Cần tư duy và hành động để tạo ra lợi thế cạnh tranh của báo chí

Tại Diễn đàn báo chí toàn quốc lần thứ 2 trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc năm 2025 tại Hà Nội, phiên thứ nhất diễn ra chiều 19/6, với chủ đề Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp chất lượng, đặt vấn đề về lợi thế cạnh tranh của báo chí, TS. Nguyễn Thanh Hòa, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số (CĐS) TP. HCM cho rằng báo chí cần tư duy và hành động để tạo ra lợi thế cạnh tranh cho ít nhất 10 năm tới.

Tiếp đó, ông Nguyễn Thanh Hòa cho rằng cần tư duy hệ thống (system-thinking) giúp nhà quản lý và đội ngũ xác định vấn đề trong tổng thể các mối quan hệ, nhìn ra mạng lưới các biến số. Nhà báo cần đặt mình trong nhiều vai trò: người sáng tạo nội dung, người có ảnh hưởng trên không gian mạng, nhà ứng dụng kỹ thuật.

Cùng với đó, tâm thế thừa nhận sự chuyển đổi mang tính cách mạng của thời đại số cũng rất cần thiết. Thêm nữa, cơ quan báo chí nên là địa chỉ của niềm tin, tên tuổi nhà báo là một nguồn xác thực thông tin báo chí.

Để báo chí tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu quả trong lộ trình 10 năm tới, theo Phó Giám đốc Trung tâm CĐS TP. HCM, nhà báo phải tinh, cơ quan báo chí phải gọn, quy trình phải hiệu năng, mô hình hoạt động phải hiệu quả, hướng đến một nền báo chí nhân văn và hiện đại. Mỗi cơ quan báo chí phải mạnh để có tổ hợp báo chí mạnh, tạo dựng cộng đồng, giúp người dân, doanh nghiệp, và hoạt động thực thi chính sách.

Để báo chí hiện đại hóa và áp dụng công nghệ mới

Nhiều ý kiến chuyên gia cũng đồng tình về 2 vấn đề quan trọng mà báo chí không thể bỏ qua trong lộ trình phát triển thời gian tới đó là hiện đại hóa báo chí và công nghệ mới.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, hiện đại hóa là phá bỏ tính rập khuôn, lối mòn, thể hiện qua cả nội dung và hình thức.

Kiến tạo một thực tại mới cho báo chí đồng nghĩa với hành động tạo ra những biến chuyển tích cực cho mối tương tác giữa nghề báo và không gian mạng.

Trong khi đó, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS đang mở ra những đại lộ thông tin mới.

Công nghệ chuỗi khối (blockchain) giúp sản xuất, phân phối sản phẩm báo chí và đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ (ví dụ: Publica, Po.et).

Tiềm lực trong nước có thể tạo dựng các nền tảng, công nghệ tương tự phục vụ báo chí với cận cảnh Web3, nội dung phi tập trung và NFT.

Báo chí chính thống vẫn là trụ cột - điểm tựa

Phát biểu tại phiên thảo luận, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Lê Hải Bình chia sẻ, báo chí thế giới phát triển rất nhanh và chịu sự tác động của cách mạng khoa học và công nghệ cũng như các hình thức truyền thông mới rất mạnh mẽ đã đặt ra những thách thức rất nặng nề. Tuy nhiên, người dùng, độc giả trên thế giới vẫn phải tìm một điểm nương tựa hay là một điểm neo đậu niềm tin. Hiện vẫn còn 40% người vẫn mong chờ tìm về báo chí chính thống...

Theo Thứ trưởng Lê Hải Bình, từ câu chuyện kỷ nguyên mới của báo chí toàn cầu và kỷ nguyên mới của đất nước như Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã chỉ ra là một kỷ nguyên phát triển thịnh vượng của dân tộc. Bởi vậy, khi nói về báo chí trong kỷ nguyên mới cần nghĩ đến hai câu chuyện: Thứ nhất là cần phục vụ cho chuyện gì? Tính phục vụ trước đó là tính cách mạng. Thứ hai là làm gì để phát triển? bởi vì có phát triển thì mới phục vụ tốt được./.

Bình Minh