ASEAN và Trung Quốc cần hợp tác để duy trì môi trường hòa bình trên Biển Đông

Ngày 4/11 là ngày tròn 20 năm ký kết Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) giữa ASEAN và Trung Quốc.

Hai thập kỷ qua, DOC là một cơ sở pháp lý quan trọng mang tính ràng buộc nhất giữa ASEAN và Trung Quốc để tự kiềm chế, bảo đảm hòa bình và ổn định trên Biển Đông. Từ kết quả thực hiện DOC, hai bên đang nỗ lực đàm phán, tìm đồng thuận nhằm sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) có tính pháp lý cao hơn.

Tại hội thảo kỷ niệm 20 năm Tuyên bố DOC tháng 7 vừa qua, ASEAN và Trung Quốc tái khẳng định tầm quan trọng, sự cần thiết của việc thực thi đầy đủ, hiệu quả DOC trong duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở khu vực.

Được ký tại Hội nghị Cấp cao ASEAN ở Campuchia ngày 4/11/2002, DOC là văn kiện chính trị đầu tiên, một trong các cơ sở pháp lý nền tảng trong việc giữ gìn hòa bình và ổn định trên Biển Đông giữa ASEAN và Trung Quốc. Năm 2011, hai bên đã thông qua Quy tắc hướng dẫn triển khai DOC. Cùng với đó, hai bên cũng tiến hành nhiều đợt đối thoại, đàm phán xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) - một trong các cam kết trong khuôn khổ DOC.

Sau nhiều năm đàm phán, hiện ASEAN và Trung Quốc đã hoàn thành vòng rà soát thứ nhất và đang trong vòng rà soát thứ hai văn bản đàm phán đơn nhất dự thảo COC.

PGS.TS. Nguyễn Thị Lan Anh, Quyền Viện trưởng Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao cho biết: "Với sự mở cửa trở lại bình thường mới thì các bên đang tích cực nối lại quá trình đàm phán. Chúng tôi tin tưởng rằng quá trình đàm phán sẽ có những diễn biến mới trong thời gian tới. Nhưng điều quan trọng nhất để đạt được những phát triển thực chất thì các bên phải tuân thủ vào những hệ thống pháp luật quốc tế sẵn có".

Theo TS. Chheang Vanarith, Chủ tịch Viện Tầm nhìn châu Á (AVI), Campuchia: "Campuchia, với vai trò Chủ tịch ASEAN đã và đang tạo điều kiện thuận lợi cho việc đối thoại và đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử COC. Quá trình này đã bị gián đoạn trong thời gian qua do COVID-19. Do tính chất nhạy cảm nên cần phải có các cuộc đàm phán trực tiếp, vì vậy chúng tôi hy vọng vào cuối năm nay có thể đạt được đồng thuận về vòng rà soát thứ hai dự thảo COC và tiến tới hoàn tất COC trong những năm tới".

Để tiếp tục thực thi đầy đủ, hiệu quả DOC, sớm hoàn tất COC, ASEAN và Trung Quốc cần nỗ lực, hợp tác nhiều hơn nữa nhằm duy trì môi trường hòa bình, ổn định thông qua việc thực hiện tự kiềm chế, không làm phức tạp tình hình, tôn trọng quyền và lợi ích của các bên, phù hợp với luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển./.