Bảo vệ hộ gia đình khỏi hiểm họa lừa đảo trực tuyến: Kinh nghiệm từ Singapore

3/4 trẻ em phải đối mặt với rủi ro mạng

Tình trạng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trực tuyến, tấn công mạng đã không còn là khái niệm xa lạ thời gian gần đây. Cơ quan chức năng đã liên tục đưa ra nhiều cảnh báo với người dân về các biện pháp phòng tránh để không trở thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo. Tuy nhiên, thực tế cho thấy số lượng nạn nhân sập bẫy liên tục tăng lên không ngừng. Các chiêu thức lừa đảo vẫn liên tục thay đổi cách thức, thủ đoạn để đánh lừa người dân, qua mặt cơ quan chức năng. Đáng nói, những hình thức lừa đảo ngày càng trở nên tinh vi và diễn biến phức tạp hơn.

Theo thống kê của Trung tâm giám sát an toàn không gian mạng Quốc gia (NCSC) thuộc Bộ TT&TT, chỉ trong năm 2022 đã có gần 13.000 người Việt Nam là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến. Nhưng đấy mới chỉ là con số được ghi nhận, rất nhiều nạn nhân lựa chọn im lặng hoặc sợ phiền toái khi đi trình báo.

Nạn nhân của những trò gian lận này khá đa dạng, trong đó đặc biệt nhắm vào giới trẻ và người cao tuổi.  

Báo cáo từ Tổ chức tư vấn quốc tế DQ Institute cho biết gần 3/4 (73%) trẻ em và thanh thiếu niên từ 8 - 18 tuổi trên toàn thế giới đã gặp phải ít nhất một rủi ro mạng trong 12 tháng tính đến tháng 9/2022, bao gồm bắt nạt, tiếp xúc với nội dung bạo lực và tình dục cũng như gặp gỡ ngoại tuyến với người lạ.

Đối với người cao tuổi, việc sử dụng mạng không an toàn cũng gây ra những tác động tiêu cực không hề nhỏ, như có thể vô tình tải xuống và cài đặt phần mềm độc hại vào máy tính và thiết bị của mình.

Singapore và các nỗ lực của chính phủ, ngành

Các chuyên gia cho rằng việc hoàn thiện luật pháp, các chính sách, giải pháp, các phần mềm quản lý cũng như siết chặt kiểm soát Internet là cần thiết nhằm tạo một môi trường mạng an toàn, lành mạnh cho tất cả mọi người.

Ở cấp quốc gia, các nỗ lực đang được tiến hành để tăng cường bảo vệ chống lại các mối đe doạ trực tuyến. Đạo luật An toàn trực tuyến (Online Safety Act) của Singapore có hiệu lực từ ngày 1/2/2023 có một phần mới quy định về các dịch vụ liên lạc trực tuyến. Đây là một đòn bẩy pháp lý quan trọng để cơ quan chức năng có quyền yêu cầu cho các nền tảng mạng xã hội phải xóa bỏ những nội dung xấu độc trên mạng xã hội bao gồm bóc lột trẻ em, bạo lực tình dục và khủng bố. Đạo luật mới bổ sung cho hệ thống pháp luật nghiêm minh của nước này trong quản lý và ngăn chặn tác động tiêu cực từ không gian mạng đối với người dân.

Mặt khác, Chương trình người cao tuổi an toàn trên mạng (SG Cyber Safe Seniors Programme) của Cơ quan An ninh mạng Singapore đã được triển khai nhằm nâng cao nhận thức của người cao tuổi về an ninh mạng và khuyến khích họ áp dụng các thói quen sử dụng mạng an toàn.

Singtel, nhà mạng di động lớn nhất tại Singapore, cũng đã triển khai những giải pháp lọc chống lừa đảo trong mạng di động của họ để lọc các tin nhắn lừa đảo trước khi chúng được gửi đến các thuê bao. Trước đó, Cơ quan Phát triển Truyền thông Infocomm (IMDA) đã yêu cầu tất cả các tổ chức sử dụng ID người gửi SMS phải đăng ký với Cơ quan đăng ký ID người gửi SMS Singapore trước ngày 31/1/2023. ID người gửi SMS gồm tên chữ và số mà các tổ chức sử dụng để nhận dạng chính họ khi gửi SMS. 

Sau thời điểm trên, IMDA đã bắt đầu dán nhãn tin nhắn SMS từ các tổ chức chưa đăng ký với cơ quan đăng ký là “có khả năng là lừa đảo”. 

