Lợi ích FTA mang lại cho Việt Nam

Sau 30 năm đổi mới, Việt Nam hội nhập ngày càng sâu, rộng với nền kinh tế thế giới. Việt Nam đã thực hiện chính sách nhất quán chính sách đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ kinh tế, đối ngoại. Đến thời điểm hiện nay, Việt Nam đã tham gia và hoàn tất đàm phám 12 hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương. Trong số đó, có 9 FTA đã có hiệu lực và đang thực thi, là Hiệp định thương mại tự do thương mại ASEAN (AFTA, ký kết năm 1996) và 5 FTA giữa ASEAN với các đối tác (FTA giữa ASEAN và Trung Quốc; FTA giữa ASEAN và Hàn Quốc; FTA giữa ASEAN và Nhật Bản; FTA giữa ASEAN và Ấn Độ; FTA giữa ASEAN và Australia - New Zealand); 3 FTA song phương (Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện Việt Nam - Nhật Bản và Hiệp định thương mại tự do song phương Việt Nam – Chile, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Hàn Quốc). Hiệp định FTA Việt Nam - Liên minh kinh tế Á - Âu đã ký ngày 29-5-2015 và sẽ có hiệu lực từ ngày 05/10/2016. Các FTA thế hệ mới đã kết thúc đàm phán gồm FTA Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA, công bố ngày 4-8-2015) và Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP, công bố ngày 5-10-2015).  Theo giới phân tích thì Việt Nam được hưởng lợi nhiều nhất từ TPP,. đồng thời các FTA mang lại những lợi ích mà ta cần tận dụng để phát triển:

1. Thu hút đầu tư

Các FTA theo tiêu chuản cao đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Bởi các nhà đầu tư thường lựa chọn những nước có môi trường đầu tư ổn định và những quy đinh đảm bảo minh bạch, thương mại tự do hơn và mở cửa thị trường tài chính, Những yếu tố này thường là các cam kết quan trọng nhất trong các FTA thế hệ mới. Trong những năm qua, đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam đã luôn giữ ở múc cao và được dự báo là sẽ tăng do tác động của TPP đem lại.

1. Nâng cao chuỗi giá trị

Các FTA cũng đóng vai trò quan trọng trong việc “nâng cao chuỗi giá trị” của đất nước để tăng khả năng cạnh tranh ở các ngành công nghiệp tiến tiến và hỗ trợ những việc làm có chất lượng cao. Việt Nam đang đóng vai trò tích cực trong những ngành kinh tế tiên tiến như điện tử, viễn thông. Việc tăng cường hơn nữa độ phức tạp của các sản phẩm sẽ đòi hỏi đầu tư nhiều hơn và yêu cầu tay nghề cao hơn, kèm theo đó là hàng loạt các cam kết khác từ phía các nhà quản lý. Những ràng buộc thương mại chặt chẽ có thể tạo sự khởi đầu vững chắc cho các bước tiếp theo.

1. Tăng cường thương mại của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME)

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa là động lực của tăng trưởng kinh tế và tạo ra nhiều việc là ở hầu hết các nước trên thế giới. Tuy nhiên ở nhiều nước, hàng xuất khẩu của SME chiếm tỷ trong rất nhỏ trên tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Nguyên nhân được cho là do các rào cản thương mại như: thuế cao, thủ tục phức tạp và các SME thì nguồn lực cũng như kinh nghiệm còn hạn chế. Viêt Nam với truyền thống văn hóa doanh nghiệp năng động đã hình thành một số lượng lớn các SME, những người sẽ được hưởng lợi lớn từ TPP bởi quá trình đàm phán TPP luôn chú trọng tới việc thúc đẩy thương mại của SME. Thêm vào đó thương mại điện tử là công cụ mạnh cho các SME đổi mới các thức kinh doanh theo xu hướng dựa trên nền tảng số.. Điều này được kỳ vọng sẽ nâng tỷ trọng xuất khẩu của các SME lên khoảng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

1. Lợi thế khi đàm phát các FTA khác

Việc công bố các thỏa thuận Việt Nam đạt được trong tiến trình đàm phán FTA nhất là với những nước lớn tạo nên sức mạnh đặc biệt. Nó giúp cho việc đàm phán với các nước/ đối tác thương mại khác dễ dàng hơn nhất là ở những FTA thế hệ mới. Danh sách các FTA mà Việt Nam tham gia và tiếp tục đàm phán để tham gia sẽ ngày càng dài thểm. Với việc kết thúc thành công đàm phán TPP và FTA với Liên minh chấu Âu, - những FTA có tiêu chuẩn cao- đã góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong cuộc cạnh tranh toàn cầu về thương mại, sản phẩm và đầu tư.