Ngày 4/8, Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam (DCCA) phối hợp với Tổ chức World Vision International Vietnam đã ra mắt Mạng lưới sáng tạo nội dung số vì trẻ em (DCCC).

Tạo hệ sinh thái sáng tạo tích cực, an toàn và nhân văn cho trẻ em

Theo khảo sát của UNICEF, gần 97% trẻ em Việt Nam sử dụng Internet cho nhiều hoạt động như học tập, giải trí, kết nối xã hội và khám phá thế giới. Trung bình mỗi ngày, các em dành từ 5 - 7 giờ trên không gian mạng. Công nghệ số mở ra cơ hội học tập và giải trí cho trẻ em, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro như tiếp xúc với nội dung độc hại, bị bắt nạt, xâm hại quyền riêng tư và nghiện thiết bị số.

Những nguy cơ này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức, tâm lý và sức khỏe của trẻ. Do đó, việc giáo dục kỹ năng số và xây dựng môi trường mạng an toàn là rất cần thiết, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ gia đình, nhà trường và xã hội. Hiện nay, nội dung số dành cho trẻ em tại Việt Nam còn thiếu hụt, phân tán và thiếu định hướng giáo dục, trong khi các nhà sáng tạo chưa được hỗ trợ đầy đủ về chuyên môn và kết nối thị trường.

Trước thực tế này, DCCA thấy rằng, việc thành lập một mạng lưới tập hợp các nhà sáng tạo nội dung số cho trẻ em là cần thiết, nhằm mục tiêu tạo ra hệ sinh thái sáng tạo tích cực, an toàn và nhân văn cho trẻ em. Điều này cũng góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp nội dung số trong lĩnh vực giáo dục và văn hoá trẻ em, kết nối nguồn lực trong nước và quốc tế để hỗ trợ sáng tạo và phát triển bền vững.

Sáng kiến của DCCA về việc cần thiết phải có một Mạng lưới Sáng tạo Nội dung số vì trẻ em đã được Tổ chức World Vision Vietnam ủng hộ và đồng hành, Hội Truyền thông số Việt Nam (VDCA) đã phê duyệt Đề án cho phép DCCA thành lập DCCC có trụ sở đặt tại thành phố Hà Nội và hoạt động trên phạm vi toàn quốc trong lĩnh vực sáng tạo nội dung số vì trẻ em theo quy định của pháp luật.

Ông Hoàng Đình Chung, Ủy viên Ban Thường vụ VDCA, Phó Chủ tịch Thường trực Liên minh sáng tạo nội dung số Việt Nam, cho rằng trong thời đại chuyển đổi số, trẻ em chưa bao giờ có cơ hội tiếp cận một không gian số đa dạng và rộng mở như hiện nay.

Tuy nhiên, cùng với những cơ hội đó là vô vàn thách thức như nội dung lệch chuẩn, độc hại, lừa đảo hay bạo lực, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhận thức, cảm xúc và sự phát triển toàn diện của trẻ em.

“Việc xây dựng một hệ sinh thái số tích cực, an toàn và nhân văn cho trẻ em Việt Nam không chỉ là nhu cầu cấp thiết mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội”, ông Hoàng Đình Chung nói.

Không chỉ là tuyên bố mang tính biểu tượng

DCCC là một đơn vị tập hợp các doanh nghiệp (DN), tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo nội dung số vì trẻ em, hoặc tham gia thúc đẩy hoạt động sáng tạo nội dung số vì trẻ em dưới nhiều hình thức khác nhau, tuân thủ theo quy định của pháp luật.

Theo ông Chung, việc thành lập DCCC không chỉ là một tuyên bố mang tính biểu tượng mà các bên đã cùng nhau hoạch định những kế hoạch hành động cụ thể, từ việc đào tạo nâng cao năng lực cho các nhà sáng tạo, triển khai các chiến dịch truyền thông thay đổi nhận thức xã hội, xây dựng cơ sở dữ liệu nội dung số phù hợp với các lứa tuổi, đến việc kết nối các nền tảng công nghệ cam kết đồng hành bảo vệ trẻ em trên môi trường số.

