Phát triển công nghệ mới để bảo vệ an toàn cho trẻ em trên không gian mạng

Hội thảo "Thực tiễn và giải pháp bảo vệ trẻ em trên không gian mạng" được tổ chức trong khuôn khổ Ngày ATTT Việt Nam 2022 ngày 24/11. Đây cũng là lần đầu tiên VNISA có 1 phiên chuyên đề riêng về các giải pháp bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

Đẩy mạnh các hoạt động bảo vệ trẻ em trên không gian mạng trong thời gian tới

Chia sẻ tại sự kiện, ông Vũ Quốc Khánh cho biết, trong thời đại ngày nay, sự phát triển như vũ bão của CNTT và mạng Internet đã xâm nhập vào mọi mặt hoạt động và đời sống. Trong đó, trẻ em là nhóm đối tượng ngày càng được tiếp cận nhiều nhưng lại mong manh, dễ bị tổn thương nhất.

Mặc dù nhà nước đã sớm có chính sách quan tâm mạnh mẽ đến việc bảo vệ trẻ em trước những nguy cơ ngày càng nhiều trên không gian mạng nhưng để biến chính sách trên giấy thành hiện thực sống, tất yếu phải trải qua một chặng đường dài, đòi hỏi sự nỗ lực chung tay của tất cả các cơ quan, tổ chức, DN và cộng đồng.

VNISA đã sớm tham gia xây dựng chính sách và đề xuất nhiều hoạt động hướng tới bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, tiêu biểu như cuộc thi nâng cao nhận thức "Học sinh với ATTT mạng". Với vai trò là cầu nối giữa DN ATTT và các cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng, VNISA mong muốn thúc đẩy sự hình thành hệ sinh thái bảo vệ trẻ em trên không gian mạng. 

"Hiệp hội cam kết sẽ tăng cường phối hợp với cơ quan quản lý, các tổ chức trong nước và quốc tế, DN để đẩy mạnh các hoạt động bảo vệ trẻ em trên không gian mạng trong các năm tới", ông Khánh khẳng định.

Ông Nguyễn Đức Tuân, Quyền Giám đốc Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam (VNCERT/CC) - Cục ATTT - Bộ TT&TT cho biết, không gian mạng, Internet đã và đang trở thành một phần không thể tách rời của cuộc sống, đặc biệt đối với trẻ em, đối tượng đang sử dụng công nghệ vào trong học tập, giải trí, liên lạc với người thân và sinh hoạt hàng ngày.

Theo báo cáo của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) công bố vào ngày 03/08/2022 vừa qua, 82% trẻ em Việt Nam trong độ tuổi 12 - 13 tuổi có sử dụng Internet và con số này tăng lên 93% đối với trẻ từ 14 - 15 tuổi. "Điều này cho thấy mức độ tham gia các hoạt động trên không gian mạng của trẻ em ở Việt Nam là rất lớn, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19 vừa qua. Do đó, có thể nói chưa bao giờ trẻ em dành nhiều thời gian cho Internet như hiện nay", ông Tuân khẳng định.

Việc sử dụng, tham gia các hoạt động trên Internet gia tăng sẽ khiến trẻ em phải đối mặt với nhiều cạm bẫy, rủi ro, phổ biến như: Tiếp cận với những nội dung độc hại làm lệch lạc suy nghĩ, lối sống, sự phát triển; Bị phát tán thông tin riêng tư, thông tin cá nhân của trẻ gây ảnh hưởng tiêu cực tới cuộc sống của trẻ; Bị bắt nạt trực tuyến dưới nhiều hình thức khác nhau; Sử dụng quá mức và rơi vào tình trạng nghiện Internet; Bị lôi kéo, dụ dỗ, quấy rối, lừa đảo, dọa nạt, tống tiền, ép tham gia các hoạt động phi pháp, thậm chí mại dâm, bị xâm hại tình dục,…

Quyết định số 830/TTg-CP về Chương trình "Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025" ngày 1/6/2021 không chỉ tập trung vào vấn đề bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng mà còn mong muốn thúc đẩy phát triển các sản phẩm, ứng dụng, công cụ, để giúp để trẻ em truy cập, khai thác nguồn tài nguyên trực tuyến một cách chủ động, hiệu quả và an toàn. Hiện nay, các sản phẩm, ứng dụng để bảo vệ, hỗ trợ trẻ em Việt Nam tham gia môi trường mạng an toàn, lành mạnh, thúc đẩy sáng tạo vẫn còn chưa phổ biến, thiếu những sản phẩm dễ sử dụng, phù hợp với đặc thù người Việt Nam, trong khi nhu cầu sử dụng các sản phẩm này là phổ biến, hiện hữu.

Hội thảo là cơ hội để các cơ quan, tổ chức, DN chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm phát triển sản phẩm, ứng dụng bảo vệ, hỗ trợ trẻ em khi tham gia môi trường mạng. Đồng thời, là dịp để nâng cao nhận thức của cha mẹ, người chăm sóc trẻ, giáo viên và cả xã hội trong việc sử dụng công nghệ đồng hành cùng trẻ em trên môi trường mạng.

"Hội thảo này là sự mở đầu cho việc thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa cho sự phát triển của hệ sinh thái các sản phẩm, ứng dụng về bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng", ông Tuân nhấn mạnh.

