Tấn công vào các hệ thống điều khiển công nghiệp ngày càng phức tạp

Theo báo cáo “Mối đe dọa đối với các hệ thống tự động công nghiệp” do nhóm ứng cứu khẩn cấp máy tính ICS (Cert) của Kaspersky Lab, hoạt động mạng độc hại nhắm vào các hệ thống điều khiển công nghiệp (ICS) đã gây ảnh hưởng đến 47,2% máy tính được bảo vệ bởi công ty bảo mật Kaspersky Lab vào năm 2018, tăng từ 44% năm 2017. Điều này cho thấy mối đe dọa không gian mạng nhằm vào các máy tính là một phần trong hạ tầng công nghiệp của các tổ chức, doanh nghiệp (DN) đang gia tăng.

Cert thực hiện nhiệm vụ điều phối các nỗ lực của các nhà cung cấp hệ thống tự động hóa, chủ sở hữu và những người vận hành nhà máy công nghiệp cùng các chuyên gia nghiên cứu bảo mật CNTT để bảo vệ các DN công nghiệp khỏi các cuộc tấn công mạng.

Theo Kaspersky Lab, các hoạt động mạng độc hại trên máy tính ICS được coi là mối đe dọa cực kỳ nguy hiểm vì chúng có thể gây ra những thiệt hại lớn về vật chất, thậm chí là làm dừng hoạt động sản xuất của các nhà máy công nghiệp bao gồm cả những hệ thống tạo thành một phần cơ sở hạ tầng quan trọng quốc gia.

Mới đây nhất là vụ việc Norsk Hydro, một trong những nhà sản xuất nhôm lớn nhất toàn cầu, đã bị gián đoạn hoạt động bởi một cuộc tấn công ransomware hôm 19/3. Công ty này sản xuất các sản phẩm nhôm với sản lượng gần nửa triệu tấn mỗi năm, đồng thời sở hữu và vận hành 17 nhà máy thủy điện ở Na Uy. Theo ước tính sơ bộ, thiệt hại tài chính của vụ tấn công này có thể lên tới gần 41 triệu USD.

Báo cáo của Kaspersky Lab cho thấy ba quốc gia đứng đầu về tỷ lệ phần trăm máy tính ICS Kaspersky Lab đã ngăn chặn được hoạt động độc hại là Việt Nam (70%), Algeria (69,9%) và Tunisia (64,5%). Trong khi đó, các quốc gia an toàn nhất trong bảng xếp hạng là Ireland (11,7%), Thụy Sĩ (14,9%), Đan Mạch (15,2%), Hồng Kông (15,3%), Anh (15,7%) và Hà Lan (15,7%).

“Mối đe dọa chính đối với các máy tính công nghiệp không phải là một cuộc tấn công có chủ đích mà là phần mềm độc hại phát tán hàng loạt. Chúng xâm nhập vào các hệ thống công nghiệp một cách tình cờ, qua Internet, thông qua các phương tiện di động như USB hay email”, nhà nghiên cứu bảo mật tại Kaspersky Lab ICS Cert Kirill Kruglov cho biết.

Tuy nhiên, thực tế, các cuộc tấn công này thành công là do thái độ thờ ơ của nhân viên đối với an ninh mạng, có nghĩa là các tổ chức, DN có thể ngăn chặn bằng cách đào tạo và nâng cao nhận thức của nhân viên. Điều này dễ hơn nhiều so với việc cố gắng ngăn chặn các tác nhân đe dọa.

Vào tháng 8/2018, các nhà nghiên cứu tại công ty bảo mật Cyberory đã phát hiện có một nhóm tấn công mạng khác biệt chuyên nhắm mục tiêu vào các máy tính ICS dựa trên kết quả nghiên cứu, phân tích dữ liệu thu thập được trong một honeypot được thiết kế trông giống như một trạm truyền tải điện của một nhà cung cấp điện.

Honeypot là một hệ thống tài nguyên thông tin được xây dựng với mục đích giả dạng, đánh lừa những kẻ sử dụng và xâm nhập không hợp pháp, thu hút sự chú ý, ngăn không cho chúng tiếp xúc với hệ thống thật. Honeypot có thể giả dạng bất cứ loại máy chủ tài nguyên nào như Mail Server, Domain Name Server, Web Server... Honeypot sẽ trực tiếp tương tác với tin tặc và tìm cách khai thác thông tin về tin tặc như hình thức tấn công, công cụ tấn công hay cách thức tiến hành tấn công

Những kẻ tấn công truy cập honeypot dường như đã nhắm mục tiêu cụ thể vào môi trường ICS ngay từ khi chúng bắt đầu thâm nhập vào môi trường này, thông qua các kỹ năng, kỹ thuật để xoay chuyển từ môi trường công nghệ thông tin (IT) sang môi trường vận hành (OT).

Các nhà nghiên cứu cho biết, thâm nhập vào môi trường OT là mục tiêu cuối cùng của những kẻ tấn công chuyên nghiệp này, bởi vì các hệ thống này thường vận hành máy bơm, màn hình, bộ ngắt và các thiết bị phần cứng khác trong hệ thống của các nhà cung cấp dịch vụ tiện ích (điện, nước,…) mà có thể được sử dụng để kiểm soát hoặc làm gián đoạn các dịch vụ.