Cần một cách nhìn mới, cách làm mới để bảo vệ trẻ em an toàn trên môi trường mạng

Trao đổi với PV Tạp chí TT&TT bên lề Hội thảo tổng kết Dự án "Phòng chống bạo lực thể chất, tinh thần và phân biệt đối xử với trẻ em, trong đó có trẻ khuyết tật" (AVAC) diễn ra sáng 12/11, bà Lê Thị Thùy Dương, Giám đốc Chiến lược, Chất lượng và Hiệu quả chương trình, Tổ chức Save the Children International - Văn phòng đại diện tại Việt Nam (Tổ chức Cứu trợ Trẻ em) cho biết khi tiếp cận với thế giới công nghệ 4.0, chúng ta kỳ vọng trẻ em có cơ hội kết nối, mở rộng tầm nhìn, học hỏi kiến thức và các kỹ năng cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi số.

“Những mong muốn đó cùng với các chiến lược xây dựng công dân số và chính phủ số đồng nghĩa với việc trẻ em sẽ tiếp cận và sử dụng Internet ngày một nhiều hơn”, bà Lê Thị Thùy Dương nói.

“Ngoài những cơ hội to lớn do công nghệ mang lại thì cùng với đó sẽ là những nguy cơ tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến trẻ em. Tổ chức Cứu trợ Trẻ em luôn mong muốn bảo vệ các em khỏi những rủi ro về bạo lực thể chất, tinh thần, và các nguy cơ trên môi trường mạng. Đây sẽ là một trong những ưu tiên quan trọng của tổ chức trong thời gian tới”, bà Lê Thị Thùy Dương chia sẻ.

Theo đó, mọi hoạt động của Tổ chức Cứu trợ Trẻ em liên quan đến việc thúc đẩy sử dụng công nghệ số đều đi cùng với những nỗ lực nâng cao nhận thức và kỹ năng cho trẻ em, giáo viên, các bậc cha mẹ và và những người lớn xung quanh. Mục tiêu là giúp trẻ sử dụng Internet một cách hữu ích và hiệu quả, đồng thời giảm thiểu tối đa những nguy cơ và rủi ro mà trẻ em có thể gặp phải.

Luôn phải cập nhật, điều chỉnh phương pháp để bảo vệ trẻ em trước những tác động tiêu cực từ môi trường mạng

Theo bà Dương, những nguy cơ này phản ánh sự thay đổi không ngừng của thế giới, đòi hỏi chúng ta luôn phải cập nhật, điều chỉnh phương pháp để bảo vệ trẻ em (BVTE) trước những tác động tiêu cực từ môi trường mạng.

“Chúng ta cần nhận thức rõ vấn đề này và rất cần sự chung tay, phối hợp của nhiều bên liên quan trong triển khai các hoạt động hỗ trợ, BVTE. Nếu như trước đây trong lĩnh vực BVTE, chúng tôi thường hợp tác với các cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội, đặc biệt là Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, thì hiện nay ngoài các cơ quan bộ ngành như Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch thì cần mở rộng hợp tác với các nhà mạng, các doanh nghiệp (DN) cung cấp dịch vụ, các cơ quan chức năng khác để giải quyết bài toán BVTE an toàn trên môi trường mạng,” bà Dương nói.

Bà cũng cho biết thêm đây là hướng đi giúp giảm thiểu nguy cơ cho trẻ em từ cả hai môi trường, thực và ảo. Trên thực tế, hai môi trường này luôn có sự liên kết và tác động lẫn nhau, không thể tách rời. Khi trẻ em tham gia hoạt động trên mạng, các trải nghiệm trực tuyến có ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của các em. Môi trường mạng cũng tiềm ẩn nhiều mối đe dọa liên quan đến cuộc sống thực.

"Ví dụ, một bình luận hoặc một hành vi trên Internet có thể tác động đến cảm xúc của người dùng Internet, đặc biệt là trẻ em, đối tượng còn chưa trưởng thành cả về thể chất và tinh thần. Những hành vi trên mạng có thể gây ra những căng thẳng hoặc xung đột bên ngoài cuộc sống thực. Đặc biệt là bạo lực trên môi trường mạng, những bình luận khiếm nhã trên mạng có thể gây ra cảm giác buồn bã, căng thẳng và thậm chí cả những hành vi tự gây hại cho bản thân”, đại diện Tổ chức Cứu trợ Trẻ em bày tỏ ý kiến.

Đặc biệt, mạng xã hội (MXH) có thể tạo tác động lớn với thời gian rất ngắn, vì vậy, cách chúng ta hợp tác và tư duy về vấn đề này cũng phải thay đổi, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ nhiều bên.

Theo đại diện Tổ chức Cứu trợ Trẻ em, việc nâng cao nhận thức và trang bị các kỹ năng cần thiết cho trẻ là điều cần thiết. Chúng ta cần hướng dẫn trẻ biết cách sử dụng Internet đúng cách và an toàn để phục vụ cho việc học tập và phát triển kỹ năng cá nhân, trở thành công dân số toàn cầu, các em cần có các kỹ năng và biết cách đối mặt, xử lý các tình huống rủi ro khi sử dụng Internet.

Các bậc cha mẹ cũng cần được trang bị kiến thức về an toàn mạng, giúp nhận biết khi nào con em mình đang gặp nguy cơ và cần hành động ra sao. Ví dụ, khi trẻ gặp tình huống khó khăn, bị bắt nạt trên mạng, phụ huynh nên ứng phó, hỗ trợ con ra sao để trẻ cảm thấy an toàn, được bảo vệ và hỗ trợ.

Nếu phụ huynh phản ứng quá tiêu cực, kiểm soát trẻ thì có thể trẻ không chia sẻ nữa, dẫn đến nhiều tình huống rủi ro hơn. Các chương trình dành cho phụ huynh cũng cần được cập nhật thường xuyên để nâng cao kỹ năng ứng phó với các nguy cơ mới phát sinh trên môi trường mạng.

Ngoài gia đình, khối DN, các cá nhân và các bên liên quan khác cũng cần tham gia tích cực trong công tác BVTE. Các nhà sản xuất thiết bị, phát triển phần mềm, cung cấp dịch vụ mạng cũng cần có những công cụ bảo vệ trẻ em phù hợp, ví dụ như cung cấp những nền tảng an toàn cho trẻ.

“Tổ chức Cứu trợ Trẻ em luôn mong muốn các bên liên quan nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong việc giảm thiểu các nguy cơ từ môi trường mạng, từ đó chủ động hành động để tạo ra một môi trường an toàn cho các em,” bà Lê Thị Thùy Dương nói.

Theo chia sẻ của bà Dương, trong những năm tiếp theo, Tổ chức Cứu trợ Trẻ em sẽ tiếp tục triển khai các dự án BVTE trên môi trường mạng, đặc biệt tập trung vào vấn đề phòng chống xâm hại trên môi trường mạng. Tổ chức Cứu trợ Trẻ em cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng các cơ quan đối tác và các bên liên quan trong thời gian tới để giúp trẻ em phòng tránh nguy cơ và đảm bảo sự bảo vệ tốt nhất cho các em./.