Giám đốc điều hành Amcham: Covid-19 đã củng cố quyết định sang Việt Nam của nhiều công ty, khẳng định chiến lược Trung Quốc+1

"Với dân số trẻ, lực lượng lao động lớn so với các nước khác ở Đông Nam Á, và cơ sở hạ tầng tương đối tốt, Việt Nam đã thực sự nổi lên như một vành đai công nghiệp và công nghiệp phụ trợ hấp dẫn với doanh nghiệp nước ngoài chuyển đến Việt Nam" - ông Samuel Pursch, Phó giám đốc Vriens & Partners nói với CNA trong tập 43 của chuỗi phóng sự Insight với tên gọi "Việt Nam: Trung Quốc mới?".

Với dân số khoảng 96 triệu người, GDP đã được cải thiện gần 8%, một phần nhờ quá trình chuyển dịch sản xuất từ cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ. Sự gần gũi với Trung Quốc là điều kiện đặc biệt thích hợp cho các công ty muốn chuyển hoạt động sản xuất sang Việt Nam. Nhưng thay vì từ bỏ hoàn toàn Trung Quốc, các nhà đầu tư đang chọn việc bổ sung thêm các cơ sở sản xuất với đầu vào giá rẻ ở Việt Nam, hay còn được gọi là chiến lược Trung Quốc 1.

Nhiều công ty đang phụ thuộc quá nhiều vào chuỗi cung ứng ở Trung Quốc, vì vậy họ mong muốn có thể đa dạng hóa, để nếu có biến cố xảy ra ở Trung Quốc, họ còn có lựa chọn khác. Một phần cũng vì tiền lương ở Trung Quốc đang tăng, nên sẽ rất nhanh thôi, họ sẽ không còn lợi thế chi phí cạnh tranh. Khi đó, Việt Nam sẽ là một trong những nền kinh tế mà nhiều công ty tìm đến nhất, bởi họ có rất nhiều điểm tương đồng với Trung Quốc. Và trên nhiều khía cạnh, làm ăn ở Việt Nam dễ hơn đối với một công ty nước ngoài.

Quả thực, Việt Nam có những lợi thế nhất định trong sản xuất so với Trung Quốc. Song các chuyên gia không cho rằng, Việt Nam có thể thay thế Trung Quốc.

Việt Nam có 95 triệu dân, trong khi riêng Quảng Đông - nơi sinh của các đặc khu kinh tế Trung Quốc đã là 110 triệu dân. Foxconn có cơ sở sản xuất lớn tại Quảng Đông, trong khi hai gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc là Huawei và ZTE cũng có trụ sở tại đây. Tỉnh này, với khả năng tiếp cận dễ dàng đến Hồng Kông và các cảng ven biển, là nền tảng của Trung Quốc trong nền kinh tế toàn cầu.

Giáo sư Alex Capri tại Trường Kinh doanh Đại học Quốc gia Singapore nói: "Tôi không nghĩ rằng Việt Nam có thể trở thành Trung Quốc tiếp theo, đơn giản vì họ không có quy mô lớn như Trung Quốc. Trung Quốc đã xây dựng cơ sở hạ tầng trong gần 3 thập kỷ nay. Và Trung Quốc đóng vai trò cũng như chiếm tỷ trọng lớn trong các lĩnh vực nhất định của chuỗi giá trị toàn cầu". Trung Quốc có diện tích gấp 29 lần Việt Nam và dân số gần 1,4 tỷ - qua lớn so với con số 96 triệu.

"Hiện nay, Việt Nam vẫn còn phụ thuộc vào Trung Quốc và các nước khác ở Đông Nam Á cho nhiều thành phần được sử dụng trong quy trình sản xuất. Tôi nghĩ rằng ngành sản xuất sẽ tiếp tục được đầu tư là ô tô - phân khúc có rất nhiều đối thủ cạnh tranh. 

Tôi nhận thấy rằng trợ cấp của Chính phủ cho ngành công nghiệp ô tô là rất lớn, song kết quả là thị trường ô tô rơi vào tình trạng cung vượt quá cầu. Nên các nhà máy sản xuất ô tô rất khó có lợi nhuận. Vì vậy sẽ là hợp lý nếu Việt Nam sang tập trung vào lĩnh vực điện tử. Tất nhiên một phần là sự lựa chọn có chủ ý nhưng cũng là kết quả của việc Samsung đầu tư rất lớn vào Việt Nam" - ông Simon Baptist, Kinh tế trưởng của The Economist Intelligence Unit nhấn mạnh.

"Tôi nghĩ rằng rất nhiều doanh nghiệp rời Trung Quốc sẽ không trở lại. Covid-19 không phải là lỗi của Trung Quốc, nhưng nó chắc chắn đã củng cố quyết định sang Việt Nam của nhiều công ty, vốn đã biết việc phụ thuộc quá nhiều vào một quốc gia cho chuỗi cung ứng hoặc kế hoạch kinh doanh là rất rủi ro. Covid-19 đã cho các công ty thêm một lý do để cảm thấy rằng họ nên ở một nơi như Việt Nam. Và như vậy, tôi nghĩ rằng đó là một xu hướng dài hạn mà chúng ta sẽ thấy tiếp tục chứng kiến"- ông Adam Sitkoff - Giám đốc điều hành Amcham nhận định.

WEF: Có thể học được gì từ Covid-19 và các cuộc khủng hoảng trong quá khứ?