Phát thanh viên cơ sở - Những người lính thông tin thầm lặng

Những hi sinh thầm lặng…

Đều đặn từ 5 giờ 30 phút sáng, khi mọi người còn chìm trong giấc ngủ thì chị Nguyễn Thị Tâm – Cán bộ Đài Truyền thanh xã Xuân Lộc (huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) đã thức dậy, rời khỏi nhà để đến trụ sở UBND xã Xuân Lộc để chuẩn bị trực máy.

“Nếu các cơ quan báo chí chuyên nghiệp có các bộ phận chuyên môn rõ ràng thì tại đài truyền thanh cơ sở, mỗi cán bộ, nhân viên đều phải kiêm nhiệm nhiều việc. Trước kia, khi mới làm ở đài xã tôi không biết cách đọc, cách dẫn chương trình phát thanh, phải nhờ một cô giáo chuyên dẫn chương trình ở Trường Tiểu học Xuân Lộc hướng dẫn, rèn luyện từ từ mới đọc được; cách viết tin bài, biên tập nội dung tôi phải nhờ các phóng viên của đài huyện, đài tỉnh chỉ bảo thêm. Nhân lực thiếu, kinh phí ít ỏi nên không riêng tôi mà hầu hết cán bộ đài truyền thanh từ xã đến thôn, xóm ở huyện Can Lộc đều phải tự học hỏi để có thể đa năng, kiêm nhiệm nhiều việc, “làm báo” ở quê là phải vậy” – chị Tâm chia sẻ.

Ngoài vai trò Xóm trưởng, Bí thư Chi bộ thôn Hoa Thành (xã Thạch Kim, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh), gần 20 năm nay, ông Phạm Văn Huỳnh (sinh năm 1952) còn gắn bó với công tác phát thanh ở thôn. “Nói Đài tuyền thanh thì hơi sang bởi đấy chỉ là một góc nhỏ trong nhà văn hoá thôn được “trưng dụng” để máy móc, các thiết bị liên quan, đồ đạc chẳng có là bao”, ông Huỳnh cười xoà.

Vì thôn không có người thay thế nên gần 20 năm qua, ông Huỳnh kiêm luôn phụ trách sửa chữa máy móc, trang thiết bị; viết tin, bài, biên tập, trực phát sóng tại phòng thu âm trong nhà văn hoá thôn. Công việc của người phát thanh ở thôn, xóm, nhiều lúc còn phải “đa năng” hơn cả phát thanh viên ở xã, huyện.

Ông Huỳnh chia sẻ, dù ngày mưa hay nắng, lúc nông nhàn hay ngày mùa bận rộn, hàng ngày, cứ đến 5 giờ 30 phút sáng và 16 giờ 45 phút chiều ông đã có mặt ở nhà văn hoá thôn để mở máy, đọc các thông báo cần thiết như chủ trương, chính sách mới, dự báo thời tiết, mùa màng, sản xuất, huy động lực lượng xây dựng nông thôn mới,…

Ông Huỳnh trở thành “nhà báo” không chuyên ở làng, vừa là viết tin, bài phục vụ chương trình phát sóng vừa là biên tập viên, phát thanh viên kiêm kỹ thuật viên. Không được đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ báo chí, nhưng mỗi tin, bài phản ánh hoạt động của Đảng ủy, HĐND, UBND xã, các ban, ngành, đoàn thể, tình hình an ninh trật tự thôn, xóm…điều được ông Huỳnh xử lý tốt và chuẩn bị rất kỹ. Nhiều năm kinh nghiệm nên có những thông báo mới đọc lướt qua ông đã nhớ được cơ bản nội dung.

Khó khăn hơn cả là mỗi lúc mưa bão, vì là vùng nằm ngay cạnh biển nên ông phải trực thường xuyên để thông tin tình hình thời tiết cho bà con ngư dân, lưu ý nhân dân ở nhà sẵn sàng sơ tán nếu có diễn biến nguy hiểm. Đã không biết bao lần ông Huỳnh phải ngủ lại nhà văn hoá thôn, không kịp trở về nhà do mưa to, gió lớn.

Hi sinh là vậy nhưng ông Huỳnh vẫn cười tươi: “Gần 20 năm trong nghề, nhiều thăng trầm, lắm thử thách, cuộc đời đã biết bao thay đổi nhưng mình luôn coi trọng, tận tâm công việc này. Nếu ở thôn, xóm mà thiếu chương trình phát thanh là bà con sẽ tới hỏi ngay, đó như là nguồn động viên cho bản thân hoàn thành nhiệm vụ. Việc chuẩn bị liên hoan, ma chay, việc sản xuất, lịch thời vụ, chủ trương, chính sách mới của Đảng… đều được công bố rộng rãi nhờ hệ thống truyền thanh, bà con biết và tham gia”.

Được nhân dân tín nhiệm bầu làm Trưởng thôn Long Hải (xã Thạch Kim, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh) từ năm 2009. 10 năm gắn bó với vị trí này cũng là 10 năm, bà Võ Thị Tuyết kiêm luôn vai trò một phát thanh viên và “nhà báo làng”.

Bà Tuyết cho biết, hiện nay, việc họp dân ở nhà văn hóa thôn rất khó khăn do hầu như bà con thôn chuyên nghề đi biển, khi về đến nhà thì đã muộn, vì vậy, muốn triển khai các chủ trương, chính sách, chỉ đạo các nhiệm vụ của thôn, bà Tuyết phải nhờ đến chiếc loa phát thanh ở nhà văn hoá.

