Xây dựng đô thị thông minh tránh làm theo phong trào

Trong khuôn khổ Diễn đàn cấp cao về Công nghiệp 4.0 năm 2019, chiều 2/10, đã diễn ra Hội thảo “Xây dựng ĐTTM trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia”.

Thứ trưởng Bộ TTTT Nguyễn Thành Hưng

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ TTTT Nguyễn Thành Hưng nhấn mạnh: Xây dựng đô thị là yêu cầu tất yếu hiện nay để đáp ứng nhu cầu hưởng thụ môi trường sống tiện ích, thân thiện và an toàn của người dân trong bối cảnh phát triển bùng nổ của đô thị.

Thực tế đến nay trên cả nước đã có khoảng 30 địa phương phê duyệt và triển khai các đề án dự án về phát triển ĐTTM.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ TTTT, việc phát triển ĐTTM hiện nay còn nhiều bất cập và lúng túng. Các Bộ ngành vẫn đang tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện việc xây dựng và ban hành các quy định hướng dẫn về tiêu chuẩn quy chuẩn, các cơ chế, chính sách về ĐTTM và các địa phương cũng mới bước đầu triển khai một số ứng dụng dịch vụ cơ bản cho ĐTTM.

Về xây dựng ĐTTM tại Việt Nam, theo Thứ trưởng, các địa phương cần có nhận thức đúng về ĐTTM, các điều kiện cần và đủ để từng bước xây dựng thành công ĐTTM tại địa phương, hết sức tránh đầu tư dàn trải, làm theo phong trào.

Thứ hai, trong triển khai cần quán triệt nguyên tắc xây dựng hạ tầng nền tảng dùng chung, dữ liệu được chia sẻ tập trung, và giám sát điều hành tập trung để bảo đảm hiệu quả đầu tư (Thí dụ về đầu tư camera giám sát ai làm, Công an hay giao thông…. Hay tập trung đầu tư bởi thành phố rồi các ngành dùng chung).

Thứ ba, phải gắn kết, không được tách rời việc xây dựng ĐTTM với phát triển chính quyền điện tử. Cần coi trọng chính quyền điện tử làm nòng cốt để xây dựng ĐTTM, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp khi giao tiếp với cơ quan chính quyền. Người dân phải được cung cấp các ứng dụng để giao tiếp với chính quyền và mọi ý kiến phản ánh của người dân phải được giải đáp nhanh và thoả đáng.

Thứ tư là căn cứ vào điều kiện và yêu cầu cụ thể của từng địa phương, lựa chọn những lĩnh vực thiết yếu cần ưu tiên triển khai khi xây dựng ĐTTM, tránh rập khuôn, đầu tư tràn lan (thí dụ có địa phương thì ứng dụng ĐTTM cho văn hoá du lịch, có địa phương thì cho giao thông…).

Thứ năm là cần hết sức quan tâm đến công tá đảm bảo an toàn, an ninh mạng ngay từ giai đoạn đầu của việc thiết kế xây dựng, triển khai ĐTTM.

Thứ sáu là cần có công cụ để đo lường, đánh giá được kết quả thực hiện.

Thứ bảy là nên lựa chọn các DN công nghệ có đủ năng lực để tổ chức triển khai.

Cuối cùng, Thứ trưởng nhấn mạnh: “Xây dựng ĐTTM không thể thiếu là quan tâm phát triển nguồn nhân lực phù hợp. Một ĐTTM không thể thông minh nếu thiếu người lãnh đạo có tầm nhìn, nếu thiếu nguồn nhân lực có đủ trình độ để hoạch định, xây dựng, quản lý và vận hành đô thị đó”.

Hình thành ít nhất 3 ĐTTM

Cũng tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết: Trong bối cảnh chung của tiến trình chuyển đổi số, chủ đề xây dựng ĐTTM đã và đang trở thành một chủ đề nóng trên các chương trình nghị sự của các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là khu vực châu Á năng động, trong đó có Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh

Phát triển đô thị là động lực cơ bản cho phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia và các vùng miền trên cả nước. Đến nay cả nước đã có trên 830 đô thị với tỷ lệ đô thị toàn quốc đạt 38,6%. Tăng trưởng kinh tế ở khu vực đô thị đạt trung bình từ 12 – 15%, cao gấp 1,5 – 2 lần so với mặt bằng chung của các nước.

Các trung tâm đô thị đang và đang là những trung tâm của các hoạt động kinh tế - xã hội, đồng thời cũng là trung tâm của hoạt động đổi mới, sáng tạo, giáo dục, nghiên cứu khoa học công nghệ, sản xuất, thương mại và hội nhập quốc tế.

