15 năm phát triển và quản lý tài nguyên Internet Việt Nam: Hội nhập, cơ hội và thách thức (P2)

Quản lý hạ tầng máy chủ DNS Quốc gia phục vụ cho hoạt động Internet Việt Nam

Hệ thống máy chủ tên miền (DNS) quốc gia là hệ thống kỹ thuật nhằm đảm bảo hoạt động cho tên miền quốc gia “.vn” trên Internet, được xây dựng hiện đại ngang tầm của các nước phát triên trong khu vực. Trong 15 năm qua, VNNIC đã khai thác tối đa năng lực thiết bị hiện có đê thiết lập, duy trì hệ thống máy chủ tên miền quốc gia hoạt động thông suốt và an toàn cao, đảm bảo ổn định, không đê xảy ra một sự cố nghiêm trọng nào.

Từ năm 2000, với một cụm máy chủ ban đầu VNNIC tiếp quản từ Tổng công ty Bưu chính, Viễn thông Việt Nam (VNPT), cho đến nay, hệ thống máy chủ tên miền DNS quốc gia đã được xây dựng rộng khắp với 07cụm máy chủ: 02 cụm tại Hà Nội, 02 cụm tại thành phố Hồ Chí Minh và 01 cụm tại Đà Nẵng, 2cụm nước ngoài đê san tải, tăng cường hỗ trợ ứng cứu dự phòng. Hệ thống ứng dụng các công nghệ kỹ thuật cao đê cân bằng tải và tăng cường năng lực, khả năng dự phòng, hỗ trợ ghi nhớ truy vấn và tích hợp, tương thích với thế hệ địa chỉ mới IPv6. Trong đó có 01 cụm ứng dụng công nghệ định tuyến anycast gồm có 21 điêm DNS được phân bổ rộng khắp trên toàn thế giới, đến các khu vực có đông cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, những nơi có nhu cầu truy vấn tên miền “.vn” nhiều. Do vậy, mọi truy vấn tên miền quốc gia Việt Nam (.vn) được thực hiện nhanh chóng trên toàn cầu với tốc độ nhanh nhất. Đối với Internet trong nước thì đảm bảo an toàn kê cả trong trường hợp kết nối Internet quốc tế của các ISP có sự cố.

Thúc đẩy phát triển thế hệ địa chỉ IPV6

Ngày 15/4/2011, sau hơn hai tháng kê từ thời điểm Tổ chức quản lý địa chỉ cấp cao nhất toàn cầu (IANA) công bố kho địa chỉ IPv4 dự trữ toàn cầu hoàn toàn cạn kiệt (03/02/2011), APNIC cũng chính thức công bố khu vực châu Á - Thái Bình Dương cạn kiệt địa chỉ IPv4. Theo chính sách cấp phát hạn chế IPv4 của APNIC, mỗi thành viên chỉ được xin cấp một lần duy nhất với lượng địa chỉ tối đa là 1.024 địa chỉ. Chính vì vậy, từ năm 2011 đến nay, tốc độ tăng trưởng địa chỉ IPv4 đã chững lại. Việc cạn kiệt địa chỉ IPv4 khiến Việt Nam, các quốc gia khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng như toàn cầu trước nhiệm vụ bất khả kháng là thúc đẩy phát triển thế hệ địa chỉ Internet mới (IPv6) để tiếp nối phát triển hoạt động Internet. Thực tế, địa chỉ IPv6 cũng là bước phát triển kế tiếp của công nghệ, phục vụ cho Internet thế hệ mới với các ứng dụng hiện đại của tương lai.

Một số mốc thời gian trong công tác thúc đẩy phát triển IPv6 tại Việt Nam

Trong giai đoạn 2008-2012, bên cạnh việc thúc đẩy và hỗ trợ các tổ chức trong nước xin cấp để dự trữ các vùng địa chỉ IPv4, VNNIC đã tiến hành các hoạt động thúc đẩy sử dụng thế hệ địa chỉ mới IPv6 và hoàn thành tốt nhiệm vụ là đầu mối tổng hợp thông tin, tham vấn kinh nghiệm triển khai trong khu vực và trên thế giới để báo cáo Lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông đề xuất chính sách thúc đẩy phát triển IPv6 của Việt Nam. Đó là nhân tố chủ đạo quyết định việc hình thành các mốc quan trọng đánh dấu quá trình phát triển IPv6 ở Việt Nam.

