Quảng Ninh - Điểm sáng trên bản đồ khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam

Với chủ đề: “Hội tụ nguồn lực toàn cầu phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo địa phương trong kỷ nguyên kinh tế số”, Diễn đàn Khởi nghiệp sáng tạo quốc gia lần thứ 7 được UBND tỉnh Quảng Ninh và Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia phối hợp tổ chức ngày 9/9 tại Quảng Ninh.

Đây là sự kiện lớn nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW (ngày 22/12/2024), Nghị quyết 68-NQ/TW (ngày 4/5/2025) của Bộ Chính trị, các nghị quyết của Chính phủ, kế hoạch của tỉnh Quảng Ninh về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KHCN, ĐMST và CĐS) quốc gia.

Khởi nghiệp là động lực tăng trưởng mới

Theo ông Vũ Văn Diện, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, khởi nghiệp sáng tạo không chỉ là phong trào, mà là động lực tăng trưởng mới, gắn với CĐS, chuỗi giá trị toàn cầu và tăng trưởng xanh.

Trong bối cảnh Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57 về phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia, Quảng Ninh bước vào giai đoạn mới với nền tảng tăng trưởng GRDP, thu ngân sách, du lịch và cải cách hành chính nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp (DN) và startup.

Diễn đàn lần này gửi đi 3 thông điệp: Hội tụ nguồn lực nhà nước, DN, nhà khoa học, nhà đầu tư; gia tốc đổi mới để biến tri thức thành sản phẩm và thị trường; lan tỏa tinh thần khởi nghiệp trong thế hệ trẻ với tư duy toàn cầu, hành động tại địa phương.

“Quảng Ninh cam kết tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, mở rộng không gian thử nghiệm công nghệ mới, đồng hành cùng startup qua vốn, tư vấn pháp lý, kết nối chuyên gia và nhà đầu tư, góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia về đổi mới sáng tạo và kinh tế số”.

Khởi nghiệp sáng tạo cần có những tư duy mới, nhận thức mới và cách làm mới

Cũng tại Diễn đàn, Thứ trưởng Hoàng Minh nhấn mạnh: “Khởi nghiệp sáng tạo không chỉ là một xu thế tất yếu của thời đại mà còn là động lực quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và giải quyết các vấn đề xã hội trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng”.

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những bước tiến vượt bậc của KHCN và sự thay đổi nhanh chóng của các mô hình kinh doanh, hoạt động khởi nghiệp sáng tạo đang đứng trước những yêu cầu và thách thức mới.

Trên phạm vi toàn cầu, các xu hướng nổi bật bao gồm sự phát triển mạnh mẽ của CĐS, trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây, Internet vạn vật (IoT) và công nghệ chuỗi khối (blockchain).

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh “Những công nghệ này không chỉ định hình lại các ngành công nghiệp truyền thống mà còn mở ra những không gian mới cho sự sáng tạo và phát triển”.

Bên cạnh đó, xu hướng phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững đang trở thành ưu tiên hàng đầu, đòi hỏi các DN khởi nghiệp phải tích hợp các yếu tố môi trường và xã hội vào mô hình kinh doanh của mình. Việc giải quyết các vấn đề toàn cầu như cạn kiệt tài nguyên và già hóa dân số cũng là những yêu cầu cấp bách mà khởi nghiệp sáng tạo cần hướng tới.

Đối với Việt Nam, để bắt kịp và vươn lên trong dòng chảy chung của thế giới, Thứ trưởng Hoàng Minh cho rằng hoạt động khởi nghiệp sáng tạo cần có những tư duy mới, nhận thức mới và cách làm mới.

“Chúng ta phải chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy hỗ trợ, từ việc “không quản được thì cấm” sang “tạo điều kiện để phát triển”. Tinh thần hợp tác phát triển, thay vì “xin cho”, và tư duy dài hạn, vì lợi ích chung, lâu dài của quốc gia, dân tộc, thay vì chỉ nghĩ đến lợi ích trước mắt, là những yếu tố then chốt”.

Hơn nữa, cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo cần phải dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận rủi ro, dám tiên phong và dám hành động. Đây là tinh thần dấn thân vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì tương lai tươi sáng của đất nước. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo phải thực sự trở thành một trụ cột quan trọng, thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên KHCN và ĐMST, đồng thời là môi trường lý tưởng để nuôi dưỡng và đào tạo thế hệ doanh nhân công nghệ tương lai.

“Tinh thần “Đổi mới để bay cao; sáng tạo để vươn xa; hội nhập để phát triển” cần được quán triệt sâu rộng và biến thành hành động cụ thể trong toàn bộ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam”, Thứ trưởng Hoàng Minh nhấn mạnh.

