Vì vậy, công tác đấu tranh phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ Đảng là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng đối với sự tồn vong của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN).
Hiện nay, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm Quy định số 37-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương ngày 25/10/2021 về những điều đảng viên không được làm, cơ hội, chạy chức, chạy quyền, chạy theo danh lợi, địa vị, không dám đấu tranh, ngại va chạm,… dẫn đến tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, nhũng nhiễu nhân dân, trái với chuẩn mực đạo đức của người cộng sản "cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư", làm cho nhân dân nghi ngờ, uất ức, bất mãn. Tình trạng suy thoái này đã và đang diễn ra ở nhiều cấp, ở những đối tượng khác nhau. Những hiện tượng này nếu không được ngăn chặn, đẩy lùi sẽ có tác hại rất nghiêm trọng đến công tác xây dựng Đảng.
Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dễ dẫn tới "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ Đảng, cán bộ đảng viên giữ chức vụ càng cao, trách nhiệm càng lớn thì sức ảnh hưởng và tác hại đối với sự nghiệp cách mạng ngày càng nghiêm trọng. Sự suy thoái này đã được Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) chỉ ra 27 nội dung cụ thể (2).
"Tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ là sự suy thoái từ bên trong, là quá trình tự biến đổi về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên theo chiều hướng tiêu cực, làm mất dần các chuẩn mực của người đảng viên cộng sản, dẫn đến xa rời những nguyên tắc, quan điểm Mácxít; suy giảm nghiêm trọng niềm tin vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đến khi những yếu tố cách mạng, tích cực bị phai nhạt, triệt tiêu, tư tưởng phi xã hội chủ nghĩa tăng dần, thắng thế, lúc đó sẽ dẫn đến sự "tự chuyển hóa" cán bộ, đảng viên từ người tốt trở thành phần tử chống đối Đảng, Nhà nước. "Tự diễn biến", "tự chuyển hóa" của cá nhân nếu không được ngăn chặn kịp thời, triệt để sẽ dẫn đến tổ chức bị suy thoái, tự tan rã. Khi "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" diễn ra ở tầm vĩ mô sẽ dẫn đến sự chuyển hóa làm chệch hướng xã hội chủ nghĩa sang con đường tư bản chủ nghĩa.
Nguyên nhân cơ bản là một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức thiếu tu dưỡng, rèn luyện, lập trường tư tưởng không vững vàng, hoang mang, dao động trước những tác động từ bên ngoài sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, hẹp hòi, bị cám dỗ bởi đồng tiền, không làm tròn trách nhiệm, bổn phận của mình trước Đảng, trước nhân dân. Người đứng đầu cấp ủy năng lực hạn chế trong việc cụ thể hóa, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng thành chương trình hành động. Kế hoạch tổ chức thực hiện ở địa phương, đơn vị còn chung chung, làm cho có, chỉ đạo thiếu quyết liệt, nói một đằng làm một nẻo hoặc nói mà không làm, nói nhiều làm ít. Việc xử lý kỷ luật cán bộ, đảng viên vi phạm còn nương nhẹ, nể nang, thiếu cương quyết.
Công tác đấu tranh phòng, chống tiêu cực đã được quan tâm chỉ đạo, nhưng chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Chỉ trong 5 năm qua, trên 87.000 đảng viên bị xử lý kỷ luật, trong đó trên 46.000 đảng viên có liên quan đến suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa.
Hội nghị cán bộ toàn quốc về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. (Ảnh: TTXVN)
Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ là một thực tế đang tồn tại ở nước ta với những biểu hiện ở các mức độ và phạm vi cụ thể khác nhau. Thực trạng đó, nếu không được ngăn chặn, đẩy lùi sẽ làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, gây tổn hại nghiêm trọng đến công tác xây dựng Đảng, đe dọa sự tồn vong của Đảng, chế độ, sự ổn định và phát triển của đất nước. Để đấu tranh phòng, chống có hiệu quả tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ Đảng đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp; cùng với việc tiếp tục triển khai thực hiện các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định về xây dựng Đảng, cần thực hiện quyết liệt, đồng bộ một số nội dung, giải pháp cụ thể như sau:
Một là, tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên, quần chúng trong đấu tranh phòng chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ. Tập trung giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, quần chúng về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống từ đó xây dựng cho mỗi cán bộ, đảng viên, quần chúng có bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tạo được "sức đề kháng" để đẩy lùi mọi biểu hiện suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".
Bên cạnh đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải thực hiện nghiêm việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW, ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị (khóa XII), Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày 09/02/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XII) "Về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới" gắn với Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, rèn luyện phong cách làm việc khoa học, dân chủ, sâu sát cơ sở, nói đi đôi với làm, khắc phục biểu hiện quan liêu, vô cảm; coi đây là công việc thường xuyên, liên tục, lâu dài.
