Theo Viện Nghiên cứu Báo chí của Reuters tại Oxford, 75% dân số toàn cầu tìm kiếm tin tức và thông tin trên các mạng xã hội như Twitter, YouTube và Meta (những người sở hữu Facebook, Instagram và WhatsApp). Mạng truyền thông xã hội đang trở thành nguồn tin tức chính và xu hướng này đang tăng nhanh.
Tuy nhiên, các nhà báo, đặc biệt là ở các quốc gia số mới nổi, vẫn chưa được trang bị để tham gia và đảm bảo an toàn trong thế giới truyền thông số hóa nhanh chóng. Họ phải đối mặt với việc bị bỏ lại phía sau trong công cuộc chuyển dịch số này. Tăng cường áp dụng kỹ thuật số và liên tục trang bị các kỹ năng là cách hiệu quả nhất để đảm bảo rằng các nhà báo có thể thích ứng trong bối cảnh hiện nay.
Các nguồn truy cập tin tức trực tuyến, 2020. (Nguồn: Viện Reuters và Báo cáo Tin tức số của Đại học Oxford năm 2020)
Các phương pháp đào tạo nhà báo truyền thống không thể bắt kịp với bối cảnh số hóa đang phát triển nhanh chóng. Việc các nhà báo đưa tin từ bất cứ đâu và kết nối ngay lập tức với khán giả toàn cầu vừa là cơ hội, vừa là mối đe dọa lớn nhất đối với việc đưa tin tin cậy. Khoảng cách kỹ năng đang tạo ra những thách thức nghiêm trọng cả về quyền riêng tư và an toàn cho các nhà báo.
Không chỉ báo chí, khoảng cách kỹ năng số cũng có nguy cơ khiến nhiều người bị tụt lại phía sau, đặc biệt là các thế hệ cũ và bất kỳ ai sống ở những khu vực mà việc áp dụng kỹ thuật số đang bị tụt hậu.
Mạng xã hội liên tục đổi mới các tính năng mới để tiếp cận với nhiều đối tượng hơn và tạo trải nghiệm tốt hơn cho người dùng. Do đó, các nhà báo cần hiểu và trang bị để sử dụng các tính năng này theo tốc độ nhanh chóng của các nền tảng đổi mới và phát triển. Khi các nhà báo được tiếp cận với các kỹ năng phù hợp, họ có thể hoạt động an toàn hơn và đưa tin hiệu quả hơn.
Trao quyền cho các nhà báo trong việc áp dụng kỹ thuật số
BigSpring, một nền tảng ưu tiên trên di động trước (mobile first), đã hợp tác với Dự án báo chí Meta, Trung tâm Báo chí điều tra Sri Lanka (CIR) và Trung tâm hành động truyền thông Bangladesh (C-CAB) để nâng cao kỹ năng cho hơn 4.000 nhà báo trên khắp Bangladesh về các kỹ năng xuất bản số trong 5 tháng.
Nhiều nhà báo trong số 4000 nhà báo này đến từ các vùng nông thôn, không dễ dàng để các tổ chức vươn tới tiếp cận đào tạo và không thể tiếp cận để đượchọc các kỹ năng và thực tiễn hay nhất. Các nhà báo đã đượchọc cách bảo vệ tài khoản và quyền riêng tư của họ để luôn an toàn, cùng với các thực tiễn hay nhất về việc sử dụng video để viết những câu chuyện của họ. Kết quả của dự án này là thúc đẩy áp dụng kỹ thuật số và sự gia tăng số lượng các nhà báo sẵn sàng đưa những tin tức quan trọng ở tất cả các vùng của Bangladesh.
Trong quá trình thực hiện dự án này, có thể đúc rút ra rằng sự nhanh nhẹn và khả năng tiếp cận là hai yếu tố góp phần trang bị cho mọi người để làm việc hiệu quả trong một thế giới đang tăng tốc nhanh chóng.
Các kỹ năng số cần được trang bị nhanh chóng và cập nhật thường xuyên
Tốc độ phát triển của mạng xã hội và các nền tảng số có nghĩa là kỹ năng cần phải cập nhật liên tục. Mô hình đào tạo truyền thống trong lớp học và giáo dục đại học mất quá nhiều thời gian. Vào thời điểm một khóa học được triển khai, nhiều thông tin học viên được truyền thụđã bị lỗi thời.
Tạo ra các mô hình kỹ năng trong đó các kỹ năng vi mô cụ thể có thể được xây dựng, giảngdạy và chia sẻ trong vài ngày, thay vì vài tuần hoặc vài tháng, mang lại lợi thế. Lợi thế này trở nên lớn hơn khi bản thân các nền tảng sẵn sàng tham gia và cung cấp các chiến lược, phương pháp hay nhất cập nhật và chính xác nhất để sử dụng các tính năng mới.
Các kỹ năng số cần được tiếp cận rộng rãi
Cho đến nay, điện thoại di động là thiết bị được kết nối nhiều nhất trên hành tinh, vì vậy, việc xây dựng chương trình đào tạo phảiưu tiên khai thác thiết bị di động,làcách tốt nhất để tiếp cận số lượng người lớn nhất. Bản địa hóa là rất quan trọng, bởi vì các nhà báo đưa tin tức địa phương bằng ngôn ngữ địa phương. Bên cạnh đó, cần nguồn dữ liệu số đápứng khả năng truy cập, đặc biệt là ở những nơi có kết nối kém hoặc nơi chi phí dữ liệu đắt đỏ.
Anjali Kapoor, Giám đốc đối tác tin tức, Meta khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho biết: "Quan hệ đối tác của chúng tôi với BigSpring rất quan trọng trong việc giúp các nhà báo và tòa soạn xây dựng các kỹ năng và đào tạo cần thiết để điều hướng chuyển đổi số, đồng thời phát triển các cộng đồng gắn bó hơn trong hệ sinh thái tin tức".
"Thành công của Facebook Fundamentals là do chúng tôi hợp tác chặt chẽ với BigSpring, Trung tâm Báo cáo Điều tra (CIR) và Trung tâm Hành động truyền thông Bangladesh (C-CAB) để cải thiện kỹ năng của hàng nghìn nhà báo bằng cách đổi mới chương trình đào tạo ưu tiên di động trướctiếp cận các nhà báo ở cả khu vực và địa phương".
Thu hẹp khoảng cách kỹ năng số trên quy mô lớn
Số hóa đang thay đổi mọi thứ nhanh chóng và mọi cơ hội mới mà nó tạo ra cũng dẫn tới nguy cơ khiến mọi người bị tụt hậu. Khi số hóa được kết hợp với các kỹ năng cần thiết, nó sẽ mở ra cơ hội cho tất cả mọi người trở nên gắn bó và hiệu quả trong công việc và xã hội.
Trang bị các kỹ năng cần thiết để mọi người làm việc trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng là vấn đề kinh tế và xã hội quan trọng nhất của thập kỷ tới. Thu hẹp khoảng cách kỹ năng số, bằng cách tăng cường áp dụng kỹ thuật số, là ưu tiên hàng đầu nhằm đảm bảo mọi người đều có thể tiến tới tương lai./.
