Hệ thống một cửa là một triển khai phức tạp của chính phủ đối với hệ thống máy tính để tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế bằng cách cho phép gửi các tài liệu về pháp lý cho một thực thể hoặc một địa điểm duy nhất. Nó cũng có thể được định nghĩa là “một cơ sở cho phép các bên liên quan trong vận tải và thương mại quốc tế gửi các giấy tờ và thông tin chính thức đồng nhất đến điểm nhập cảnh, sau đó đáp ứng tất cả các yêu cầu liên quan đến vận chuyển, xuất khẩu và nhập khẩu”. Nếu gửi trực tuyến, bạn sẽ thường chỉ phải gửi tài liệu một lần. Tài liệu phổ biến thường bao gồm hóa đơn thương mại, giấy chứng nhận xuất xứ, tờ khai thương mại xuất nhập khẩu và tờ khai hải quan.
Khái niệm lý tưởng về hệ thống một cửa quốc gia
Khái niệm lý tưởng của hệ thống một cửa là ý tưởng về một cơ sở hoặc cổng thông tin nơi mà các doanh nghiệp quốc tế có thể gửi thông tin của họ cho chính quyền và các Cơ quan chính phủ tham gia (gọi tắt là PGA,) để đáp ứng các yêu cầu về quy định. Lý tưởng nhất là họ chỉ cần gửi dữ liệu và tài liệu một lần. Thiết kế và khái niệm lý tưởng này cũng sẽ yêu cầu một cổng thông tin hoặc một thực thể duy nhất được thiết lập như một Hệ thống một cửa cấp quốc gia. Như vậy, Hệ thống một cửa trong trường hợp này phải là một điểm truy cập duy nhất.
Hệ thống một cửa cùng tồn tại trong các nền kinh tế quốc gia
Hầu hết hệ thống một cửa thường chỉ phục vụ một thành phần cụ thể của quá trình chuyển, xuất hoặc nhập. Do đó, nhiều quốc gia và nền kinh tế có một số Hệ thống Một cửa cùng tồn tại và phục vụ các chức năng điều tiết khác nhau. Do đó, nhiều nền kinh tế có Hệ thống Một cửa bao gồm các khía cạnh chức năng của một cơ quan quản lý cụ thể. Chẳng hạn, bạn có thể có một Hệ thống một cửa Hậu cần, Hệ thống Cộng đồng Cảng hoặc Cửa Hải quan. Chúng cũng có thể được đặt tên theo quan điểm của người dùng. Chẳng hạn, bạn có thể có một Cửa Hải quan cho các nhà xuất khẩu hoặc nhập khẩu, chẳng hạn như CBSA SWI (Sáng kiến một cửa).
Mặc dù có rất nhiều Hệ thống một cửa trong nhiều nền kinh tế quốc gia nhưng cơ quan quản lý luôn đảm bảo rằng những người tham gia giao tiếp qua một cửa đó đã được phân loại theo vai trò hoạt động ví dụ như ePhyto Hub do Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc quản lý.
Sự tồn tại của các nền tảng hợp tác khác
Có rất nhiều nền tảng khác đặc biệt là trong không gian trao đổi dữ liệu G2G và B2B mặc dù những nền tảng này không phù hợp với khái niệm lý tưởng của Hệ thống một cửa. Hầu hết các nền tảng hợp tác này bao gồm các nền tảng phù hợp tải một cửa, Cổng thông tin thương mại và Hệ thống cộng đồng hàng hóa hoặc Cảng trong số các nền tảng khác.
Hệ thống một cửa cấp quốc gia và cấp khu vực
Hệ thống Một cửa cấp quốc gia thường là các trường hợp trong đó các dịch vụ chỉ liên quan đến các cơ quan và thủ tục trong nước ở một quốc gia. Việc trao đổi dữ liệu thường xảy ra bên trong biên giới quốc gia.
Hệ thống một cửa cấp khu vực là một hệ thống cấp khu vực thay thế Hệ thống một cửa cấp quốc gia hoặc là việc trao đổi tài liệu giữa các hệ thống một cửa quốc gia cung cấp các chức năng giúp tuân thủ quy định pháp lý.
Cộng đồng kinh tế khu vực đầu tiên đưa ra Dự án Hệ thống một cửa cấp khu vực là Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Những nơi khác ví dụ như Sáng kiến Một cửa Cộng đồng kinh tế Á-Âu và Hệ thống Một cửa hàng hải EU đã sớm được thành lập.
Lợi ích của Hệ thống Một cửa
Lợi ích chính cho các nền kinh tế và quốc gia là nó tăng cường thương mại quốc tế, tạo thuận lợi cho thương mại và giúp các doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và tiền bạc khi giao dịch với chính phủ và các cơ quan quản lý. Khi hiệu quả tăng sẽ dẫn đến giao dịch thương mại nhiều hơn. Trước khi hệ thống một cửa ra đời, các doanh nghiệp phải đi tới và giao dịch với nhiều cơ quan quản lý (ở nhiều địa điểm khác nhau) để tìm kiếm sự thông quan và giấy phép cho quy trình xuất nhập khẩu của họ.
Sáng kiến Một cửa của CBSA (gọi tắt là SWI)
Sáng kiến này được quản lý bởi Cơ quan Dịch vụ Biên giới Canada (gọi tắ là CBSA) nhằm tăng cường và hợp lý hóa việc chia sẻ dữ liệu nhập khẩu thương mại giữa các doanh nghiệp nhập khẩu và Chính phủ Canada. Sáng kiến này cung cấp sự cân bằng giữa nhu cầu của môi trường kinh doanh quốc tế cạnh tranh và của chính phủ và các cơ quan điều tiết thương mại. CBSA đi đầu với sáng kiến này đồng thời cũng hợp tác với các Cơ quan Chính phủ khác (OGA,) và các bộ phận kiểm soát và điều chỉnh 38 chương trình của chính phủ.
Hệ thống một cửa và/hoặc bổ sung cho Hệ thống hỗ trợ hoạt động phát hành thương mại tăng tốc (gọi tắt là ACROSS). Hiện tại, hệ thống ACROSS có thể được sử dụng cho các bản phát hành không cần OGA nhưng bản phát hành OGA phải sử dụng hệ thống CBSA SWI mới.
Lợi ích của Sáng kiến Một cửa CBSA
Hải quan và Biên phòng (CBP) - Sáng kiến Một cửa của Môi trường thương mại tự động (ACE)
Hoa Kỳ đã thiết lập Môi trường thương mại tự động (gọi tắt là ACE) là cơ quan giám sát việc thực hiện hệ thống một cửa cho thương mại quốc tế. ACE là một chương trình thuộc hệ thống Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ nhằm thúc đẩy an ninh biên giới đồng thời tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế. ACE cung cấp hệ thống một cửa được tập trung hóa để bạn có thể kết nối với CBP và các Cơ quan chính phủ đối tác khác (PGA). Cổng thông tin được gọi là Cổng thông tin bảo mật của ACE. Hệ thống ACE được thiết kế để giảm đáng kể chi phí vận hành, sử dụng giấy tờ, loại bỏ sự dư thừa và tạo điều kiện cho việc xuất nhập khẩu hiệu quả và nhanh hơn. Nó cũng sẽ cải thiện việc chia sẻ, thu thập và xử lý thông tin được gửi đến các cơ quan chính phủ và CBP.
Lợi ích của Hệ thống một cửa CBP - ACE