Tiến trình hội nhập mới và yêu cầu cho cải cách thể chế

Việt Nam bước vào một giai đoạn hội nhập mớivới các hiệp định thương mại tự do (FTA) “thế hệ mới” như TPP và Hiệp địnhEVFTA Việt Nam – Liên minh châu Âu (EU). Khác với WTO và các hiệp định FTAtrước đây, hai hiệp định này sẽ đặt ra những yêu cầu khắt khe cho Việt Nam vềcải cách thể chế liên quan đến doanh nghiệp nhà nước, mua sắm công, sở hữu trítuệ, cơ chế giải quyết tranh chấp đầu tư theo hướng cải thiện môi trường kinhdoanh, nâng cao tính công khai, minh bạch, không phân biệt đối xử giữa khu vựctư nhân với doanh nghiệp nhà nước, giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệpFDI, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.

Quy tắc xuất xứ trong TPP và EVFTA là một cơhội cho Việt Nam thay đổi cơ cấu công nghiệp về “chất” khi thu hút các doanhnghiệp FDI vào công nghiệp hỗ trợ. Tuy nhiên, để có thể thu hút được các ngànhcông nghiệp hỗ trợ, Việt Nam phải thay đổi về chất đối với nguồn nhân lực và hệthống ưu đãi đối với các ngành này, đang là những điểm nghẽn hạn chế sự pháttriển công nghiệp hỗ trợ.

Những thách thức đối với doanh nghiệp sản xuấthàng tiêu dùng trong nước là rất lớn khi hiện tại các mặt hàng của các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan đang tràn ngập trên các siêu thị và mức độ cắt giảmhàng rào thuế quan của Việt Nam ngày càng sâu hơn nữa theo các cam kết của Cộngđồng kinh tế ASEAN (AEC), TPP, EVFTA và nhiều hiệp định FTA song phương. Cácngành dịch vụ của Việt Nam cũng đang chịu áp lực cạnh tranh ngày càng lớn khicàng nhiều các hãng dịch vụ từ các nước phát triển hàng đầu như Hoa Kỳ, EU,Nhật Bản đổ bộ theo sau các hiệp định FTA sắp ký.

Những áp lực khắc nghiệt từ giai đoạn hội nhậpmới đòi hỏi chúng ta phải nghiêm túc nhìn nhận những cơ hội cải cách đã bỏ lỡtrong giai đoạn 30 năm hội nhập vừa qua để quyết liệt cải cách thể chế, nângcao năng lực hội nhập với mục tiêu tận dụng tối đa những cơ hội và đối mặt đượcvới những thách thức từ hội nhập.