Vi phạm bản quyền nội dung số đang gây ra những thiệt hại lớn cho nền kinh tế

Sáng 5/8, tại Hà Nội, Công ty cổ phần Truyền thông đa phương tiện Thủ Đô (Thủ Đô Multimedia), Liên minh Chống Vi phạm Bản quyền (CAP) và Hiệp hội Công nghiệp Video Châu Á (AVIA) đã phối hợp tổ chức Hội thảo Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ bản quyền nội dung số.

Sự kiện thu hút sự tham dự của đại diện các cơ quan quản lý, các doanh nghiệp (DN) nội dung số, đài truyền hình, OTT/IPTV, các đơn vị kinh doanh xuất bản số, nhà mạng viễn thông.

Việt Nam thuộc nhóm vi phạm bản quyền nội dung số cao nhất khu vực

Chia sẻ về bức tranh tổng thể thực trạng vi phạm bản quyền tại Việt Nam cũng như các nước Đông Nam Á, ông Matthew Cheetham, Tổng Giám đốc Liên minh chống vi phạm bản quyền, Hiệp hội công nghiệp video châu Á (AVIA/CAP), cho biết theo các nghiên cứu mới nhất, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có tỷ lệ vi phạm bản quyền nội dung số thuộc nhóm cao nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

“Tại Việt Nam, tình trạng vi phạm bản quyền đang ở mức đáng báo động. Theo khảo sát của chúng tôi, trong 12 tháng qua, 56% người Việt Nam được hỏi thừa nhận rằng đã truy cập vào nội dung số không có bản quyền”, ông Matthew Cheetham nói.

Chuyên gia cho biết mạng xã hội (MXH) là hình thức vi phạm bản quyền phổ biến nhất trong khu vực, bao gồm cả tại Việt Nam. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nhiều nội dung vi phạm bản quyền không được truy cập trực tiếp trên các nền tảng MXH. Thay vào đó, người dùng thường nhận được các đường link từ các ứng dụng như WhatsApp hoặc Messenger, và khi nhấp vào, họ sẽ được dẫn đến các trang web không có bản quyền.

Vi phạm bản quyền gây ra những tác động thiệt hại lớn cho nền kinh tế. Ông Matthew Cheetham cho biết một câu hỏi trong khảo sát là trong 12 tháng qua, có bao nhiêu người đã hủy bỏ các dịch vụ hợp pháp do có thể truy cập vào các nguồn không có bản quyền. Và tại Việt Nam, 62% người được hỏi thừa nhận họ đã ngừng chi trả cho các dịch vụ hợp pháp vì họ “có thể truy cập nội dung miễn phí từ các nguồn vi phạm bản quyền”.

“Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu của nền kinh tế, làm giảm doanh thu của các nhà cung cấp dịch vụ hợp pháp”, ông Matthew Cheetham nói. Tuy nhiên, ông cũng cho biết vấn đề này không chỉ giới hạn ở Việt Nam mà là một thách thức toàn cầu, khi các dịch vụ hợp pháp ngày càng mất đi doanh thu do sự phổ biến của các nguồn không có bản quyền.

Theo ông Hân Nguyễn, CEO Thủ Đô Multimedia, riêng năm 2022, ước tính Việt Nam đã thiệt hại khoảng 348 triệu USD do vi phạm bản quyền trong lĩnh vực truyền hình, phim và nhạc số. Trên bình diện toàn cầu, thiệt hại của ba ngành này lên đến 65 tỷ USD trong năm 2023.

Tuy nhiên, có một tín hiệu tích cực là khi được hỏi liệu họ có sẵn sàng trả phí cho các dịch vụ hợp pháp nếu biết rằng việc truy cập nội dung không có bản quyền là vi phạm pháp luật, đã có 71% người Việt Nam trả lời “sẵn sàng trả phí”. Trong số đó, 31% cho biết sẵn sàng xem quảng cáo để có thể truy cập nội dung miễn phí một cách hợp pháp. Chỉ 18% nói rằng họ sẽ không trả phí.

“Đây là một dấu hiệu lạc quan, cho thấy người dùng đang dần nhận thức được tầm quan trọng của việc sử dụng các dịch vụ hợp pháp”, chuyên gia của AVIA/CAP nhấn mạnh.

