ĐTTM cần phải lượng hóa được các tiêu chí thông minh

Đó là quan điểm nhấn mạnh của TS. Lê Quang Hùng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng tại Hội thảo "Phát triển ĐTTM trong quá trình đô thị hóa gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Hội thảo thuộc khuôn khổ Diễn đàn cấp cao về công nghiệp 4.0 lần thứ III với chủ đề "Đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước trong kỷ nguyên số" do Ban kinh tế Trung ương phối hợp cùng một số bộ, ngành có liên quan vừa tổ chức ngày 10/11.

Công nghệ số sẽ giúp giải quyết những vấn đề đô thị trở nên thông minh hơn

Phát biểu tại hội thảo, TS. Nguyễn Thành Phong, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, trong xu thế đô thị hóa và phát triển ĐTTM ngày càng gia tăng, việc đẩy mạnh, phát triển nhiệm vụ này chính là một hướng đi đúng đắn.

Dẫn chứng cho về hướng đi đúng đắn này, TS. Nguyễn Thành Phong khẳng định thêm: Việc định hướng phát triển ĐTTM là một trong những nội dung quan trọng, được Bộ Chính trị đưa vào Nghị quyết số 52-NQ-TW ngày 27/9/2019 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc CMCN lần thứ tư; Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII của Đảng về đường lối phát triển đất nước trong giai đoạn tới cũng đặt ra mục tiêu hình thành, phát triển một số các khu ĐTTM tại các khu vực kinh tế trọng điểm miền Bắc, Trung, Nam và từng bước kết nối với khu ĐTTM trong khu vực và trên thế giới.

Đánh giá về thực trạng xây dựng và phát triển ĐTTM của Việt Nam thời gian qua, theo TS. Phong, hiện nay, cả nước đã có 41/63 tỉnh, thành cả nước đã và đang triển khai xây dựng đề án phát triển ĐTTM, trong đó có đề án kế hoạch được ban hành cho toàn tỉnh và đề án kế hoạch cho một số đô thị thuộc tỉnh. "Đây là kết quả, thành tựu bước đầu đáng ghi nhận, tuy nhiên, đây chưa thực sự là kết quả cao, điều mà chúng ta kỳ vọng, mong đợi", TS. Nguyễn Thành Phong đánh giá.

Chỉ ra những nguyên nhân về sự hạn chế này, TS. Nguyễn Thành Phong cho rằng, việc nhận thức về ĐTTM tại các cấp lãnh đạo địa phương vẫn chưa thực sự tích cực, chú trọng. Bên cạnh đó, nhu cầu cung cấp sản phẩm chủ đầu tư, việc thụ hưởng của người dân đối với các dịch vụ thông minh vẫn chưa thực sự được đầu tư, nâng cao mạnh mẽ.

Trước thực trạng này, nhằm tăng hiệu quả cho việc thực hiện nhiệm vụ này, TS. Nguyễn  Thành Phong cho rằng, chúng ta cần sự chung tay tích cực không chỉ từ cấp lãnh đạo các địa phương, bộ, ban, ngành … mà cần sự vào cuộc, cam kết, hợp tác, tham gia mạnh mẽ từ các DN, đối tác, tổ chức, người dân.

Đồng thời, cần tham khảo các bộ tiêu chí ĐTTM quốc tế ISO 37122; xây dựng các bộ tiêu chí cụ thể cho các đơn vị thực hiện, gắn với thực tế, thực tiễn, đặc thù của từng khu đô thị.

Cùng với đó, xác định vai trò quan trọng của việc quy hoạch, quản lý, tạo các chiến lược, lượng hóa cụ thể được các tiêu chí thông minh cũng rất quan trọng. "Đẩy mạnh việc sử dụng các ứng công nghệ mới, công nghệ số sẽ giúp chúng ta giải quyết những vấn đề đô thị trở nên thông minh hơn", TS. Nguyễn Thành Phong nhấn mạnh.

Cũng theo TS. Nguyễn Thành Phong, chúng ta không phủ nhận vai trò quan trọng của công nghệ, tuy nhiên, khi xây dựng, phát triển ĐTTM, nên nhìn nhận công nghệ chỉ đóng vai trò hỗ trợ chứ không phải vai trò quyết định, mà sự quyết định phụ thuộc vào tầm nhìn thông minh mới tạo ra hành động phát triển, đảm bảo bền vững.

