Xu hướng hội nhập xã hội trong thời đại số qua góc nhìn của Tiến sĩ Nguyễn Văn Y

Với tầm nhìn chiến lược và phương pháp luận khoa học, Tiến sĩ Y đã có nhiều đóng góp vào việc định hình các khung phân tích kinh tế vĩ mô trong bối cảnh Việt Nam hội nhập toàn cầu. Ngoài ra, ông còn được biết đến như một học giả uyên bác trong lĩnh vực đạo đức học, tôn giáo và tâm linh, đặc biệt là trong mối liên hệ với sự biến đổi của đời sống tinh thần con người thời đại số. Công trình của ông phản ánh mối quan tâm sâu sắc tới những chuyển dịch giá trị đạo đức trong xã hội hiện đại. Đồng thời, ông cũng nghiên cứu về tác động của công nghệ đối với các quan hệ xã hội truyền thống và hiện đại. Các bài viết và công trình nghiên cứu của ông thường mang tính liên ngành cao, kết hợp ngôn ngữ học, xã hội học, kinh tế học và triết học. Bằng lối tiếp cận phê phán và nhân văn, ông đã góp phần làm phong phú thêm diễn ngôn học thuật trong và ngoài nước. Sự nghiệp học thuật của Tiến sĩ Nguyễn Văn Y là minh chứng tiêu biểu cho tinh thần khoa học, sáng tạo và trách nhiệm xã hội của trí thức Việt Nam thời kỳ đổi mới.

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, mạng xã hội đã trở thành một không gian xã hội mới, nơi con người vừa thể hiện bản thân, tiếp nhận thông tin, vừa thiết lập các mối quan hệ mang tính cá nhân lẫn nghề nghiệp. Facebook và TikTok, với số lượng người dùng khổng lồ và ảnh hưởng văn hóa sâu rộng, đã trở thành môi trường khởi nguồn cho nhiều mối quan hệ: Từ những câu chuyện tình cảm cá nhân đến các cơ hội hợp tác trong kinh doanh và công việc. Việc hình thành các quan hệ qua nền tảng mạng xã hội là một hiện tượng xã hội học đáng chú ý, với những khía cạnh tích cực và tiêu cực đan xen.

Về mặt tích cực, mạng xã hội giúp mở rộng phạm vi kết nối cá nhân và nghề nghiệp một cách nhanh chóng, vượt qua mọi giới hạn địa lý và rào cản truyền thống. Trong tình cảm, điều này mở ra cơ hội gặp gỡ những người phù hợp mà ngoài đời thực có thể khó tiếp cận.

Trong công việc, đây là công cụ mạnh mẽ để tìm kiếm đối tác, lan tỏa thương hiệu cá nhân hoặc sản phẩm, và mở rộng thị trường mục tiêu. Ngoài ra, mạng xã hội còn giúp tiết kiệm đáng kể chi phí và thời gian trong việc kết nối, đặc biệt phù hợp với xu hướng làm việc từ xa và sự thay đổi cấu trúc giao tiếp sau đại dịch COVID-19. Một điểm mạnh khác là cá nhân có thể thể hiện chân dung số của mình thông qua các bài đăng, video, hoặc lượt tương tác, từ đó cung cấp những dữ liệu xã hội sơ cấp để đối phương đánh giá sự phù hợp, cả trong quan hệ tình cảm lẫn chuyên nghiệp.

Tuy nhiên, mặt trái của hiện tượng này cũng rất rõ rệt. Thứ nhất, tính thiếu xác thực và nguy cơ giả mạo danh tính là một vấn đề đáng lo ngại. Các mối quan hệ hình thành qua mạng xã hội dễ bị chi phối bởi thông tin dàn dựng, dẫn đến những ảo tưởng hoặc kỳ vọng sai lệch. Thứ hai, hiện tượng “nhân cách ảo” khiến cho bản ngã được thể hiện trên mạng thường không trùng khớp với bản ngã ngoài đời, gây ra sự vỡ mộng khi bước vào các tương tác thực tế. Ngoài ra, việc chia sẻ thông tin cá nhân hoặc dữ liệu chiến lược trên mạng xã hội có thể dẫn đến vi phạm quyền riêng tư, hoặc nghiêm trọng hơn là lừa đảo và đánh cắp tài sản. Cuối cùng, mạng xã hội – do thiếu yếu tố ngữ cảnh trong giao tiếp – thường làm giảm chiều sâu và tính cảm xúc, dễ dẫn đến hiểu lầm và suy giảm chất lượng của sự gắn kết.

Để khai thác hiệu quả tiềm năng kết nối qua mạng xã hội trong tình cảm và công việc, cá nhân cần phát triển năng lực “kỹ thuật số xã hội”, bao gồm khả năng đánh giá thông tin, quản lý cảm xúc, và thiết lập giới hạn phù hợp. Đối với các mối quan hệ tình cảm, nên duy trì thái độ thận trọng trong giai đoạn đầu, ưu tiên việc xác thực thông tin và gặp mặt trực tiếp trước khi đưa ra cam kết cảm xúc lâu dài. Trong hợp tác làm ăn, việc kiểm tra lý lịch, thiết lập hợp đồng minh bạch và bảo vệ quyền lợi bằng các cơ chế pháp lý là điều kiện cần thiết để hạn chế rủi ro. Đồng thời, cá nhân cần nhận thức rõ ràng sự gần gũi trên không gian mạng không đồng nghĩa với mức độ thân thiết trong thực tế; chỉ qua thời gian và trải nghiệm thực tế, một mối quan hệ mới chứng minh được tính bền vững và chân thực của nó.

Tóm lại, việc thiết lập các mối quan hệ tình cảm và công việc qua Facebook và TikTok phản ánh xu hướng hội nhập xã hội trong thời đại số. Dù tiềm ẩn nhiều rủi ro, nếu được tiếp cận với sự hiểu biết và chiến lược cá nhân đúng đắn, đây có thể là kênh quan hệ hiệu quả, linh hoạt và nhiều tiềm năng cho phát triển cá nhân và nghề nghiệp.