô hình này, ông Chính đề xuất Thành phố thành lập Trung tâm ĐMST của Hà Nội, đặt tại Hòa Lạc, với phương thức đầu tư công - quản trị tư. Ông không chỉ dừng lại ở việc nêu ý tưởng, mà còn đưa ra một cấu trúc cụ thể: Trung tâm có thể được vận hành theo mô hình SPV - tức một pháp nhân chuyên biệt, hoạt động với cơ chế kết hợp tài sản công, quản trị tư và nguồn lực xã hội.

Đơn vị này sẽ đóng vai trò là đầu mối chiến lược để kết nối các nguồn lực R&D, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ, hình thành các vườn ươm, tổ chức hoạt động khởi nghiệp, vận hành sàn giao dịch công nghệ và đặc biệt là tạo ra không gian mở để thúc đẩy các sản phẩm Make in Vietnam từ ý tưởng đến thương mại hóa. Với kinh nghiệm thực tiễn, Tập đoàn CMC khẳng định sẵn sàng cùng Đại học Bách Khoa Hà Nội và Ban Quản lý khu CNC triển khai mô hình thử nghiệm đầu tiên này, như một minh chứng cho tính khả thi và hiệu quả của mô hình ba nhà.

Xây dựng hạ tầng số đủ mạnh

Bên cạnh mô hình vận hành, ông Nguyễn Trung Chính cho rằng, để ĐMST có thể lan tỏa thực chất, Hà Nội cần tạo nền tảng hạ tầng công nghệ đủ mạnh - cụ thể là hạ tầng số hiện đại, có khả năng chia sẻ.

Ông chia sẻ thực tế, hiện nay nhiều DN công nghệ nhỏ, các start-up tại Hòa Lạc đều gặp khó khăn khi phải tự đầu tư hệ thống máy chủ, lưu trữ dữ liệu, băng thông cao hoặc điện toán hiệu năng lớn - những chi phí mà chỉ các tập đoàn lớn mới đủ khả năng trang bị. Nếu thành phố đầu tư xây dựng một hệ sinh thái hạ tầng số dùng chung, với khả năng mở rộng và chia sẻ giữa các DN – viện nghiên cứu – trường đại học, thì không chỉ giúp tiết kiệm tài nguyên xã hội, mà còn tạo điều kiện để công nghệ được thử nghiệm nhanh, triển khai nhanh, sản phẩm ra đời nhanh hơn.

Không dừng ở đó, Chủ tịch CMC cũng thẳng thắn chỉ ra một điểm nghẽn lâu nay trong phát triển công nghệ: thủ tục hành chính và cơ chế sử dụng đất đai chưa đủ linh hoạt. Theo ông, việc phát triển các mô hình đại học tư thục, viện nghiên cứu hay trung tâm R&D tại Hòa Lạc đang gặp nhiều rào cản do thời gian cấp phép kéo dài, quy trình thủ tục phức tạp và thiếu những ưu đãi rõ ràng.

Ông đề xuất Hà Nội cần ban hành cơ chế đặc thù riêng cho Khu CNC – trong đó cho phép bố trí quỹ đất linh hoạt, áp dụng thủ tục gọn nhẹ và thực hiện số hóa toàn trình các bước cấp phép, vận hành. Việc này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian cho DN mà còn thể hiện một hình ảnh Hà Nội năng động, sẵn sàng chuyển mình trong kỷ nguyên công nghệ.

Đối với bài toán nhân lực, ông Chính nhấn mạnh rằng chính sách hiện nay mới dừng lại ở mức khuyến khích chung. Điều mà Hà Nội cần là các cơ chế có sức hút thực sự đối với từng nhóm đối tượng chuyên gia. Ví dụ như với chuyên gia đầu ngành, cần có chính sách đãi ngộ gắn với kết quả đầu ra, mức lương theo sản phẩm.

Với người Việt ở nước ngoài hoặc chuyên gia quốc tế, cần có chính sách thị thực, cư trú, quyền sở hữu tài sản dài hạn, miễn thuế thu nhập cá nhân, hỗ trợ gia đình. Với tài năng trẻ, cần có cơ chế ươm tạo, kết nối startup với nhà đầu tư và chương trình bảo hộ chuyên gia. Quan trọng hơn cả, các chính sách này phải rõ ràng, minh bạch, dễ tiếp cận – và được truyền thông hiệu quả ra cộng đồng quốc tế.

Ông Nguyễn Trung Chính khẳng định: “Hà Nội hoàn toàn có thể đi đầu cả nước trong phát triển hệ sinh thái ĐMST. Nhưng để làm được điều đó, cần quyết tâm đổi mới tư duy chính sách, dám hành động khác biệt, dám mở rộng hợp tác với khối DN công nghệ tư nhân".

Tổng kết Hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết thành phố đang khẩn trương hoàn thiện các nghị quyết cụ thể hóa Luật Thủ đô mới. Trong đó, sẽ có những chính sách ưu đãi rõ ràng, thực chất và mang tính đột phá dành cho chuyên gia công nghệ, các nhà sáng lập ĐMST, tổ chức R&D, nhằm hiện thực hóa mục tiêu đưa GRDP Thủ đô tăng trưởng hai con số từ năm 2026.

“Hà Nội sẵn sàng là nơi thử nghiệm những mô hình mới. Và thành phố cần sự đồng hành từ các DN có tầm nhìn và tinh thần đổi mới như CMC", ông Lê Hồng Sơn nhấn mạnh./.

Gia Bách