Hằng ngày, nếu cần thông báo, tuyên truyền gấp, bà Tuyết dù là phụ nữ nhưng vẫn lọ mọ vác cuộn dây điện, kiêm tra hệ thống máy móc để đọc trực tiếp các văn bản, bài viết. Tuy vất vả là vậy nhưng mỗi lần người dân tiếp nhận được những thông tin sát thực, hữu ích như thời vụ sản xuất, chủ trương thu quỹ đóng góp, ủng hộ các hoạt động xã hội, …, bà Tuyết rất phấn khởi.

Đặc biệt, bà Tuyết còn trực tiếp nắm bắt tình hình trên địa bàn thôn để thơ ca, hò vè tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực ra khơi bám biển, phát triển kinh tế, vận động xây dựng nông thôn mới, nếp sống mới ở khu dân cư…

Nhờ tâm huyết, sự say mê của bà, các chương trình truyền thanh của thôn Long Hải luôn hấp dẫn và phong phú, cập nhật nhanh chóng các thông tin, chủ trương của Đảng. Bà Tuyết nhận được sự tin tưởng, ủng hộ của bà con nhân dân nên luôn cảm thấy xứng đáng với công sức mình bỏ ra. “Làm cái nghề này thì phải chấp nhận cống hiến nhiều, bà con nhận được đầy đủ thông tin là mừng lắm rồi. Chứ nếu trông vào đồng lương ít ỏi thì cũng sớm bỏ cuộc và không thể gắn bó lâu dài được”, bà Tuyết tâm sự.

Trăn trở trong nghề “ vác tù và hàng tổng”

Phó Chủ tịch UBND xã Thạch Kim Biện Ngọc Cường chia sẻ: “Công việc của cán bộ đài truyền thanh cơ sở rất vất vả, phải kiêm nhiệm nhiều việc, dành nhiều thời gian, tâm huyết trong khi chế độ phụ cấp eo hẹp nên lớp trẻ ít người chịu gắn bó với đài ở thôn, xóm. Đến nay, hầu hết cán bộ, nhân viên của đài cơ sở ở các địa phương của xã đều có tuổi đời ngoài 50, 60. Họ gắn bó cũng chủ yếu vì trách nhiệm, sự tin tưởng của bà con nhân dân”.

Bản thân ông Huỳnh, bà Tuyết, bà Tâm… tuy đã nhiều tuổi nhưng vẫn đảm nhận công việc vì không tìm được người trẻ thay thế.  Ông Phạm Văn Huỳnh  chia sẻ : “Nếu không phải là người kiên trì, đam mê với nghề thì không thể gắn bó được vì chỉ cần vài hôm đi trực phát sóng buổi sáng gặp thời tiết rét, mưa phùn gió bấc đã chán nản rồi. Thậm chí khi bão gió, việc nhà ông phải bỏ lại để thường trực tiếp âm, phát sóng chương trình. Thiếu tầng lớp kế cận, thay thế đang trở thành nỗi lo chung của những người phụ trách công tác truyền thanh ở cơ sở”.

Thời tiết mùa hè nắng nóng, mùa đông thì mưa phùn nhưng nếu có cụm loa nào hỏng, nhân viên đài xã hoặc thôn phải sẵn sàng leo cột sửa chữa. Vất vả là thế nhưng phụ cấp quá ít ỏi, ông Huỳnh và hầu hết cán bộ đài truyền thanh xã, thôn gắn bó vì đam mê, trách nhiệm với công việc, nếu vì thu nhập thì hẳn không mấy người còn bám “trụ” lại.

Chị Mai Thị Lam, cán bộ Đài Truyền thanh xã Hà Linh ( huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: “Kinh phí hoạt động dành cho đài xã hàng năm rất eo hẹp, trang thiết bị thiếu và chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của hệ thống truyền thanh.

Ngay cả thiết bị tối thiểu là máy ghi âm phục vụ việc viết tin, bài, đài xã cũng phải tự trang bị, đầu tư nên rất khó khăn. Không ít người ái ngại và khuyên chị từ bỏ công việc “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng”, nhưng vì đam mê, trách nhiệm và có sự động viên, khích lệ tinh thần của lãnh đạo địa phương, chị Lam và nhiều anh, chị em đã gạt bỏ thiệt thòi để làm tốt nhiệm vụ của mình.

Do điều kiện kinh phí của tỉnh, huyện và các địa phương còn khó khăn, việc đầu tư cho công tác tuyên truyền tại cơ sở còn hạn chế nên không chỉ riêng ông Huỳnh, bà Tuyết, bà Tâm, chị Lam mà 100% cán bộ đài truyền thanh cơ sở hoặc các “nhà báo làng” trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh hiện nay đều có mức phụ cấp thấp, hoặc chưa có, đời sống nhiều khó khăn.

Ban ngày mải mê với công việc đồng áng, gia đình, ban đêm lại cặm cụi để nghiên cứu, viết tin bài rồi lại dậy sớm để đọc tin lên hệ thống lao truyền thanh. Họ coi việc viết lách của mình như là một trách nhiệm, như một niềm say mê, như một vinh dự mà cấp uỷ, chính quyền và nhân dân giao phó

Bằng tình yêu, sự gắn bó với công việc và tinh thần trách nhiệm cao với cộng đồng, các “nhà báo làng” vẫn âm thầm cống hiến, từng ngày truyền tải chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước cùng những thông tin thiết thực đến nhân dân, góp phần thực hiện thành công nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương bất kể thời tiết nắng mưa, bão bùng hay bận rộn những công việc kiêm nhiệm khác.