Quốc hội khóa XIV - một nhiệm kỳ Quốc hội đổi mới, hoạt động vì dân

Quốc hội khóa XIV đã để lại những dấu ấn tốt đẹp trong nhân dân

Trong 5 năm qua, Quốc hội triển khai hoạt động trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực có nhiều biến động, thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen; thế và lực của đất nước ngày càng lớn mạnh sau 35 năm đổi mới. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự giám sát của cử tri, cùng với sự kế thừa và phát huy kinh nghiệm của các nhiệm kỳ trước, Quốc hội khóa XIV ngày càng thể hiện sâu sắc là hiện thân của khối đại đoàn kết dân tộc, tư duy sáng tạo, đổi mới mạnh mẽ, linh hoạt, thận trọng, quyết đoán, nêu cao tinh thần trách nhiệm, hành động vì lợi ích của Nhân dân, của đất nước; thể hiện rõ vị trí, vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trong nhiệm kỳ khóa XIV, Quốc hội đã đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác lập pháp, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước, giữ vững độc lập, chủ quyền, an ninh của Tổ quốc, hội nhập quốc tế trong hòa bình, hữu nghị, hợp tác bình đẳng.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực: Quốc hội khóa XIV đã để lại những dấu ấn tốt đẹp trong nhân dân, một nhiệm kỳ Quốc hội đổi mới, hoạt động vì dân. Điều đó thể hiện ở việc Quốc hội đã chú trọng công tác lập pháp, với 72 luật, 18 Nghị quyết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 2 Pháp lệnh, 23 Nghị quyết là khối lượng công việc rất lớn để hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, nhà nước pháp quyền XHCN, kịp thời phê chuẩn các hiệp định quốc tế, tạo môi trường thuận lợi phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thể hiện ước nguyện, lợi ích của nhân dân, của quốc gia, của dân tộc, động viên các nguồn lực đưa đất nước hội nhập phát triển, bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước.

Hoạt động giám sát của Quốc hội cũng được thực hiện khá hiệu quả, thảo luận kỹ lưỡng, có sự giám sát của cử tri, góp phần bảo đảm tổ chức và thực hiện Hiến pháp, Luật, Nghị quyết của Quốc hội đúng quy định. Giám sát chuyên đề tiếp tục đi vào chiều sâu, hiệu quả rõ nét, lựa chọn "trúng" và "đúng" vấn đề.

Việc đổi mới, cải tiến các hoạt động giám sát, đặc biệt là 7 Chuyên đề giám sát của Quốc hội là những nội dung liên quan mật thiết đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của nhân dân. Phương pháp, cách làm giám sát ngày càng bài bản, căn cơ, không những giải quyết bức xúc trước mắt mà còn tìm ra các nguyên nhân để đưa ra các biện pháp lâu dài, vừa hoàn thiện thể chế, chính sách, rõ trách nhiệm để thúc đẩy giải quyết các vấn đề qua giám sát, ông Ngô Sách Thực nhấn mạnh.

Từ thực tế hoạt động trong nhiệm kỳ, Quốc hội khóa XIV rút ra 6 bài học kinh nghiệm, trong đó nhấn mạnh quán triệt tư tưởng lấy dân làm gốc, gần dân, hiểu dân, thân dân; lắng nghe nhân dân, phục vụ nhân dân là yêu cầu hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và từng đại biểu Quốc hội nhằm hoàn thành trọng trách mà nhân dân ủy thác.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại kỳ họp thứ 11. (Ảnh: TTXVN)

Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV đã thành công với những kết quả khá toàn diện trên các lĩnh vực từ lập pháp, giám sát, quyết định vấn đề quan trọng của đất nước đến ngoại giao nghị viện đã góp phần đưa đất nước vững bước vượt qua khó khăn, tạo ra những chuyển biến tích cực, mạnh mẽ trong đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, cải thiện và nâng cao đời sống Nhân dân, đóng góp lớn vào những thành tựu vô cùng ý nghĩa của công cuộc gần 35 năm đổi mới, làm giàu thêm truyền thống 75 năm vẻ vang của Quốc hội.

"Mỗi đại biểu Quốc hội có quyền tự hào về những thành tựu đó cũng như những nỗ lực, cống hiến không ngừng nghỉ của mình. Thành quả và niềm vinh dự lớn nhất đối với đại biểu Quốc hội chúng ta chính là sự ghi nhận, tin tưởng, chia sẻ, ủng hộ, đồng hành xuyên suốt của cử tri, Nhân dân trong mọi hoạt động của Quốc hội thời gian qua" - bà Nguyễn Thị Kim Ngân khẳng định.