Trong những năm vừa qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm chỉ đạo khai thác ứng dụng tiến bộ KHCN để phục vụ phát triển đất nước. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 52/NQ-TW ngày 27/9/2019 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng lần thứ 4; yêu cầu tận dụng có hiệu quả của các cơ hội do cuộc CMCN lần thứ 4 đem lại để thúc đẩy quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với thực hiện các đột phát chiến lược và hiện đại hoá đất nước.

Đối với lĩnh vực đô thị, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết: mục tiêu đề ra đến năm 2025 có ít nhất 3 ĐTTM tại ba vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, phía Nam và miền Trung. Đến năm 2030, hình thành một số chuỗi ĐTTM tại các khu vực kinh tế trọng địa phía Bắc, phía Nam và miền Trung, từng bước kết nối mạng ĐTTM trong khu vực và thế giới.

Ngày 1/8/2018, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Đề án phát triển ĐTTM bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 – 2025 và định hướng đến năm 2030 với các quan điểm: phù hợp với chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các định hướng chiến lược, quy hoạch, kế hoach, chương trình phát triển kinh tế - xã hội, phát triển đô thị của quốc gia và địa phương, phù hợp với đặc thù của từng địa phương.

Kinh nghiệm xây dựng ĐTTM của Hàn Quốc

Chia sẻ kinh nghiệm triển khai ĐTTM của Hàn Quốc, ông Kabsung Kim, Đại diện Uỷ ban Cố vấn về ĐTTM của Tổng thống Hàn Quốc cho biết: Hàn Quốc đã thành lập một uỷ ban về CMCN 4.0 từ năm 2017. Đây cũng là cơ quan phụ trách việc phát triển các ĐTTM. ĐTTM đầu tiên tại Hàn Quốc đã xuất hiện từ 15 năm trước.

Toàn cảnh Hội thảo

Theo vị chuyên gia này, Hàn Quốc đã có chiến lược và tầm nhìn về ĐTTM. Theo đó, Hàn Quốc có kế hoạch cho sự ra đời của rất nhiều các ĐTTM trong tương lai. So với thành phố đầu tiên, các ĐTTM hiện nay đã được thay đổi rất nhiều, để có thể phù hợp với nhu cầu sống mới của người dân Hàn Quốc.

Hàn Quốc hiện cũng có một vài thành phố thông minh thí điểm. Đây là nơi thử nghiệm các công nghệ và giải pháp mới về thông tin và truyền thông.

“Con người chính là trái tim của các đô thị. Chính phủ Hàn Quốc đã đầu tư rất nhiều để tạo ra môi trường sống thông minh nhưng phải phù hợp với cuộc sống của các cư dân. Tầm nhìn của Hàn Quốc là tạo ra nhiều ĐTTM có khả năng kết nối với nhau trong tương lai, trở thành một chuỗi các ĐTTM. Nơi sẽ trở thành mô hình tham chiếu cho các đô thị khác trong khu vực cũng như trên thế giới”, ông Kabsung Kim nhấn mạnh.

Cũng theo ông Kabsung Kim, Việt Nam cần thiết kế một hệ sinh thái thông minh, trong đó khuyến khích sự tham gia của người dân và doanh nghiệp. Các ĐTTM đầu tiên sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các ĐTTM tiếp theo như thế nào trong tương lai trung và dài hạn.

Hàn Quốc đã đề ra chính sách khuyến khích doanh nghiệp cung cấp các giải pháp thông minh, tăng cường kết nối chia sẻ. Đó sẽ là nơi tích luỹ thông tin và những phản hồi của người dân để thành phố có thể cải thiện không ngừng về mặt công nghệ và giải pháp, góp phần cải thiện chất lượng sống của người dân trong tương lai.

Hàn Quốc mới đây cũng đã triển khai phủ sóng 5G. Đây là công nghệ di động tiên tiến nhất ở thời điểm hiện tại. Vị chuyên gia đến từ Hàn Quốc hy vọng có thể chia sẻ công nghệ này với các đô thị thông minh khác tại Việt Nam như Hà Nội và TP.HCM.

“Yếu tố con người vẫn là trung tâm trong việc phát triển đô thị. Các giải pháp dựa trên con người, lấy con người làm trung tâm chính là ưu tiên của  chính phủ Hàn Quốc”, ông Kabsung Kim nói. 

Vị chuyên gia này cũng khẳng định: “Việt Nam có rất nhiều tiềm năng để phát triển ĐTTM”.