Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18-5: KH&CN là đòn bẩy tái cơ cấu kinh tế

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng long trọng công bố: “Ngày 18/5 là Ngày KH&CN Việt Nam”, đồng thời nhấn mạnh KH&CN là đòn bẩy trong quá trình tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam sớm trở thành nước công nghiệp.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng công bố Ngày KH&CN Việt Nam 18-5

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá cao những đóng góp to lớn của KH&CN trên tất cả các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta trước đây, sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước ngày nay.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Quân cho biết, ngày 18/5/1963, tại Đại hội đại biểu toàn quốc của Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Nhiệm vụ của khoa học, kỹ thuật là cực kỳ quan trọng, cho nên mọi ngành, mọi người đều phải tham gia công tác khoa học, kỹ thuật, để nâng cao năng suất lao động, sản xuất nhiều của cải vật chất để xây dựng chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Năm nay là lần đầu tiên Ngày KH&CN Việt Nam được tổ chức với chủ đề "KH&CN - Động lực phát triển nhanh và bền vững".

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trao Huân chương Độc lập hạng Nhất cho Bộ Khoa học và Công nghệ

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ chúng ta đang sống trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, quốc gia nào có năng lực cạnh tranh cao sẽ có nhiều cơ hội để vượt lên, phát triển nhanh và bền vững. Cạnh tranh giữa các quốc gia suy cho cùng là cạnh tranh nguồn vốn tri thức, thể hiện qua chất lượng nguồn nhân lực và trình độ KH&CN. Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XI) của Đảng về phát triển KH&CN đã nhấn mạnh phát triển và ứng dụng KH&CN là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc. KH&CN là đòn bẩy trong quá trình tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam sớm trở thành nước công nghiệp.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tặng hoa cho một số nhà khoa học

Để đạt được mục tiêu trên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu hoạt động KH&CN thời gian tới cần tập trung vào một số định hướng trọng tâm sau:

- Triển khai có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 6 khóa XI về phát triển KH&CN, chú trọng thực hiện các nhiệm vụ ưu tiên phục vụ mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước;

- Tăng cường tiềm lực KH&CN quốc gia. Phát triển mạnh và hiệu quả khoa học xã hội và nhân văn, xây dựng và triển khai chương trình phát triển khoa học cơ bản trong một số lĩnh vực Việt Nam có thế mạnh như Toán học, Vật lý, khoa học sự sống, khoa học biển. Chú trọng phát triển các lĩnh vực có tính ứng dụng cao, một số lĩnh vực liên ngành giữa khoa học tự nhiên với khoa học kỹ thuật và công nghệ. Hình thành một số viện KH&CN, đại học nghiên cứu theo mô hình tiên tiến trên thế giới. Ngoài nguồn vốn ngân sách Nhà nước, cần huy động các nguồn lực xã hội, trước hết là nguồn lực đầu tư của doanh nghiệp cho ứng dụng KH&CN vào sản xuất, kinh doanh;

- Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ cơ chế quản lý hoạt động KH&CN. Thực hiện cơ chế Nhà nước đặt hàng nhiệm vụ KH&CN gắn với trách nhiệm sử dụng kết quả KH&CN phục vụ cho nhu cầu của quốc gia, doanh nghiệp, các ngành, lĩnh vực và địa phương;

- Khẩn trương ban hành và cụ thể hóa các chính sách trọng dụng cán bộ, quan tâm chăm lo tới các nhà khoa học đầu ngành, nhà khoa học được giao chủ trì nhiệm vụ quốc gia đặc biệt quan trọng, nhà khoa học trẻ tài năng. Có cơ chế, chính sách thiết thực và hiệu quả để thu hút các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài, các chuyên gia nước ngoài hợp tác tham gia hoạt động KH&CN ở nước ta;

- Đẩy mạnh phát triển thị trường KH&CN theo hướng phát triển mạng lưới các tổ chức dịch vụ kỹ thuật, môi giới, chuyển giao, tư vấn, đánh giá và định giá công nghệ. Phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về công nghệ, chuyên gia công nghệ kết nối cung - cầu sản phẩm mới;

- Đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế theo hướng mở rộng hợp tác KH&CN tầm quốc gia, hợp tác nghiên cứu chung với đối tác chiến lược, các nước tiên tiến; tăng cường hiệu quả hoạt động của mạng lưới đại diện KH&CN của Việt Nam tại các địa bàn trọng điểm có công nghệ nguồn, công nghệ cao.

Các đại biểu thăm quan nơi trưng bày các thành tựu KHCN nổi bật

Luật KH&CN được Quốc hội nước ta đã thông qua năm 2013, theo đó quy định lấy ngày 18/5 hằng năm là “Ngày KH&CN Việt Nam”. Ngày KH&CN Việt Nam không chỉ nhằm tôn vinh các nhà khoa học và thành tựu KH&CN, tuyên truyền, phổ biến tri thức khoa học mà còn nâng cao nhận thức và khơi dậy niềm tự hào về trí tuệ Việt Nam, tinh thần đam mê lao động sáng tạo trong các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Mục đích chính của ngày Khoa học và Công nghệ là trình diễn cho công chúng kết quả và định hướng nghiên cứu của ngành. Đặc biệt vào dịp này, các tổ chức khoa học, các phòng thí nghiệm sẽ mở cửa để công chúng có thể đến thăm và tận mắt quan sát công việc của nhà khoa học. Việc đưa công chúng lại gần nhất trong chừng mực có thể với khoa học cũng là một cách khắc phục tình trạng bấy lâu nay KH&CN mới được coi là quốc sách hàng đầu trên văn bản, chứ chưa thể hiện ở ý chí hành động của các ngành, các cấp quản lý và trong nhận thức của người dân.