“Chúng tôi tin rằng, để trẻ em có thể lớn lên trong một môi trường số tích cực, cần có một mạng lưới liên kết chặt chẽ, quy tụ những người làm nội dung có tâm và có tầm, những DN công nghệ có trách nhiệm, cùng sự đồng hành bền bỉ của các tổ chức xã hội, cơ quan quản lý nhà nước”, ông Chung nói.

Thông qua việc thúc đẩy sự hợp tác đa ngành, chia sẻ tri thức, kỹ thuật và kinh nghiệm thực tiễn, DCCC hướng tới việc xây dựng một hệ sinh thái nội dung số lành mạnh, chất lượng, sáng tạo và an toàn cho trẻ em Việt Nam. Đây không chỉ là đóng góp quan trọng cho sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ, mà còn góp phần vào phát triển bền vững kinh tế, văn hoá - xã hội của đất nước trong thời đại số.

DCCC đặt mục tiêu thu hút 100 cá nhân và tổ chức tham gia sáng tạo nội dung số cho trẻ em trong vòng 2 năm, đồng thời phát hành hơn 200 sản phẩm nội dung mang tính giáo dục và an toàn cho trẻ nhỏ trong giai đoạn đầu.

Các thành viên sẽ phối hợp xây dựng kế hoạch hành động dựa trên thế mạnh riêng của từng bên để triển khai các hoạt động cụ thể như: xây dựng và phổ biến bộ tiêu chí cho các sản phẩm nội dung mẫu chuẩn dành cho trẻ em, bao gồm video, podcast, trò chơi, sách điện tử, hoạt động tương tác… Những sản phẩm này sẽ được kiểm duyệt, đánh giá và đề xuất rộng rãi.

Song song đó, mạng lưới sẽ triển khai hệ thống đào tạo và ươm mầm đội ngũ nhà sáng tạo trẻ, đặc biệt là sinh viên, giáo viên và phụ huynh có năng lực sáng tạo, nhằm tạo ra hạt nhân lan tỏa các tiêu chuẩn, tiêu chí và kinh nghiệm tốt trong sản xuất nội dung số cho trẻ em.

Các hoạt động khác bao gồm tổ chức các sự kiện như hội thảo, cuộc thi để phát hiện, kết nối và hỗ trợ các nhà sáng tạo, cũng như mở rộng hợp tác với các nền tảng phân phối nội dung số, nhà tài trợ, tổ chức xã hội, giáo dục và các tổ chức vì trẻ em trong và ngoài nước.

Theo ông Nguyễn Lâm Thanh, Phó Chủ tịch VDCA, Tổng Giám đốc TikTok Việt Nam, trẻ em hiện dành nhiều thời gian cho Internet và thiết bị số, trong khi khả năng phân biệt thông tin đúng sai còn hạn chế, khiến các em dễ bị lừa đảo hoặc cuốn vào các trào lưu độc hại.

Những vụ việc như “bắt cóc online” đặt ra trách nhiệm lớn cho xã hội: làm sao để công nghệ trở thành công cụ hỗ trợ trẻ em phát triển thay vì gây nguy hiểm.

Ông Lâm Thanh cho rằng có hai vấn đề cần giải quyết.

Thứ nhất, các nền tảng như TikTok, Meta và Google đã cung cấp công cụ bảo vệ trẻ em, nhưng cần có chương trình truyền thông rộng rãi để phụ huynh và giáo viên biết cách sử dụng. Các nền tảng này sẵn sàng phối hợp xây dựng tài liệu hướng dẫn.

Thứ hai, cần phát triển nhiều nội dung phù hợp cho trẻ, từ học tập đến văn hóa và đạo đức. Nhiều nhà sáng tạo, nhiều tổ chức cũng đã bắt đầu thực hiện điều này với loạt video về truyền thống Việt.

“Với Mạng lưới Sáng tạo Nội dung số vì Trẻ em, tôi tin rằng chúng ta sẽ sớm đạt được những kết quả tích cực”, ông Nguyễn Lâm Thanh nói.

Anh Minh