Cho dù chúng ta làm việc trong văn phòng, nhà máy hoặc kho, thì mọi hành vi và hành động của chúng ta đều có thể được theo dõi và ghi lại. Chúng ta ngồi xuống bao lâu? Chúng ta dành bao nhiêu thời gian để di chuyển? Chúng ta đi đâu? Thời gian nghỉ giữa giờ của chúng ta là bao lâu? Chúng ta gửi email cho ai, tần suất và thậm chí chúng ta viết gì trong những email đó?
Đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm khi nói đến những gì có thể theo dõi được liên quan đến quá trình làm việc của chúng ta. Giám sát công nhân là điều không có gì mới. Việc chấm công giờ ra vào bằng thẻ được sử dụng thông qua một máy đơn giản nhằm ghi lại thời gian khi công nhân đến và rời đi chỉ là một trong nhiều phương pháp được triển khai trước cuộc cách mạng kỹ thuật số. Tuy nhiên, với cảm biến chuyển động, giám sát hoạt động, phân tích và trí tuệ nhân tạo, ông chủ giờ đây có thể biết được nhiều thông tin về nhân viên của mình hơn bao giờ hết và thậm chí có thể dự đoán hành vi của họ.
Biến số không lường trước
Chúng ta đặt ra câu hỏi rằng loại hình thức giám sát này là hữu ích hay có hại hay không chính là biến một vấn đề phức tạp và nhiều mặt thành một câu hỏi lựa chọn đơn giản - và điều đó luôn đặc biệt hữu ích. Trong thực tế, khi nhận được lợi ích tiềm năng từ việc giám sát nơi làm việc, thì cũng sẽ xuất hiện một biến số mới, không lường trước được.
"Được triển khai đem lại hiệu quả, công nghệ chính là một công cụ rất quan trọng đối với cả người sử dụng lao động và nhân viên", theo Kinda Mayes, người quản lý chương trình đám mây, dữ liệu, phân tích và AI tại TechUK. Bà trích dẫn những mặt tích cực bao gồm giúp nhà tuyển dụng tránh sự thiên vị bằng cách đưa ra các quyết định quản lý dựa trên thành tích thay vì các yếu tố chủ quan như họ có thích nhân viên hay không. Tuy nhiên, bà nói thêm rằng "việc sử dụng ngày càng nhiều các công nghệ như AI đang đặt ra một số câu hỏi về vấn đề hợp pháp, xã hội và đạo đức".
Đó là bởi vì sử dụng AI tại nơi làm việc để giám sát nhân viên không chỉ đơn giản là xem mọi người thực hiện công việc của họ - giống như cách tiếp cận kiểu “nghiên cứu thời gian và chuyển động”. Mà hệ thống AI thực hiện nhiều hơn trong suốt thời gian thực. Chúng áp dụng các thuật toán để tự rút ra kết luận và đây có thể là một nguyên nhân đặc biệt gây lo ngại. Hãy tưởng tượng một hệ thống giám sát AI tại nơi làm việc khi thấy một sự đột biến mạnh mẽ trong hoạt động bàn phím từ một người tại một thời điểm cụ thể. Nó sẽ đưa ra kết luận là người đó trước đây lười biếng hay có điều gì khác đang xảy ra?
Đào tạo và kỳ vọng
Đó có thể là một ví dụ tương đối đơn giản, nhưng như Nick Maynard, chuyên gia phân tích cao cấp tại Juniper Research giải thích, "phần việc khó khăn là đảm bảo rằng dữ liệu được sử dụng để đào tạo hệ thống không bị sai lệch và đưa ra phán đoán đúng".
"Điều này có thể đại diện cho một thách thức, đó là khi chúng ta cố gắng giải thích làm thế nào mà các hệ thống đã đánh dấu và coi hoạt động nào đó là sự thiếu năng suất, đặc biệt là khi chúng có khả năng liên quan đến các vấn đề kỷ luật", ông nói thêm.
Theo ông Theo Knott, giám đốc chương trình chính sách của BCS, Học viện CNTT Chartered, lập luận rằng "việc một nhân viên văn phòng không sử dụng bàn phím trong một giờ và thay vào đó là những cuộc trao đổi hoặc làm việc bằng suy nghĩ hiệu quả là hoàn toàn khả thi".
Câu hỏi tiếp theo là liệu AI có thể suy luận chính xác sự khác biệt giữa cái mà chúng ta gọi là 'suy nghĩ' và 'chần chừ' hay không. Ngay cả khi một công nhân đang 'chần chừ', liệu thuật toán có thể xác định được liệu thời gian chết đó cuối cùng là có lợi hay có hại cho năng suất không?
Nghỉ giải lao không chỉ quan trọng đối với sức khỏe của chúng ta, mà nó còn là một cách tuyệt vời để tìm ra câu trả lời cho các nhiệm vụ phức tạp. Có lẽ một cuộc trò chuyện về bộ phim bạn đã xem vào cuối tuần bên lề suy nghĩ về máy làm mát nước chính xác là sự phân tâm cần thiết để có thể suy nghĩ thấu đáo cho một vấn đề nhức nhối nào đó.
Chất lượng đầu ra từ các hệ thống giám sát nơi làm việc gần như chắc chắn sẽ được cải thiện theo thời gian vì chất lượng dữ liệu dựa trên thuật toán của AI ngày càng mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, đối với Theo Knott, chúng ta nên thận trọng về việc triển khai công nghệ như vậy.
"Có khả năng độ chính xác sẽ cải thiện nhanh chóng khi công nghệ được cải tiến và bộ dữ liệu trở nên phong phú hơn", ông lập luận. "Cho dù các lỗi đã có cho đến thời điểm này có đáng hay không thì vẫn cần xem xét, nhưng điều quan trọng là đảm bảo rằng mọi thứ đều minh bạch."
Vấn đề minh bạch
Quy định bảo vệ dữ liệu chung đặt ra các quy tắc cơ bản cho việc sử dụng dữ liệu cá nhân tại nơi làm việc, điều này tạo điều kiện cho nhân viên biết dữ liệu nào đang được thu thập và tại sao, cũng như đặt ra các yêu cầu cho việc lưu giữ dữ liệu.
Một điểm quan trọng ở đây là duy trì sự minh bạch với chính người lao động. Như Matt Creagh, nhân viên bảo vệ quyền làm việc của Bộ phận Công đoàn, giải thích: "Điều quan trọng cần nhớ là người lao động có quyền riêng tư và quyền này được mở rộng tại nơi làm việc." Ông tiếp tục, "Phần mềm theo dõi và giám sát chỉ nên được sử dụng khi có được sự đồng ý của công đoàn hoặc lực lượng lao động."
Và đây không chỉ là vấn đề của pháp luật - nó cũng là một trong những vấn đề thực tế tại doanh nghiệp. Như Kinda Mayes chỉ ra, "các nhà tuyển dụng có trách nhiệm cùng tham gia với các nhân viên trong cuộc tranh luận này và cùng nhau làm việc để xác định cẩn thận cách AI có thể được sử dụng để hỗ trợ và trao quyền cho lực lượng lao động. Nếu các doanh nghiệp nhận thức sai điều này, họ có nguy cơ làm suy yếu tinh thần tại nơi làm việc và có thể dẫn đến sự từ chức của nhân viên."