Qua hội thảo, Ban Kinh tế Trung ương mong muốn muốn thiết lập được mạng lưới chuyên gia, các nhà khoa học quốc tế trong và ngoài nước cùng tham gia phối hợp trong quá trình xây dựng đề án phát triển ĐTTM cho những giai đoạn tiếp sau.

"Đồng thời, qua sự kiện là dịp để chúng ta tiếp thu các ý kiến các chuyên gia, nhà nghiên cứu, quản lý đóng góp ý kiến, đưa ra các đề xuất, giải pháp, hiến kế… giúp chúng ta làm rõ các vấn đề cơ bản để tiếp tục xây dựng, phát triển ĐTTM tại Việt Nam ngày càng phát triển bền vững, hiệu quả", TS. Nguyễn Thành nhấn mạnh.

Quy hoạch và quản lý thông minh là nền tảng của phát triển ĐTTM

Theo TS. Lê Quang Hùng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, việc phát triển các ĐTTM tại Việt Nam khi thực hiện tốt, hiệu quả sẽ thúc đẩy mạnh mẽ sự tiến bộ của kinh tế và xã hội. "Không có quốc gia nào đạt mức thu nhập trung bình mà không CNH, HĐH. Không có thu nhập cao nếu không có các thành phố sôi động", Thứ trưởng Lê Quang Hùng nhấn mạnh.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Quang Hùng, việc đô thị hóa là một con đường tất yếu, thúc đẩy sự chuyển đổi không gian cần thiết đi kèm với chuyển đổi cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ; kết nối các cơ hội làm việc phù hợp với kỹ năng của người lao động, hình thành thị trường lao động có chiều sâu, độ kết nối cao; thúc đẩy sự phát triển các lực lượng sản xuất…

Bên cạnh các ưu điểm mà đô thị hóa mang lại, Thứ trưởng Lê Quang Hùng cũng chỉ ra những thách thức, tồn tại của các đô thị Việt Nam, đó là tỷ lệ đô thị hóa của chúng ta còn thấp (đứng thứ 7 trong khối các nước ASEAN); mô hình tăng trưởng chưa bền vững, phụ thuộc vào khai thác tài nguyên; năng lực quản lý đô thị còn bất cập; đầu tư hạ tầng còn thiếu; cơ sở hạ tầng và kết nối còn yếu, gia tăng chi phí logistic; biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh ngày càng phức tạp, khó dự báo.

Trên quan điểm đại diện cơ quan quản lý nhà nước chuyên về quy hoạch xây dựng, phát triển đô thị, Thứ trưởng Lê Quang Hùng cho rằng việc phát triển, xây dựng đô thị, nhất là các ĐTTM hiện nay cần tập trung vào các nhiệm vụ, giải pháp: Xây dựng các tiêu chí cơ bản ĐTTM áp dụng toàn đô thị, khu đô thị phù hợp với Việt Nam; xây dựng nền tảng pháp lý, quy chuẩn, tiêu chuẩn cho ĐTTM; xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông (số hóa) về đất đai, quy hoạch, giao thông, dân cư và các dữ liệu không gian đô thị khác; xây dựng quy hoạch ĐTTM, ứng dụng hệ thống thông tin địa lý GIS; phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng ĐTTM; quản lý, vận hành ĐTTM.

Việc thực hiện nhiệm vụ trên cũng cần có lộ trình cụ thể, theo đó mục tiêu đến năm 2025 đảm bảo thực hiện: Hạ tầng mạng băng rộng cáp quang phủ trên 90% hộ gia đình tại đô thị; hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai phát triển ĐTTM; ít nhất có 03 đô thị từ loại II trở lên thực hiện quy hoạch ĐTTM, 06 đô thị/06 vùng kinh tế có đề án tổng thể phát triển ĐTTM; thí điểm chứng nhận đô thị.

Đến năm 2030, hình thành các chuỗi ĐTTM khu vực phía Bắc, Trung, Nam và vùng đồng bằng sông Cửu Long, lấy Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ là hạt nhân, hình thành mạng lưới liên kết các ĐTTM; 100% các đô thị loại II trở lên hoàn thành cơ bản việc cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị theo kế hoạch được duyệt.

Năm 2045, xây dựng ít nhất 03 - 05 đô thị tầm cỡ quốc tế; có công trình kiến trúc tiêu biểu, đô thị xanh - thông minh - chuyển đổi số tiêu biểu tầm cỡ thế giới.

