AEC – Dấu mốc quan trọng của ASEAN

Hiệnnay 10 nước thành viên ASEAN có GDP hàng năm tổng cộng hơn 2.500 tỷ USD, caohơn khoảng 25% GDP của Ấn Độ và xấp xỉ của Anh. Nếu tính ASEAN là một nền kinhtế và khu vực này tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng hiện nay, ASEAN có thểtrở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới vào năm 2050.

Dânsố của khối này khoảng 625 triệu người, gần gấp đôi dân số của Mỹ. Các nướcthành viên ASEAN thu hút vốn đầu tư từ các công ty lớn trên toàn cầu, đồng thờitham gia sâu vào chuỗi cung ứng và thương mại thế giới.

Việc AEC chính thức được thành lập sẽ đánh dấu bước tiến quantrọng của ASEAN trên con đường tiến tới một thị trường duy nhất. Bước sang năm2016, kinh tế ASEAN sẽ được tiếp thêm động lực mới, đồng thời tiềm năng của khuvực này cũng được bộc lộ rõ ràng hơn bao giờ hết.

Bài báo trên tờ Wall Street Journal dẫn lời ông Lê LươngMinh, Tổng thư ký ASEAN, cho rằng, việc hình thành AEC là “Cột mốc lớn củachúng tôi. Chúng tôi đã làm được rất nhiều việc” khi mà cách đây gần nửa thế kỷnhiều thành viên trong ASEAN vẫn còn trong chiến tranh.

AEC hướng tới mục tiêu tự do hóa các dòngchảy hàng hóa, dịch vụ, vốn và lao động lành nghề, nhằm nâng cao sức cạnh tranhcũng như thúc đẩy đầu tư vào cơ sở hạ tầng. KhiAEC ra đời, thuế nhập khẩu sản phẩm và dịch vụ từ các nước thành viên sẽ giảmvề 0%, tất cả các lĩnh vực kinh tế sẽ được mở cửa tiếp nhận đầu tư và doanhnghiệp một nước thành viên làm ăn ở các nước AEC khác sẽ được đối xử bình đẳngvới doanh nghiệp sở tại. Chuyên gia phân tích Jayant Rikhye thuộc Ngânhàng HSBC cho rằng sẽ là sai lầm nếu đánh giá thấp tiềm năng của khu vực ĐôngNam Á, nhất là sau khi kinh tế khu vực này được tiếp thêm động lực mới với việcAEC chính thức được thành lập.

Nếu tính ASEAN là một nền kinh tế vàkhu vực này tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng hiện nay, ASEAN có thể trởthành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới vào năm 2050. Dân số của ASEAN hiện cókhoảng 625 triệu người, cao gần gấp đôi dân số của Mỹ. Các nước thành viênASEAN thu hút vốn đầu tư từ các công ty lớn trên toàn cầu, đồng thời tham giasâu vào chuỗi cung ứng và thương mại thế giới. Năm 2014, các nền kinh tế ASEANthu hút tổng cộng 136 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), vượt con sốFDI 128 tỷ USD vào Trung Quốc trong cùng thời gian này.

AEC được xây dựng trên nền tảng được tạo dựngtrong nhiều thập niên kể từ khi ASEAN được thành lập năm 1967. Với bề dày 48năm hình thành và phát triển, hoạt động thương mại tự do đã được tạo điều kiện.Tuy nhiên, ASEAN vẫn còn nhiều việc phải làm để dỡ bỏ các rào cản, trong đó cócác rào cản như ngôn ngữ và yêu cầu về an toàn. Những yếu tố này đang cản trởcác dòng chảy như dòng chảy dịch vụ, cũng như gây khó khăn cho việc giảm chiphí giao dịch tài chính xuyên biên giới giữa các quốc gia.

