Tác phẩm "Người lữ hành lặng lẽ" thể hiện sở trường của nhà văn Hữu Mai trong thể loại ký sự nhân vật lịch sử. Cốt truyện được xây dựng dựa trên các nhân vật và sự kiện lịch sử, trung tâm là ông Lê Quang Đạo - một vị tướng của Quân đội nhân dân Việt Nam, trong mối liên hệ với nhiều nhân vật chính trị, quân sự, văn hóa lớn của Việt Nam đương thời.
Ông Lê Quang Đạo tên thật là Nguyễn Đức Nguyện (1921 - 1999), sinh ra trong một gia đình có nếp sống thanh tao, kỷ cương, hiếu học ở làng Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh văn hiến. Trong hơn 60 năm cống hiến, ông luôn có mặt nơi "đầu sóng ngọn gió", hoàn thành xuất sắc mọi cương vị: Gần 10 năm Bí thư Hà Nội và nhiều tỉnh thành lớn.
Ông đã có gần 30 năm lãnh đạo công tác tư tưởng - văn hóa trong quân đội và Chính ủy nhiều chiến dịch lớn; Chủ tịch Quốc hội Khóa VIII (1987 - 1992) đổi mới tổ chức, hoạt động của Quốc hội, mở rộng dân chủ, thông qua Hiến pháp 1992 và nhiều Bộ Luật, Luật quan trọng như Luật Đất đai (1987), Luật Đầu tư nước ngoài (1987), Luật Doanh nghiệp tư nhân (1990), Luật Công ty (1990),… đánh dấu một bước chuyển mình căn bản về cơ chế thị trường.
Ông cũng là người khởi xướng và hoàn thành xây dựng Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (1999), một căn cứ pháp lý quan trọng cho đại đoàn kết toàn dân tộc và phát huy quyền làm chủ của nhân dân...
Ông đã đi qua những năm tháng cuộc đời giản dị mà hào hùng, từ bước chân thơ ấu trên quê hương Đình Bảng ra không gian đất nước rộng lớn vận động cùng lịch sử dân tộc, trải dài từ thời Pháp thuộc, qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, xuyên qua thời đoạn khó khăn, gian khổ của "đêm trước Đổi Mới" đến năm cuối cùng của thế kỷ ông sống.
Không gian, thời gian và hệ thống nhân vật lịch sử đồ sộ kết nối trong các sự kiện có thật đã tạo nên tầm vóc lớn của tác phẩm "Người lữ hành lặng lẽ" - thiên ký sự về cuộc đời nhà cách mạng Lê Quang Đạo gắn với những biến chuyển to lớn và sâu sắc của Việt Nam thế kỷ XX.
Ông hiện lên là vị tướng tài đức, dung dị, nồng hậu với cái Tâm, cái Tầm đi trước thời đại, trọn đời cống hiến cho đất nước, cho nhân dân.
Ông là vị thủ trưởng - đồng đội - đồng chí rất mực gần gũi, thân thương và đáng kính; là người chồng - người cha hết lòng yêu thương gia đình.
Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của cố Chủ tịch Quốc hội, cố Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Quang Đạo (1921 - 2021), Nhà xuất bản Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh đã đồng hành cùng gia đình tác giả Hữu Mai và gia đình ông Lê Quang Đạo thực hiện cuốn sách "Người lữ hành lặng lẽ".
Tác phẩm hoàn thành như một nén tâm nhang để tưởng nhớ gần 100 năm đời người mà ông Lê Quang Đạo đóng góp tuổi xuân và trí tuệ, để lại cho đời tấm gương thầm lặng, nhưng mãi sáng trong tâm thức của chúng ta./.