Thứ trưởng Lê Quang Hùng cũng nhấn mạnh thêm, việc phát triển ĐTTM trong hiện tại và tương lai giờ đây không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, mà cần trở thành sự lựa chọn thiết thực tại các đô thị nhằm nâng cao chất lượng sống và năng lực cạnh tranh.

"Đặc biệt, trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh COVID-19 vừa qua, ĐTTM đã giúp nền kinh tế đô thị và an sinh xã hội nhanh chóng được phục hồi", Thứ  trưởng Lê Quang Hùng nhấn mạnh.

Cũng theo Thứ trưởng, việc phát triển ĐTTM không chỉ là trách nhiệm của cơ quan trung ương mà còn cần sự hợp tác, chủ động của các chính quyền đô thị, đối tác và cần phải được cụ thể hóa trên cơ sở các kế hoạch thực hiện, hợp tác cùng thúc đẩy. Quy hoạch và quản lý thông minh là nền tảng của phát triển ĐTTM.

ĐTTM cần tuân thủ quy tắc và hệ thống, sử dụng thông tin dữ liệu và công nghệ

Trình bày chuyên đề TPTM với các nền tảng đổi mới sáng tạo khởi nghiệp xã hội, PGS. TS. Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết việc phát triển các đô thị chính là chìa khóa của sự tăng trưởng kinh tế, bởi lẽ 75% các sản phẩm kinh tế toàn cầu được sinh ra tại các thành phố và tại các thành phố mới thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế quốc gia. 

"Tại các đô thị mới, sẽ tạo ra các cơ hội nhằm giúp hình thành những nền kinh tế tích lũy, tạo các cơ hội việc làm cho người lao động…", PGS. TS. Nguyễn Văn Thành nhấn mạnh.

Tuy nhiên, để đảm bảo sự phát triển cho các đô thị cần phải đảm bảo đáp ứng các chỉ số cốt lõi như: Kiểm soát chất lượng không khí; kiểm soát nguồn nước; kiểm soát chất thải; quản lý tiếng ồn; tiết kiệm năng lượng; giảm thiểu ô nhiễm; bảo vệ môi trường xung quanh và đa dạng sinh học…

Khi nói về quan điểm xây dựng, phát triển hiệu quả các ĐTTM, PGS. TS. Nguyễn Văn Thành nhấn mạnh đến tiêu chuẩn chủ đạo của các tiêu chí ISO 37122, trong đó cần đảm bảo: An ninh (đối phó với bất ổn về chính trị và kinh tế; không làm suy thoái môi trường tự nhiên); an sinh (bền vững về xã hội; cung cấp dịch vụ và chất lượng cuộc sống tốt hơn, không gây bất lợi không công bằng cho người khác); an toàn (bền vững về môi trường, ứng phó với các thách thức như biến đổi khí hậu, tăng dân số nhanh chóng).

"Cần thay đổi, đổi mới cơ bản cách thức tham gia vào xã hội, áp dụng các phương pháp lãnh đạo hợp tác, hoạt động tuân thủ quy tắc và hệ thống, sử dụng thông tin dữ liệu và công nghệ", PGS. TS. Nguyễn Văn Thành đề xuất.

Cũng để đảm bảo hiệu quả thực hiện nhiệm vụ này, khi xây dựng ĐTTM cần: Xác định nội hàm TPTM; xác định mục tiêu (ngắn hạn, dài hạn); lập quy hoạch đầu tư, phát triển; xây dựng bộ chỉ số đánh giá; lựa chọn ưu tiên (an ninh - an toàn - an sinh); xây dựng cộng đồng Start-up, thúc đẩy kinh tế chia sẻ tạo sinh kế đô thị; hội thảo xác định điểm đòn bảy; xây dựng kế hoạch thực hiện,; ban hành chính sách thu hút đầu tư vào các dự án TPTM; giám sát, kiểm tra, đánh giá hiệu quả, điều chỉnh.

"Việc tạo ra kết nối hạ tầng thông minh, môi trương thông minh, kinh tế thông minh, chính quyền thông minh, cuộc sống thông minh, chuyển động thông minh - Đây chính là các thành phần cơ bản, cốt lõi quan trọng của quản lý thông minh trong các ĐTTM", PGS. TS. Nguyễn Văn Thành nhấn mạnh./.