Hai là, thực hiện nghiêm công tác tự phê bình, phê bình; phát huy vai trò nêu gương, xác định rõ vai trò và phát huy trách nhiệm của người đứng đầu. Thực hiện tốt công tác tự phê bình và phê bình là biện pháp tốt nhất để phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm, củng cố sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng; biện pháp hữu hiệu nhất để chữa trị các căn bệnh do suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống gây ra. Do đó, cán bộ, đảng viên cần khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, phải phát huy tính dân chủ, dũng cảm, dám đấu tranh trong tự phê bình và phê bình, nhất là hành vi trái với chuẩn mực đạo đức cách mạng. Phải xem công tác tự phê bình và phê bình như việc "soi gương, rửa mặt hàng ngày" như lời Bác dạy.
Bác Hồ với nữ chiến sĩ thi đua miền Bắc, Tranh của họa sĩ Vương Trình, sáng tác năm 1967.
Mọi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu phải nêu cao vai trò tiên phong gương mẫu, nói đi đôi với làm, nói và làm đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, thực sự là tấm gương cho quần chúng noi theo. Trước hết, phải nêu gương trong rèn luyện đạo đức cách mạng, lối sống giản dị, trong sáng, hết lòng vì Đảng, vì dân, trở thành tấm gương sáng về đạo đức cách mạng và lối sống XHCN cho mọi người học tập, noi theo.
Ba là, tăng cường bảo vệ chính trị nội bộ, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh làm thất bại âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động.
Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động ráo riết thực hiện "diễn biến hòa bình", chống phá quyết liệt trên lĩnh vực tư tưởng, chính trị, thúc đẩy "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" từ bên trong nội bộ Đảng ta. Vì thế, chúng tìm mọi cách tuyên truyền, xuyên tạc, vu cáo, bịa đặt, phủ nhận thành quả của cách mạng Việt Nam; hạ thấp vai trò lãnh đạo và thổi phồng khuyết điểm của Đảng, Nhà nước ta; bôi đen hiện thực, gieo rắc hoài nghi; kích động, chia rẽ… làm cho một bộ phận cán bộ, đảng viên hoang mang, mất niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, thậm chí là "tự chuyển hóa".
Do đó, cán bộ, đảng viên cần nắm và thực hiện tốt Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) và tinh thần Đại hội XIII của Đảng: "Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên quyết và thường xuyên đấu tranh phê phán, bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch; đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ".
Bốn là, thực hiện có hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng. Để góp phần xây dựng Đảng vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát tổ chức đảng và đảng viên.
Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần tăng cường kiểm tra, giám sát đảng viên chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, luật pháp Nhà nước; thực hiện Điều lệ Đảng, thực hiện 19 điều Đảng viên không được làm; tự soi, tự sửa theo 27 biểu hiện mà Trung ương 4 (khóa XII) đã chỉ ra. Đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, trước hết là người đứng đầu phải có biện pháp và gương mẫu, kiên quyết đấu tranh phòng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội thực dụng, tham nhũng, lãng phí; chủ động phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời, nghiêm minh các tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên, quần chúng vi phạm, nhất là các hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn để tham nhũng, trục lợi cá nhân, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ.
Năm là, bản thân mỗi cán bộ, đảng viên, quần chúng phải tự giác rèn luyện, nâng cao khả năng "tự bảo vệ", tăng cường "sức đề kháng" và "độ miễn dịch" trước mọi âm mưu, thủ đoạn "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch và sự tác động từ mặt tiêu cực của cơ chế thị trường.
Vì vậy, muốn đấu tranh phòng, chống suy thoái, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ Đảng thì bản thân mỗi cán bộ, chiến sĩ phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng, nêu cao đạo đức cách mạng "cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư", khắc phục chủ nghĩa cá nhân, tích cực vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng và các hiện tượng tiêu cực ngay trong cơ quan, đơn vị mình, làm trong sạch đội ngũ cán bộ, đảng viên, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
Công tác phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" là nhiệm vụ của toàn Đảng và toàn dân ta. Hiện nay, bên cạnh những thuận lợi cũng còn nhiều khó khăn, phức tạp, nếu mỗi cán bộ, đảng viên thiếu bản lĩnh chính trị, xa rời mục đích, lý tưởng, sa sút về phẩm chất đạo đức sẽ dễ bị cuốn vào vòng xoáy của lợi ích cá nhân, bị kẻ xấu lợi dụng, lôi kéo, mua chuộc, đi đến phai nhạt mục tiêu, lý tưởng cách mạng.
Vì vậy, để đấu tranh phòng, chống suy thoái, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ Đảng, tự thân cán bộ, đảng viên phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, trau dồi phẩm chất đạo đức cách mạng; có tinh thần trách nhiệm cao trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân; có tư duy sáng tạo, kiến thức, bản lĩnh vững vàng; phong cách làm việc khoa học, nói đi đôi với làm, góp phần làm trong sạch nội bộ Đảng, bộ máy Nhà nước, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc./.
Tài liệu tham khảo:
(1). Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII
(2). ĐCSVN – Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII), Nxb CTQG, H. 2016, tr. 28-30.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam - Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam - Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam - Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương (khóa XII), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
4. Đảng Cộng sản Việt Nam - Chỉ thị số 05/CT-TW ngày 15/5/2016 về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
(Bài đăng ấn phẩm in Tạp chí TT&TT số 2 tháng 2/2022)
