Là một tỉnh thuộc đồng bằng sông Hồng, từ lâu, Bắc Ninh đã trở thành điểm đến không thể thiếu trên bản đồ du lịch Việt Nam. Nơi đây không chỉ nổi danh là miền đất của Phật giáo với những cổ tự linh thiêng như Chùa Dâu, chùa Phật Tích tọa lạc tại Trung tâm Phật giáo lớn và cổ xưa nhất Việt Nam mà còn ẩn chứa nhiều trầm tích văn hóa, lễ hội theo suốt tiến trình lịch sử đất nước.
Đó là hệ thống dày đặc các di tích lịch sử văn hóa, lễ hội phong phú, đặc sắc. Có thể kể tới như khu lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Lý, chùa Bút Tháp, Hoàng Long, đền Vua Bà, 8 nhóm bảo vật quốc gia, hàng loạt lễ hội truyền thống như hội Lim, lễ hội chùa Dâu... Đặc biệt, Bắc Ninh chính là vùng đất tổ của các làn điệu dân ca quan họ đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của thế giới…
Với những giá trị về văn hóa vật thể và phi vật thể ấy, nhiều năm trở lại đây, mỗi năm, Bắc Ninh thu hút trung bình hơn 1,5 triệu lượt du khách hành hương về miền đất của Phật giáo và di sản văn hóa. Từ đó, đưa du lịch trở thành ngành công nghiệp không khói mũi nhọn trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Sự bứt phá của du lịch Bắc Ninh có thể thấy được từ các con số biết nói. Nếu như năm 1997, khi mới tái lập tỉnh, tổng lượng khách đến Bắc Ninh chỉ vài nghìn lượt khách, doanh thu du lịch vỏn vẹn vài chục triệu đồng thì đến năm 2010, Bắc Ninh đã đón gần 200.000 lượt khách, tổng thu từ du lịch đạt 126 tỷ đồng và vươn lên tăng tốc bứt phá. Năm 2019, khách du lịch đến Bắc Ninh đạt 1,6 triệu lượt khách, tổng thu từ du lịch đạt xấp xỉ 1,1 ngàn tỷ đồng.
Trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh hiện có hơn 680 tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động kinh doanh du lịch. Trong đó có 32 đơn vị kinh doanh lữ hành, vận chuyển khách, cơ sở kinh doanh đạt chuẩn phục vụ khách; 648 cơ sở lưu trú với 8.750 phòng nghỉ. Đặc biệt, quy mô hệ thống các cơ sở kinh doanh du lịch phát triển nhanh chóng với hàng loạt các khách sạn cao cấp, tiêu chuẩn 5 sao như khách sạn Mường Thanh, khách sạn Le Indochina, Vincom; Khu nghỉ dưỡng 5 sao resort Phonix... đáp ứng nhu cầu của du khách, kể cả với những du khách khó tính nhất.
Tuy nhiên, năm 2020, trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, để đảm bảo an toàn cho du khách cũng như nhân dân, ngành du lịch Bắc Ninh chủ động quyết liệt và nghiêm túc triển khai các phương án ứng phó với dịch bệnh. Theo đó, 100% các lễ hội lớn trên địa bàn tỉnh dừng tổ chức theo chỉ đạo của Chính phủ và UBND tỉnh; Yêu cầu các đơn vị lữ hành hủy tour, không tổ chức đưa khách từ vùng có dịch đến Bắc Ninh và đưa khách Bắc Ninh đến vùng có dịch; các cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú chủ động vệ sinh khử khuẩn và phân loại đối tượng khách để theo dõi phù hợp; Phối hợp với các địa phương, cơ sở lưu trú khảo sát, lựa chọn, trưng dụng các khách sạn, cơ sở lưu trú có đủ tiêu chuẩn để phục vụ cách ly phòng chống dịch Covid-19…
Đồng thời, thực hiện Chỉ thị 19 của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Phòng, chống dịch COVID-19 tỉnh Bắc Ninh đã triển khai kế hoạch kiểm tra công tác phòng, chống dịch trên địa bàn nhằm đánh giá về tình hình dịch, công tác chỉ đạo, các biện pháp phòng, chống dịch đã triển khai tại các địa phương, đơn vị; đánh giá khả năng ứng phó của địa phương trong trường hợp dịch bệnh xảy ra, tiến hành truy vết khi có ca nhiễm, nghi nhiễm trên địa bàn… qua đó ứng phó kịp thời hiệu quả với diễn biến phức tạp của dịch bệnh.
Khi dịch bệnh được kiểm soát, ngành du lịch tỉnh Bắc Ninh đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp kích cầu, tạo sức bật nhằm thúc đẩy và khôi phục các hoạt động du lịch phát triển trở lại. Trong đó, Sở VHTT&DL đã đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá hình ảnh về các điểm đến an toàn, thân thiện của tỉnh. Đồng thời, hoàn thiện vận hành, cập nhật dữ liệu mới trên Cổng Thông tin du lịch thông minh tỉnh Bắc Ninh để du khách dễ dàng tiếp cận không gian điểm đến, phương tiện di chuyển, địa điểm ăn uống, lưu trú, nơi mua sắm...
Ngoài ra, Sở cũng tư vấn, hỗ trợ các cơ sở kinh doanh du lịch, đơn vị lữ hành nâng cao chất lượng các tour, tuyến, điểm du lịch. Thường xuyên tham gia xúc tiến du lịch, đẩy mạnh hợp tác, liên kết phát triển tour, tuyến, điểm du lịch với các tỉnh, thành phố trong cả nước nhằm thu hút du khách trở lại, qua đó, kéo lại đà tăng trưởng du lịch trên địa bàn tỉnh.
Với các giải pháp quyết liệt, tỉnh Bắc Ninh đã hạn chế tới mức thấp nhất thiệt hại do ảnh hưởng của dịch bệnh. Ngành du lịch của tỉnh dù không thể so với năm 2019 nhưng cũng tiếp tục được duy trì. Theo đó, nếu như tính chung 06 tháng đầu năm 2020, tổng lượt khách ước đạt 325.000 người, tổng doanh thu từ du lịch đạt khoảng 245 tỷ đồng, thì sau 9 tháng, đã có khoảng 530.000 lượt khách du lịch đến với tỉnh Bắc Ninh với tổng doanh thu ước đạt xấp xỉ 400 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Xuân Côn, Trưởng Phòng Quản lý Du lịch, Sở VHTT&DL cho biết: Để tiếp tục vực dậy và phát triển du lịch, thời gian tới, ngành du lịch Bắc Ninh sẽ tiếp tục triển khai đồng loạt nhiều giải pháp. Trong đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá du lịch qua các kênh truyền thống kết hợp với quảng bá trên môi trường Internet; thu hút đầu tư xây dựng các khu du lịch đã quy hoạch, tăng cường thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng phát triển các điểm du lịch trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố; hợp tác, liên kết phát triển tour, tuyến điểm du lịch với các tỉnh, thành phố trong khu vực đồng bằng Bắc bộ và với các tỉnh trong cả nước nhằm kích cầu, phát triển du lịch…
Bằng nhiều giải pháp, hoạt động kích cầu du lịch cũng như sự liên kết xúc tiến, đổi mới cách làm du lịch, hy vọng, ngành du lịch Bắc Ninh sớm vượt qua giai đoạn khó khăn, từng bước phục hồi và phát triển bền vững.