Chính sách thu hút nguồn lao động chất lượng cao thông qua các chương trình định cư hấp dẫn

Chương trình định cư theo diện du học

Các du học sinh quốc tế sau khi tốt nghiệp các trường cao đẳng, đại học (CĐ, ĐH) và sau ĐH tại Canada, thậm chí các cơ sở đào tạo/trường nghề (có thời gian học tại từ 8 tháng trở lên) đều có thể xin giấy phép ở lại Canada tìm việc với thời gian tối đa lên đến 3 năm.

Trong thời gian đó, nếu tìm được một doanh nghiệp (DN) Canada tuyển dụng làm việc toàn thời gian từ 1 - 3 năm, thì sau 1 - 2 năm làm việc, sinh viên, nghiên cứu sinh quốc tế đã có đủ điều kiện để xin thẻ xanh định cư lâu dài tại Canada.

Theo đánh giá, đây là chính sách định cư hết sức thông thoáng, thuận tiện và dễ dàng, qua đó tạo ra cơ hội hấp dẫn, thu hút các sinh viên, nghiên cứu sinh quốc tế ở lại thử sức các cơ hội việc làm và định cư.

Trên thực tế, chính sách này đã rất thành công và giữ chân được hầu hết các tri thức trẻ quốc tế, đặc biệt là từ các nước đang phát triển ở lại làm việc và định cư lâu dài tại Canada sau khi đã hoàn thành các chương trình đào tạo cao đẳng, ĐH hoặc sau ĐH.

Chương trình định cư theo diện lao động tay nghề

Với kế hoạch nhanh chóng bổ sung nguồn nhân lực đang thiếu hụt trầm trọng, đồng thời từng bước tuyển chọn được những người lao động có tay nghề cao cho các DN các các ngành nghề khác nhau, trong những năm qua, Chính phủ Canada đã đưa ra các chương trình định cư tay nghề hấp dẫn, bao gồm 2 nhóm chính là: Canada-Express-Entry (Liên bang) và Provincial-Nominee-Programs (đề cử tỉnh bang).

Trong đó, Chương trình Canada-Express-Entry được phân thành: (i) Chương trình Kỹ năng tay nghề liên bang (FSW); (ii) Chương trình Thợ gay nghề cao liên bang (FSTP) và (iii) Chương trình kinh nghiệm làm việc liên bang (CEC).

Với cả 2 chương trình trên, người nhập cư đều cần đáp ứng một số yêu cầu cụ thể về kinh nghiệm làm việc (bao gồm thời gian làm việc, chứng chỉ tay nghề…), trình độ học vấn và khả năng ngoại ngữ.

Cơ bản, chính sách định cư theo diện lao động tay nghề của Canada ưu tiên các ngành nghề trong 3 nhóm 0 (các công việc quản lý cấp cao/trung cấp trung điển hình như: Các nhà quản lý trên tất cả các lĩnh vực như vận tải, xây dựng, bán hàng, y tế, sản xuất); nhóm A (lao động có trình độ ĐH thuộc các ngành: Bác sĩ, nhà khoa học ứng dụng, kỹ sư, giáo viên, kế toán); nhóm B (Kỹ thuật viên y tế, thợ điện, thợ mộc, thợ cơ khí, đầu bếp).

Để tham gia chương trình này, các ứng viên sẽ đăng ký thông qua các chương trình xét tuyển visa tay nghề để được xét tuyển. Những trường hợp lao động có tay nghề cao, sau khi làm việc và đáp ứng tốt điều kiện sẽ được chấp nhận định cư tại Canada.

Định cư Canada theo diện, khởi nghiệp/đầu tư

Định cư Canada theo hình thức visa khởi nghiệp (Startup-Visa) và visa đầu tư là chương trình dành riêng cho các doanh nhân có đủ năng lực và khả năng gây dựng một DN mới tại Canada.

Để tham gia chương trình này, các ứng viên chỉ cần đáp ứng các điều kiện như: Có kế hoạch kinh doanh mới mẻ, có kinh nghiệm quản lý và chuyên môn quản lý, công nghệ thông tin (IT), marketing…; có năng lực tài chính để chu cấp cho gia đình và bản thân và đảm bảo đủ cho hoạt động khởi nghiệp/kinh doanh; có khả năng duy trì hoạt động kinh doanh và tạo ra ít nhất 1 - 2 việc làm cho xã hội.

