Công nghệ cải thiện cuộc sống nhưng tăng bất bình đẳng xã hội

Khảo sát kinh tế và xã hội thế giới 2018 tập trung vào việc liệu các công nghệ tiên tiến có thể được sử dụng để đáp ứng các mục tiêu của Liên Hiệp Quốc vào năm 2030 bao gồm chấm dứt nghèo đói cùng cực, bảo vệ môi trường và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres nói “các công nghệ biên giới - từ trình tự DNA đến in 3D, từ công nghệ năng lượng tái tạo đến nhựa tự phân hủy, từ học máy đến trí thông minh nhân tạo đều là tiềm năng to lớn cho chương trình nghị sự năm 2030”.

“Sức khỏe tốt và tuổi thọ cao, sự thịnh vượng cho các nước và môi trường ổn định là điều trong tầm tay của chúng ta nếu chúng ta khai thác toàn bộ sức mạnh của những đổi mới này”, ông nói trong bản báo cáo. “Tuy nhiên, những công nghệ tương tự cũng gây ra mối quan tâm nghiêm trọng”.

Guterres thúc giục các Chính phủ cần áp dụng các chính sách đảm bảo rằng các công nghệ biên giới “không chỉ có khả năng thương mại mà còn đem lại công bằng và đạo đức”.

Trong khi các nước phát triển giàu có vật lộn với những cơ hội của công nghệ mới có thể giúp loại trừ bệnh tật và tự động hoá các công việc thủ công và lặp đi lặp lại, báo cáo cho biết.

“Một khoảng cách công nghệ lớn vẫn tồn tại”, các chuyên gia của Liên Hiệp Quốc cho biết, có hơn 1 tỷ người ở các nước đang phát triển không có điện và 2,5 tỷ người khác gặp phải tình trạng đường điện yếu và thường xuyên bị cúp điện.

Báo cáo 175 trang cho biết hàng triệu người vẫn còn phụ thuộc vào “sức mạnh cơ bắp của con người hoặc động vật” để canh tác đất đai và phục vụ cho các loại sản xuất khác và thiếu tiếp cận với giáo dục hiện đại, đây là lý do rất quan trọng để áp dụng nhiều công nghệ biên giới mới.

Đồng thời, báo cáo cho biết, các nước đang phát triển có thể “nhảy vọt” vào một số công nghệ mới, ví dụ như bỏ qua điện thoại cố định và đi trực tiếp tới điện thoại di động, và bỏ qua các đường dây điện và đi trực tiếp vào năng lượng mặt trời.

Nhưng “không có trình độ học vấn tối thiểu, không thể sử dụng công nghệ kỹ thuật số để mua hoặc bán hàng trực tuyến, hoặc cung cấp dịch vụ xe hơi hay thuê một căn hộ, ngay cả khi điện và các kết nối Internet cần thiết được đặt ra,” báo cáo chỉ ra thêm.

Theo báo cáo của Sở Kinh tế và Xã hội của Liên Hiệp Quốc: Những tiến bộ trong tự động hóa, học máy và trí thông minh nhân tạo cũng đang chuyển đổi thị trường lao động và gây ra nhiều việc làm bị biến mất ở các nước phát triển phong phú hơn.

Trong khi tiến bộ công nghệ là điều kiện cơ bản để đạt được mục tiêu của LHQ cho năm 2030, báo cáo cho biết, “không có gì đảm bảo rằng tiến bộ này sẽ phù hợp với nhu cầu cấp thiết nhất của nhân loại: xóa đói giảm nghèo, giảm bất bình đẳng, tạo ra thịnh vượng chung và xây dựng khả năng phục hồi chống lại biến đổi khí hậu.”

Ví dụ, báo cáo chỉ ra robot điều khiển bởi trí thông minh nhân tạo có thể giúp tăng sản lượng nhưng có thể gây mất việc làm đáng kể và tác động đến mục tiêu thúc đẩy bình đẳng xã hội lớn hơn.

Trong trường hợp phương tiện truyền thông xã hội, báo cáo cho biết, quảng cáo nhắm mục tiêu ngày càng được sử dụng để “thao tác cảm xúc của con người và truyền bá thông tin sai lạc và thậm chí thù hận.”

Mặc dù các hệ thống ra quyết định dựa trên trí tuệ nhân tạo có thể cải thiện quyền truy cập vào các dịch vụ công cộng, nhưng “chúng cũng có nguy cơ củng cố các thành kiến ​​và hình thức loại trừ hiện tại.”

Các chuyên gia của Liên Hiệp Quốc kêu gọi sự minh bạch và trách nhiệm giải trình cao hơn cho các quyết định dựa trên trí tuệ nhân tạo.