Các biện pháp hữu hiệu trong chống vi phạm bản quyền

Trước thực trạng trên, giải pháp chặn website vi phạm (site blocking) được các chuyên gia quốc tế đánh giá là phương án hiệu quả và đã chứng minh được tác dụng tại nhiều quốc gia.

Theo báo cáo của CAP, các nước như Indonesia, Philippines, Singapore, Malaysia… đã áp dụng thành công quy trình chặn các website lậu bằng những tiêu chí rất rõ ràng: Chuẩn hóa quy trình xác minh, phối hợp giữa các nhà cung cấp dịch vụ Internet, tốc độ xử lý nhanh, chi phí hợp lý, và linh hoạt trong biện pháp kỹ thuật (DNS/IP blocking, cập nhật động). Minh chứng điển hình, Indonesia sau khi áp dụng quy trình chặn website, lượng truy cập vào các nền tảng vi phạm giảm mạnh, doanh thu hợp pháp tăng lên rõ rệt.

Tại Việt Nam, các nỗ lực phối hợp giữa các cơ quan chức năng, nhà cung cấp dịch vụ và các hiệp hội, tổ chức đã mang lại những kết quả tích cực bước đầu. Ngày càng nhiều website vi phạm bị chặn truy cập, tạo ra sự chuyển dịch đáng kể từ nền tảng lậu sang nền tảng hợp pháp.

Đặc biệt, trước những thách thức đó, giải pháp Sigma Multi-DRM kết hợp với SAO (Sigma Active Observer) do Công ty Thủ Đô Multimedia phát triển, đã được nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế đánh giá là “lá chắn” công nghệ thế hệ mới, giúp bảo vệ tối đa nội dung số.

Sigma Multi-DRM sử dụng AI để giám sát, phát hiện và ngăn chặn chủ động mọi hành vi can thiệp, giả mạo, tấn công từ hệ điều hành, dịch vụ, ứng dụng cũng như phát hiện và loại bỏ các truy cập qua VPN – phương thức phổ biến mà các đối tượng vi phạm hay sử dụng.

Điểm ưu việt của Sigma Multi-DRM là khả năng chủ động phân tích hành vi người dùng, cảnh báo sớm các nguy cơ rò rỉ dữ liệu, đồng thời xây dựng báo cáo thông minh để kịp thời ứng phó với các xu hướng vi phạm mới. Không chỉ vậy, khi được trang bị SAO, các hacker không còn tấn công để khai thác các lỗ hổng rò rỉ từ Widevine, PlayReady – hai công nghệ DRM phổ biến nhất toàn cầu mà hầu hết các hệ thống khác đều chưa khắc phục được triệt để.

Tại Việt Nam, nhiều đối tác lớn trong lĩnh vực truyền hình trả tiền như TV360, FPT Play, VTVcab ON… đã áp dụng thành công Sigma Multi-DRM và ghi nhận hiệu quả vượt trội trong việc ngăn chặn vi phạm bản quyền, đảm bảo nội dung được phân phối an toàn, bền vững.

Ông Hân Nguyễn chia sẻ: “Với việc sử dụng Sigma Multi-DRM, các đơn vị truyền hình trả tiền tại Việt Nam đã bảo vệ bản quyền rất tốt. Nếu đồng thời chặn được các website lậu phát lại nội dung xuyên biên giới thông qua site blocking, thì phần lớn vấn đề vi phạm bản quyền sẽ được giải quyết triệt để”.

Tăng cường hợp tác quốc tế và hướng tới môi trường nội dung số an toàn

Hội thảo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác quốc tế, kết nối giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và các tổ chức quốc tế để xây dựng một hệ sinh thái bảo vệ bản quyền bền vững.

Đầu tư vào nghiên cứu công nghệ, triển khai các giải pháp toàn diện, tăng cường giáo dục, truyền thông tới cộng đồng người dùng về tác hại của việc sử dụng nội dung lậu, cũng như phát triển các dịch vụ nội dung số chất lượng cao - là những mục tiêu cấp thiết trong thời đại số.

Hội thảo Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ bản quyền nội dung số đã góp phần tạo dựng nền tảng cho sự phối hợp quốc tế, đưa ra các định hướng mới, giải pháp công nghệ tiên tiến, mở ra hy vọng về một môi trường nội dung số an toàn, minh bạch và phát triển bền vững cho Việt Nam và khu vực./.