Lộ trình chuyển đổi sang IPv6 của Việt Nam bao gồm 03 giai đoạn: Giai đoạn 1- Chuẩn bị (2011 - 2012), Giai đoạn 2 -Khởi động (2013 - 2015), Giai đoạn 3 - Chuyển đổi (2016 - 2019) với mục tiêu Internet Việt Nam hoạt động một cách an toàn, tin cậy với địa chỉ IPv6 kể từ 2019. Trong kế hoạch điều chỉnh (Quyết định 1509/QĐ-BTTTT ngày 20/10/2014) vẫn giữ nguyên về thời gian, lộ trình của các giai đoạn triển khai ứng dụng IPv6, tuy nhiên bổ sung một số thực thể mới bao gồm các báo điện tử, các trang thông tin điện tử tổng hợp, các mạng xã hội, các nhà đăng ký tên miền quốc gia Việt Nam, các Nhà đăng ký tên miền quốc tế tại Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất phần mềm, doanh nghiệp sản xuất thiết bị mạng cùng nhiệm vụ triển khai tương ứng trong các giai đoạn còn lại của Kế hoạch đến hết năm 2019.

Trong các năm từ 2008 đến 2012, VNNIC đã chủ trì xây dựng, chuẩn hóa chương trình đào tạo về IPv6 và triển khai được 14 khóa đào tạo trực tiếp cho tổng cộng gần 400 cán bộ kỹ thuật của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Internet. Số học viên này sau khi hoàn thành khóa học đã có đủ các kiến thức, làm hạt nhân thực hiện công việc chuyển đổi, triển khai địa chỉ IPv6 của đơn vị mình. Hoạt động đào tạo tiếp tục được duy trì triển khai trong các năm sau đó, mở rộng thành phần đào tạo tới các cán bộ quản lý của các Sở Thông tin và Truyền thông. Mới đây, VNNIC phối hợp với Trung tâm Công nghệ Thông tin - Văn phòng Trung ương Đảng triển khai khóa tập huấn chuyển đổi IPv6 cho các cán bộ phụ trách về công nghệ thông tin của văn phòng các cơ quan Đảng ở Trung ương. Việc này cho thấy tính tiên phong đi đầu cập nhật công nghệ mới của cơ quan Đảng, góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi IPv4-IPv6 ở Việt Nam một cách đồng đều toàn diện và theo sát lộ trình, kế hoạch đã định.

Trong suốt thời gian vừa qua, Ban công tác thúc đẩy phát triển IPv6 Quốc gia đã triển khai nhiều hoạt động thúc đẩy với các kết quả nổi bật: ban hành tài liệu hướng dẫn các tổ chức trong việc xây dựng kế hoạch chuyển đổi sang IPv6; đôn đốc thúc đẩy các doanh nghiệp thực hiện kế hoạch hành động quốc gia về IPv6; tổ chức hưởng ứng sự kiện thúc đẩy IPv6 quốc tế (World IPv6 Launch) tại Việt Nam và lựa chọn ngày 06/5 hằng năm là Ngày IPv6 Việt Nam; tổ chức đoàn công tác đi tham quan và học hỏi kinh nghiệm triển khai IPv6 tại Nhật Bản, Singapore; tổ chức đoàn làm việc của Ban công tác với các đơn vị và doanh nghiệp Internet; đăng ký thành công dự án IPv6 ASEAN thể hiện vai trò đi đầu của Việt Nam trong khu vực. 