Phát triển hệ sinh thái các sản phẩm, ứng dụng là cách bảo vệ trẻ hoàn hảo nhất

Chia sẻ về "Thực trạng và định hướng triển khai chương trình bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng", bà Đinh Thị Như Hoa, Trưởng phòng Kiểm định, Trung tâm VNCERT/CC cho biết, thời gian qua, Bộ TT&TT và các đơn vị liên quan như Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH(, Bộ Công an… đã có sự phối hợp và đạt được những kết quả nhất định trong việc: Hoàn thiện hành lang pháp lý; Giáo dục, truyền thông nâng cao nhận thức và trang bị kỹ năng; Triển khai hệ thống kỹ thuật; Hoàn thiện cơ cấu tổ chức.

Về định hướng trong thời gian tới, Bộ TT&TT và các đơn vị sẽ: Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng hướng tới các đối tượng cha mẹ, người chăm sóc trẻ, giáo viên; Triển khai các hoạt động thúc đẩy các DN Việt Nam phát triển các sản phẩm, dịch vụ để hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng; Triển khai Hệ thống hỗ trợ ngăn chặn, đánh giá dữ liệu độc hại với trẻ em.

Cũng theo bà Hoa, do bảo vệ trẻ em là trách nhiệm chung của toàn xã hội, vì vậy, mọi người dân cần tuân thủ pháp luật Việt Nam về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em, cũng như không sử dụng các hình ảnh và thông tin cá nhân của trẻ mà chưa được sự đồng ý của trẻ em, cha, mẹ và người chăm sóc trẻ em, nhất là cho các mục đích ảnh hưởng tới sự an toàn, phát triển lành mạnh.

Tiếp theo, cần tích cực phối hợp với các cơ quan, tổ chức để ngăn chặn nội dung độc hại đối với trẻ em, xử lý các hành vi xâm hại trẻ em. Đồng thời, khi nghi ngờ hoặc phát hiện các hành vi xâm hại trẻ em, nội dung độc hại đối với trẻ em cần khẩn trương, kịp thời phản ánh, tố giác tới cơ quan chức năng.

"Nâng cao nhận thức về sử dụng mạng an toàn và chú trọng phát triển hệ sinh thái các sản phẩm, ứng dụng Việt cho trẻ em học tập, kết nối, giải trí một cách sáng tạo là cách bảo vệ trẻ hoàn hảo nhất", bà Hoa kết luận.

Theo ông Ajay Vidyasagar, Giám đốc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của YouTube, báo cáo Qualtrics và Google thực hiện mới đây cho thấy cha mẹ cảm thấy tích cực và tự tin hơn khi cùng gia đình sử dụng công nghệ so với năm 2021, khi 81% tin tưởng con sẽ trao đổi với họ khi gặp vấn đề trên mạng. Chưa kể, hơn 80% cha mẹ cho phép con mình tăng thời gian sử dụng thiết bị để học những thứ mới. Tuy nhiên, an toàn trên mạng vẫn là một vấn đề cần được duy trì trao đổi, khi mà độ tuổi trung bình trẻ sở hữu điện thoại là 9, trong khi độ tuổi trung bình khi trẻ được trao đổi về an toàn trên mạng là 13. Điều đó cho thấy, trẻ em có 4 năm thiếu sự trao đổi về an toàn mạng. 

"Việc này dẫn đến những thách thức hàng đầu trong việc giám sát sự an toàn trên mạng như biết/tìm các công cụ theo dõi/kiểm soát trẻ em trên môi trường mạng và nhất là tìm các ví dụ dễ hiểu, phù hợp để hiểu về sự an toàn trên mạng", ông Ajay Vidyasagar nói.

Trong bối cảnh đó, YouTube đã xây dựng các tính năng phù hợp cho trẻ em dựa vào việc lựa chọn cẩn thận các sản phẩm, nền tảng và đảm bảo các biện pháp bảo vệ phù hợp được thiết kế tương thích cho từng loại sản phẩm: Bị chặn đối với trẻ em; Phù hợp với trẻ em; Thân thiện với trẻ em; Được thiết kế cho trẻ em.

Cũng tại Hội thảo, bà Nguyễn Phương Thanh Trúc, đồng sáng lập kiêm CEO CyberPurify về "Thực trạng của việc phát tán nội dung độc hại trên Internet và làm sao để phụ huynh có thể giữ cân bằng giữa việc bảo vệ con, tôn trọng quyền riêng tư của con trên mạng", ông Bùi Đăng Cường, Trưởng nhóm phát triển Mobile Guard của CyRadar với chủ đề "Bảo vệ thiết bị đầu cuối, điểm chặn quan trọng bảo vệ trẻ em trên không gian mạng" cũng như phần giới thiệu về SafeGate Family - giải pháp Wifi an toàn, bảo vệ toàn diện các thiết bị trong gia đình.

Phiên tọa đàm có chủ đề "Vai trò và trách nhiệm của các bên trong bảo vệ trẻ em trên không gian mạng" do ông Ngô Tuấn Anh, Phó Chủ tịch VNISA chủ trì.

Cũng trong khuôn khổ sự kiện, khách tham dự có cơ hội tham gia trải nghiệm các quầy trình diễn sản phẩm bảo vệ trẻ em của các đơn vị như YouTube, CyRadar, Childfun Việt Nam, CyberPurify, SafeGate./.