Các mối đe dọa trực tuyến đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng để giải quyết

Các mối đe dọa trực tuyến hiện vẫn không ngừng phát triển. Đó là lý do tại sao Singtel đã đưa ra một tiếp cận bảo mật 3 bước để kích hoạt và trao quyền cho khách hàng. Bằng cách luôn nhận thức được các mối đe dọa mới nhất, thực hiện các biện pháp phòng ngừa trong việc sử dụng mạng và thiết bị cũng như áp dụng các thói quen sử dụng mạng tốt, tất cả chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một môi trường Internet an toàn.

Áp dụng bảo mật đa thế hệ

Đối với các gia đình có trẻ nhỏ, một tùy chọn để xem xét là thẻ kiểm soát của cha mẹ của Qustodio, một tiện ích bổ sung độc quyền cho các dịch vụ di động và băng thông của SingTel. Ứng dụng cho phép cha mẹ giám sát và theo dõi thời gian sử dụng thiết bị cũng như việc sử dụng ứng dụng của con cái họ thông qua bảng điều khiển thời gian thực, đồng thời hạn chế quyền truy cập vào nội dung không phù hợp và đặt giới hạn thời gian. Ngoài ra, công cụ còn có tính năng giám sát SMS, cho phép phụ huynh xem tin nhắn văn bản và chặn liên hệ từ các số điện thoại cụ thể.

Một cuộc khảo sát do Google thực hiện gần đây cho thấy độ tuổi trung bình mà trẻ em được trang bị điện thoại di động để kết nối Internet là 10 tuổi, trong khi độ tuổi trung bình mà trẻ được giáo dục về an toàn trực tuyến là 13 tuổi. Như vậy, trong khoảng thời gian 3 năm này rất nhiều nguy cơ trên không gian mạng sẽ đến với các em.

Còn đối với những gia đình có người lớn tuổi ở nhà, điều quan trọng là phải thường xuyên nhắc nhở họ về các cảnh báo lừa đảo và các biện pháp phòng chống lừa đảo của chính phủ. Khi mới bắt đầu, hãy giúp họ làm quen với các thói quen sử dụng mạng an toàn như có trình quản lý mật khẩu và sử dụng xác thực hai yếu tố (2FA). Tiếp theo, hãy cài đặt các bộ bảo mật Internet hoặc mạng riêng ảo (VPN) để bổ sung thêm một lớp bảo vệ cho các thiết bị thông minh của họ.

Trong các hộ gia đình có nhiều thế hệ thường có nhiều máy tính và thiết bị thông minh như máy ảnh thông minh và máy hút bụi được kết nối với Internet, Broadband Protect - một tiện ích bổ sung băng rộng cáp quang của Singtel – có thể sẽ là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại các mối đe dọa trực tuyến.

Số lượng thiết bị được kết nối càng nhiều thì càng có nhiều điểm xâm nhập tiềm ẩn mà tin tặc khai thác và thực hiện các hành vi tội phạm như cài đặt phần mềm độc hại, thực hiện hành vi trộm cắp dữ liệu và danh tính cũng như tạo botnet.

Bộ bảo mật Triple Protect do McAfee cung cấp cũng là một tiện ích bổ sung dành cho thiết bị di động và băng rộng của Singtel, cung cấp khả năng giám sát thông tin cá nhân 24/7, với các cảnh báo sớm nếu phát hiện thấy các hành vi vi phạm.

VPN cấp ngân hàng giúp đảm bảo an toàn cho thẻ tín dụng và dữ liệu cá nhân, trong khi tính năng bảo mật trang web cảnh báo các trang web tiềm ẩn rủi ro và ngăn chặn các cuộc tấn công lừa đảo hay các tải xuống nguy hiểm. Phần mềm bảo mật có thể bảo mật tối đa 20 thiết bị, bao gồm PC, Mac, điện thoại thông minh và máy tính bảng.

Một mạng gia đình an toàn là một phần thiết yếu của an toàn Internet. Tiện ích bổ sung Singtel Broadband Protect có thể kết nối với số lượng thiết bị không giới hạn, là biện pháp bảo vệ tối ưu cho Wi-Fi và các thiết bị nhà thông minh của bạn trước cuộc tấn công của botnet. Với khả năng chống phần mềm độc hại và chống lừa đảo, đây cũng là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại các cuộc tấn công mạng như vậy. 

Cuối cùng, hãy tránh truy cập vào các mạng Wi-Fi công cộng không bảo mật hoặc miễn phí và lựa chọn một mạng di động an toàn./.