Với chính sách mới về visa khởi nghiệp/đầu tư thông thoáng, thuận tiện, Canada đang thu hút một lượng lớn các nhà khởi nghiệp và doanh nhân trẻ tuổi các nước đang phát triển đến Canada đầu tư, phát triển nghề nghiệp và gây dựng sự nghiệp.

Tiếp đó, bằng những chính sách an sinh xã hội rất tốt, nhất là các chính sách về bảo hiểm, y tế và giáo dục phổ thông, nhiều nhà khởi nghiệp trẻ và các doanh nhân đã lựa chọn phương án xin nhập tịch và trở thành thường trú nhân hoặc công dân Canada.

Những chính sách và giải pháp sẽ tiếp tục được thực hiện trong thời gian tới

Tiếp tục thực hiện các chương trình, sáng kiến thu hút và phát triển nhân tài

Trước sự cạnh tranh toàn cầu về nhân tài trên các lĩnh vực, nhất là KHCN, đổi mới sáng tạo (ĐMST), điều quan trọng đối với Canada là một mặt đầu tư vào việc phát triển và duy trì chuyên môn KH-KT tại chỗ, cũng như tiếp cận các nhóm nhân tài toàn cầu để đáp ứng nhu cầu hiện tại và tương lai của Canada.

Về nhân tài quốc tế, Canada sẽ tạo điều kiện dễ dàng nhất có thể để đưa và giữ những người có chuyên môn lượng tử ở lại, để cùng làm việc với các nhà nghiên cứu và DN của trong nước, đồng thời cho phép nhân tài Canada có được các kỹ năng bổ sung từ các đối tác quốc tế trong sự hợp tác với các quốc gia có cùng chí hướng.

Trên tinh thần như vậy, chính phủ liên bang và các tỉnh bang Canada sẽ tiếp tục triển khai các sáng kiến tiêu biểu và thành công như: Chiến lược AI toàn Canada; Chiến lược lượng tử quốc gia; chương trình CanCode 3.0; Sáng kiến Kỹ năng Kỹ thuật số cho Thanh niên; Giải pháp Sáng tạo Canada… để thúc đẩy việc phát hiện, bồi dưỡng các nhân tài từ trong nước.

Đối với nguồn nhân lực quốc tế, dựa trên những nỗ lực và kết quả đã đạt được, chính phủ sẽ tiếp tục củng cố các chương trình do Mitacs và NSERC thực hiện. Điển hình như, riêng trong khuôn khổ Chiến lược lượng tử quốc gia (NQS), Chính phủ Canada đã cam kết cung cấp 40 triệu CAD trong vòng 6 năm (bắt đầu từ 2023) cho Mitacs để hỗ trợ thu hút, đào tạo, duy trì và triển khai nhân sự có trình độ cao về KHCN lượng tử thông qua trải nghiệm thực tập và phát triển kỹ năng chuyên nghiệp cho học sinh sau trung học, nghiên cứu sinh và nghiên cứu sinh sau tiến sĩ.

Chương trình thực tập thời gian tới của Mitacs sẽ đóng vai trò là công cụ mạnh mẽ để thu hút thực tập sinh quốc tế đến Canada, đặc biệt chương trình “Mitacs-Accelerate-International” hỗ trợ hợp tác nghiên cứu song phương giữa các thực tập sinh, trường ĐH và các đối tác trong ngành ở Canada và nước ngoài sẽ cho phép nhiều thực tập sinh từ các nước đối tác thực hiện các dự án ở Canada.

Tương tự, chính phủ Canada cũng đang cung cấp 5,4 triệu CAD trong 6 năm cho NSERC CREATE để thực hiện các khoản tài trợ của Alliance International sẽ cho phép các nhà nghiên cứu học thuật người Canada làm việc với các thực tập sinh quốc tế để tiếp tục thực hiện các dự án mang tính học thuật, qua đó tăng cường mối liên kết với các nhóm tài năng quốc tế để bổ sung cho thế mạnh của Canada.

Song song với các chương trình kể trên, chính sách định cư nhất là định cư du học, tay nghề và đầu tư sẽ tiếp tục được ưu tiên thực hiện để nhanh chóng thu hút được nguồn lao động chất lượng cao, cũng như từng bước lựa chọn, xây dựng được đội ngũ các nhà khoa học, tri thức giỏi phục vụ các mục tiêu phát triển, đổi mới đất nước.