Khó khăn, thách thức trong công tác Quản lý tài nguyên Internet

Thời gian gần đây, công tác phát triển tên miền “.vn” chịu những tác động của suy giảm kinh tế. Tốc độ tăng trưởng của tên miền “.vn” gần đây đang có dấu hiệu chậm lại. Bên cạnh khó khăn chung về phát triển kinh tế, một trong những thách thức lớn cho việc phát triển tên miền “vn” cũng như công tác quản lý nhà nước là các thay đổi chính sách gần đây của tổ chức quản lý tên miền cấp cao nhất toàn cầu (ICANN) khi ICANN triển khai chương trình cấp tên miền cấp cao dùng chung mới (NewGTLD). Chương trình này đã mở rộng số lượng tên miền cấp cao dùng chung (.com, .net, .org...) từ con số rất ít, hạn chế (hơn 20 tên) thành không giới hạn, mọi tố chức tham gia hoạt động Internet đều có thể đăng ký với ICANN để xin cấp tên miền cấp cao nhất toàn cầu và trở thành tổ chức quản lý tên miền cấp cao. Thực tiễn này khiến tên miền “.vn” chịu sự cạnh tranh nhiều hơn. Công tác quản lý nhà nước cũng có các thách thức mới đòi hỏi chế tài quản lý khi không gian, cũng như khả năng đăng ký tên miền quốc tế được nới rộng. Tâm lý của một bộ phận người sử dụng thích đăng ký tên miền quốc tế và cho rằng việc sử dụng tên miền quốc tế dễ dàng, không bị giám sát, quản lý.

Các khó khăn nêu trên đặt ra các thách thức đối với VNNIC trong việc giữ vững mục tiêu phát triển một cách bền vững tên miền “.vn”, đồng thời đảm bảo mục tiêu quản lý nhà nước, góp phần đảm bảo an toàn, an ninh hoạt động Internet. VNNIC đã và đang thực hiện các kế hoạch, dự án thúc đẩy phát triển cũng như củng cố chính sách quản lý đối với tên miền “.vn”.

Trong giai đoạn tới, để tiếp tục duy trì kết quả phát triển, cần tiếp tục củng cố và phát huy hiệu quả tích cực mô hình quản lý tài nguyên Internet đang thực thi áp dụng, đồng thời không ngừng nỗ lực nâng cao tính chuyên nghiệp, hiện đại của đội ngũ nhân lực làm chính sách cũng như vận hành khai thác hệ thống phục vụ công tác quản lý tài nguyên Internet; Tăng cường giao lưu, tham gia sâu và rộng đối với các hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quản lý tài nguyên Internet để khẳng định hơn nữa vị thế và vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế với các mục tiêu cơ bản:

-Tên miền “.vn” được phát triển một cách bền vững, giữ vững vị trí đứng đầu khu vực ASEAN và tiếp tục tăng hạng trong khu vực châu Á và quốc tế.

-Xây dựng được thương hiệu, hình ảnh vững chắc của tên miền “.vn” trong tâm trí người Việt Nam và các doanh nghiệp, tổ chức Việt Nam. Góp phần thúc đẩy phát triển một cách an toàn về CNTT trong mọi mặt đời sống xã hội. Trên bình diện không biên giới của Internet, sự lan tỏa của “vn” chính là sự khẳng định hình ảnh Việt Nam, mở rộng biên giới Việt Nam trên thế giới Internet. Do được quản lý một cách chủ động và được bảo vệ bởi hệ thống pháp luật quốc gia, việc sử dụng tên miền “.vn” là sự hỗ trợ tích cực cho công tác đảm bảo an toàn, an ninh quốc gia.

Đối với mảng công tác quản lý địa chỉ Internet/ số hiệu mạng ASN, sự cạn kiệt địa chỉ IPv4 trong khi IPv6 chưa thực sự được triển khai một cách sâu rộng trong hoạt động và dịch vụ mạng thực tiễn sẽ là một thách thức khó khăn cho sự phát triển hoạt động Internet một cách bền vững. Công tác thúc đẩy sử dụng IPv6 cần được triển khai tích cực, chủ động và đi sâu vào thực tiễn hơn nữa để đảm bảo sự tăng trưởng, phát triển ổn định của hoạt động Internet Việt Nam.

Có thể nói hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đề cập đến IPv6 ở Việt Nam khá hoàn thiện. Chính phủ Việt Nam thể hiện quan điểm rõ ràng và rất tích cực tham gia vào các hoạt động thúc đẩy triển khai IPv6. 

Nguyễn Thị Thu Thủy - Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC)

(TCTTTT Kỳ 1/8/2015)