Chủ tịch Quốc hội khóa XIV tin tưởng rằng, những thành tựu cùng với truyền thống quý báu của 75 năm Quốc hội sẽ tạo nền tảng quan trọng, vững chắc để Quốc hội khóa XV và Quốc hội các khóa tiếp theo tiếp tục kế thừa, phát huy, không ngừng lớn mạnh, có nhiều đổi mới, thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; xứng đáng là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phấn đấu cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, thực hiện thắng lợi mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

Chính sách đúng và kịp thời sẽ thúc đẩy đất nước phát triển nhanh, bền vững

Thống nhất về cơ bản với dự thảo công tác nhiệm kỳ do Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân trình bày trước Quốc hội, đại biểu Nguyễn Quốc Bình (Hà Nội) cho rằng: Hoạt động của Quốc hội khóa XIV tiếp tục đổi mới, sáng tạo, căn bản, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và hoạt động đối ngoại. Quốc hội khóa XIV đã thể hiện rõ vị trí, vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Gửi gắm ý kiến để Quốc hội khóa tới tiếp tục đổi mới, hoạt động hiệu quả hơn, đại biểu Nguyễn Quốc Bình đề nghị Quốc hội tăng cường hơn nữa công tác giám sát việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật thuộc cơ chế, chính sách phát triển trong thời gian tới. Các chính sách ban hành phải đúng, khoa học, phù hợp với thực tiễn và phải minh bạch, kịp thời.

"Chính sách đúng và kịp thời sẽ thúc đẩy sức mạnh tổng hợp, sáng tạo mọi nguồn lực xã hội cho sự phát triển nhanh, bền vững kinh tế - xã hội của đất nước", đại biểu Nguyễn Quốc Bình khẳng định.

Nhấn mạnh Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng vừa qua đã đưa ra các mục tiêu chiến lược, theo đại biểu Nguyễn Quốc Bình, để thực hiện thành công Nghị quyết thì tăng trưởng kinh tế của Việt Nam từ năm 2026 phải đạt mức tăng trưởng hai con số. Điều này hoàn toàn có thể thực hiện được nếu Chính phủ và cả hệ thống chính trị trong những năm tới có những chính sách đúng, khoa học, minh bạch, phù hợp thực tiễn và mang tính đột phá, đáp ứng sự phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế số và kinh tế chia sẻ, cũng như cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra một cách nhanh chóng.

Đại biểu Đoàn Hà Nội cũng cho rằng, Quốc hội khóa XIV đã có những bước cải tiến, đổi mới trong việc xây dựng, điều chỉnh luật. Song, vẫn cần tiếp tục cải tiến hơn nữa quy trình xây dựng luật, cần có báo cáo đánh giá tác động kỹ hơn, sâu hơn, hoàn chỉnh hơn. Việc xây dựng và điều chỉnh luật cần xin ý kiến rộng rãi hơn nữa tới các đối tượng chịu tác động của luật. Cần có văn bản hướng dẫn thi hành luật gửi kèm với dự án luật để đại biểu Quốc hội có ý kiến, giúp cho việc ban hành, điều chỉnh, hướng dẫn luật mang tính khoa học, thực tiễn và áp dụng được ngay.

Đặt vấn đề về liêm chính trong xây dựng, hoàn thiện và thi hành pháp luật, đại biểu Nguyễn Mai Bộ (An Giang) phân tích, đây là nguyên tắc tối cần thiết vì pháp luật điều chỉnh chung các quan hệ xã hội, thúc đẩy quan hệ xã hội phát triển ngày càng lành mạnh và tốt đẹp hơn.

Đại biểu cho rằng, nếu thiếu và không có sự liêm chính, đặc biệt là không có sự liêm chính trong quá trình soạn thảo, thẩm tra, sẽ tạo ra những văn bản pháp luật nhiều khuyết tật. Đó là mâu thuẫn chồng chéo với các văn bản pháp luật mà Quốc hội các khóa, các kỳ họp đã mất nhiều thời gian để nghiên cứu, ban hành.

Khuyết tật thứ hai là văn bản pháp luật sẽ là công cụ để cơ quan soạn thảo hiện thực hóa lợi ích của bộ, ngành mình, trong đó có lợi ích xung đột với lợi ích nhân dân, hoặc là công cụ để "tiếm quyền" của bộ, ngành khác, trái với quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Khuyết tật thứ ba là vòng đời của văn bản pháp luật đó rất ngắn, kéo theo là Chính phủ, Quốc hội tốn thời gian, kinh phí để ban hành văn bản thay thế.

Đại biểu khẳng định, trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, đa số hoạt động soạn thảo, thẩm tra và thảo luận, xây dựng luật là có liêm chính. Chính sự liêm chính đó mà Quốc hội đã thảo luận và thông qua rất nhiều văn bản pháp luật không tồn tại những khuyết tật nêu trên.

Tuy nhiên, đại biểu nhìn nhận, trong hoạt động soạn thảo, thẩm tra, thảo luận, xây dựng luật vẫn còn sự thiếu liêm chính, dù rất ít. Để khắc phục bất cập này, đại biểu đề nghị, trước hết, Chính phủ và đặc biệt cơ quan soạn thảo có giải pháp để khởi động lại sự liêm chính trong khâu xây dựng luật. Cơ quan thẩm tra và các đại biểu Quốc hội luôn nghĩ tới từ "liêm chính" trong việc thẩm tra và phát biểu đối với mỗi dự án luật.