Theo thông báo của Bộ di trú, tị nạn và quốc tịch Canada, trong 3 năm tới, Canada sẽ tiếp tục thực hiện chính sách tăng cường tiếp nhận người nhập cư, với mức dự kiến lên đến 450.000 người mỗi năm. Trong số đó, diện nhập cư thuộc nhóm lao động tay nghề, du học, đầu tư có chuyên ngành về khoa học tự nhiên vẫn sẽ chiếm tối thiểu 65%. Số liệu này cho thấy, số lượng các nhà tri thức, người lao động có kỹ năng được vì thế sẽ tiếp tục gia tăng nhanh tại Canada trong những năm tới.

Kết luận

Canada là quốc gia có trình độ KH,CN&ĐMST phát triển với nhiều chuyên ngành, lĩnh vực thế mạnh cùng hệ thống các cơ sở nghiên cứu, giáo dục, vườn ươm tạo công nghệ hàng đầu thế giới (đứng thứ 8 trong số 10 quốc gia công nghệ cao nhất thế giới; dẫn đầu trong số các quốc gia G7 về hiệu suất nghiên cứu phát triển trong lĩnh vực giáo dục, cũng như số lượng các ấn phẩm khoa học/đầu người; đứng thứ 2 về thu hút vốn đầu tư mạo hiểm từ nước ngoài; có số lượng các phát minh sáng chế, thiết kế kiểu dáng công nghiệp mới hàng năm luôn ở mức cao; các chương trình nghiên cứu khoa học của Canada hiện là một trong những chương trình mở bậc nhất thế giới...).

Có được những thành tựu kể trên trước hết là nhờ những chủ trương, chính sách đúng đắn, đột phá về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao từ trong nước. Canada hiện có tới 97 trường ĐH và 154 trường CĐ, trong đó có 26 trường ĐH thuộc top 200 trường ĐH danh tiếng nhất thế giới và 90 trường đại học có ít nhất một khoa hoặc lĩnh vực đào tạo được xếp hạng quốc tế.

Trong hệ thống các trường ĐH, CĐ, có hơn 60 cơ sở ươm tạo công nghệ và hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới, sáng tạo; hơn 1500 DN và phòng nghiên cứu đặt cơ sở tại 26 trường ĐH và công viên công nghệ. Đầu tư cho hoạt động R&D tại các trường ĐH khoảng chiếm một tỷ lệ khá cao trong đầu tư R&D các ngành nói chung (trên 17 tỷ đô la CAD năm 2019).

Bên cạnh đó, Canada cũng có hơn 20 trung tâm, viện nghiên cứu lớn, nổi tiếng trên các lĩnh vực… Đây là cơ sở, điều kiện quan trọng giúp Canada nhanh chóng có được đội ngũ các nhà khoa học, chuyên gia giỏi trên nhiều lĩnh vực.

Trên lĩnh vực thu hút, giữ chân nhân tài quốc tế, bằng những chính sách tài chính có chiều sâu và đủ lớn để tiến hành các tài trợ kinh phí, học bổng cho các chương trình liên kết đào tạo, thực tập chiến lược, Canada nói chung và cụ thể là các cơ sở nghiên cứu, trường ĐH, CĐ Canada đang thu hút được số lượng đông đảo các sinh viên, nghiên cứu sinh đến Canada học tập và nghiên cứu khoa học.

Tiếp đó, cũng nhờ các chính sách ưu đãi nhân tài hấp dẫn của chính phủ (mức lương, chính sách y tế, giáo dục và an sinh xã hội khác), Canada đã giữ chân thành công hầu hết nguồn lực này ở lại làm việc lâu dài tại Canada.

Bên cạnh chính sách liên kết đào tạo, hợp tác nghiên cứu, các chính sách định cư tay nghề, visa du học, visa đầu tư... cũng đang được triển khai rất thành công, góp phần thu hút hàng nghìn nhân tài từ các nước đến Canada làm việc và sinh sống. Theo dự báo, trong thời gian tới, sẽ có thêm rất nhiều công dân, trong số đó phần nhiều là những người lao động có tay nghề cao, cũng như những người có học vấn, kiến thức và kỹ năng tốt.

Trên thực tế, Canada đang được ghi nhận là một trong những quốc gia thành công trong phát hiện, thu hút và giữ chân các nhân tài cho đất nước. Bài học kinh nghiệm, nhất là các chính sách đào tạo, phát hiện và giữ chân các tri thức, nhà khoa học của Canada vì thế có ý nghĩa tham khảo tốt cho nhiều nước trong việc xây dựng, phát triển nguồn lưc chất lượng cao phục vụ các mục tiêu xây dựng và phát triển đất nước./.

Bộ phận đại diện KH&CN tại Canada