Nếu các quốc gia thành viên ASEAN có thể hoàn thành những bước đi tiếp theotrong tiến trình thúc đẩy hội nhập khu vực sau khi AEC được thành lập, GDP củaASEAN ước tính có thể sẽ tăng 5% vào năm 2030. Điều đó có ý nghĩa đáng kể vàothời điểm sự giảm sút giá hàng hóa nguyên liệu gây thiệt hại cho nhiều nướctrong khu vực, trong khi kinh tế tăng trưởng chậm lại. Thêm vào đó, mặc dù cònphải mất nhiều năm nữa trước khi có thể đạt được mục tiêu hội nhập khu vực vàhội nhập nền kinh tế toàn cầu, song triển vọng AEC có thể giúp ASEAN viết nêncâu chuyện thành công trong dài hạn là một tương lai đầy hứa hẹn, dựa trên bayếu tố sau:

Thứ nhất, ASEAN ngày càng trở nên hấp dẫn trong vai trò là trung tâm chế tạocủa thế giới. Ưu thế này trước đây thuộc về Trung Quốc, quốc gia vốn được mệnhdanh là công xưởng chế tạo của thế giới, song tình thế này đã thay đổi khi nềnkinh tế lớn thứ hai thế giới đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế sanghướng bền vững hơn dựa vào sự phát triển của ngành chế tạo có giá trị gia tăngcao, công nghệ cao và lĩnh vực dịch vụ. Điều này có nghĩa là các hoạt động chếtạo truyền thống, sử dụng nhiều lao động tại Trung Quốc trước đây đang đượcchuyển sang các quốc gia ASEAN.

ASEAN hiện đã là một trung tâm chế tạo chủ chốt, đặc biệt là trong lĩnh vựcđiện tử và ôtô. Hãng chế tạo ôtô số một Nhật Bản - Tập đoàn Toyota MotorCorporation - mỗi năm sản xuất trên 700.000 chiếc ôtô tại Thái Lan và 400.000chiếc tại Indonesia. Công ty hóa chất BASF của Đức hiện có tới 6 nhà máy sảnxuất tại Malaysia. Tập đoàn General Electric của Mỹ có trên 60 nhà máy và 7.600nhân viên trên toàn khu vực ASEAN. Trong khi đó, Philippines cũng đang trởthành một trung tâm công nghệ thông tin chủ chốt.

Nhà máy Samsung Vietnam Electronics

Thứ hai, mức chi tiêu tiêu dùng tại khu vực ASEAN đang gia tăng nhanh chóng.Dân số ASEAN hiện bằng một nửa của Trung Quốc hay của Ấn Độ, song trong 15 nămnữa, khu vực này sẽ có thêm 120 triệu dân. Điều đáng nói là các quốc gia ĐôngNam Á có sức ảnh hưởng ngày càng lớn. Năm 2010, GDP bình quân đầu người của cácnước thành viên ASEAN đạt khoảng 3.000 USD. Tuy nhiên, các nước này đang hướngtới mục tiêu nâng GDP bình quân đầu người lên trên 9.000 USD vào năm 2030. Sứctiêu thụ ngày càng tăng đang đưa khu vực này trở thành thị trường chủ chốt chomọi mặt hàng, từ ôtô, máy bay cho đến dầu gội đầu và điện thoại di động.

Thứ ba, ASEAN có trung tâm tài chính quốc tế lớn, đó là đất nước Singapore. Sựtự do hóa tài chính ngày càng gia tăng cũng góp phần làm giảm chi phí giaodịch, đồng thời thúc đẩy dòng vốn đầu tư chảy vào ASEAN, qua đó hỗ trợ các nềnkinh tế như Singapore, Malaysia và Thái Lan. Các quốc gia khác trong khu vựcnhư Indonesia và Philippines cũng có thể được lợi nhiều nhất từ sự gia tăng đầutư vào cơ sở hạ tầng mà ASEAN đang mong mỏi và vốn là điểm yếu trong câu chuyệntăng trưởng nói chung của hiệp hội này.

Xét từ khía cạnh kinh tế, cũng như nhiều nền kinh tế khác trên thế giới, cácnước Đông Nam Á trước mắt đang đối mặt với không ít “cơn gió ngược”. Tuy nhiên,những điểm mạnh kinh tế của khu vực cùng với tác động tích cực từ sự thành lậpAEC hơn bao giờ hết sẽ đưa khu vực này trở thành một trung tâm chế tạo cũng nhưtiêu thụ hàng hóa quan trọng.