Nơi ươm mầm và nâng tầm doanh nhân Việt

Trong những năm qua, Hiệp hội Khởi nghiệp Quốc gia (VINEN) đã đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam. Với sứ mệnh cao cả là “Nơi ươm mầm và nâng tầm doanh nhân Việt”, Hiệp hội đã không ngừng nỗ lực phát động, hình thành, phát triển và đồng hành cùng các DN và nhà khởi nghiệp trên con đường xây dựng sự nghiệp bài bản và chuyên nghiệp.

Hiệp hội đã thực hiện tốt vai trò tập hợp, đoàn kết hội viên, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, bảo vệ thương hiệu, sở hữu trí tuệ, phát minh sáng chế, ĐMST của hội viên. Đây là nền tảng vững chắc để các DN khởi nghiệp yên tâm phát triển.

Bên cạnh đó, Hiệp hội đã tích cực đẩy mạnh các chương trình xúc tiến thương mại, kết nối giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng, và đặc biệt là việc xây dựng sàn thương mại điện tử, tạo điều kiện thuận lợi cho các DN tiếp cận thị trường.

Các diễn đàn, sự kiện kết nối, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm do Hiệp hội tổ chức đã trở thành cầu nối quan trọng, giúp các doanh nhân, DN trẻ chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và tìm kiếm cơ hội hợp tác.

Một trong những thành tựu nổi bật của Hiệp hội là việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia, tạo lập không gian khởi nghiệp và cung cấp thông tin về xu thế khởi nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo, CĐS tại Việt Nam và thế giới.

Hiệp hội cũng đã thành công trong việc phát triển mạng lưới kết nối rộng khắp với các cơ quan, ban ngành, viện, trường, các tổ chức, DN, nhà khoa học, nhà quản lý, qua đó thu hút đông đảo các chuyên gia trong và ngoài nước tham gia vào các hoạt động hỗ trợ và phát triển khởi nghiệp. Sự tham gia của các chuyên gia không chỉ mang lại kiến thức, kinh nghiệm quý báu mà còn góp phần nâng cao năng lực, tầm vóc của các DN khởi nghiệp Việt Nam, giúp họ tự tin vươn ra thị trường quốc tế.

Tại Diễn đàn, Thứ trưởng Hoàng Minh đánh giá Quảng Ninh đã thể hiện sự cam kết mạnh mẽ trong việc thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo thông qua nhiều hành động cụ thể. Sở KH&CN tỉnh đã chủ động làm việc với VINEN để phối hợp tổ chức Diễn đàn Khởi nghiệp Sáng tạo Quốc gia gắn với xúc tiến đầu tư, cho thấy sự quan tâm sâu sắc và mong muốn tạo ra những cơ hội thiết thực cho cộng đồng khởi nghiệp.

“Tỉnh cũng đã và đang đẩy mạnh các giải pháp phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, đặc biệt chú trọng việc tạo lập hạ tầng vườn ươm DN và kết nối nguồn lực, tạo môi trường thuận lợi cho các ý tưởng sáng tạo nảy nở và phát triển”.

Không chỉ dừng lại ở việc xây dựng chính sách, Quảng Ninh còn tích cực triển khai nhiều hoạt động thiết thực như tổ chức Hội nghị Tập huấn kỹ năng khởi nghiệp, CĐS cho cán bộ, thanh niên, và đặc biệt là Cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo tỉnh Quảng Ninh”, thu hút nhiều dự án mới.

Việc khai trương Trung tâm khởi nghiệp ĐMST và hỗ trợ CĐS được Thứ trưởng Hoàng Minh đánh giá là một bước đi đột phá, tạo không gian lý tưởng để hỗ trợ và thúc đẩy các hoạt động ĐMST trên địa bàn tỉnh.

“Những nỗ lực này của Quảng Ninh không chỉ góp phần vào sự phát triển chung của hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia mà còn khẳng định vị thế của tỉnh là một điểm sáng trong bản đồ khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam”.

Một số nhiệm vụ trọng tâm

Để tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được và đưa hoạt động khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam lên một tầm cao mới, Thứ trưởng Hoàng Minh đề xuất một số nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách.

Việc Quốc hội thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (Luật số 93/2025/QH15) vào ngày 27 tháng 6 năm 2025 là một bước ngoặt quan trọng, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho sự phát triển của KHCN và ĐMST.

“Chúng ta cần tập trung triển khai hiệu quả Luật này, đặc biệt là các quy định liên quan đến hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, bao gồm việc cung cấp nguồn lực, dịch vụ về sở hữu trí tuệ, tài chính, thông tin thị trường và kết nối đầu tư. Việc định nghĩa rõ ràng về “khởi nghiệp sáng tạo” và “DN khởi nghiệp sáng tạo” trong Luật sẽ là cơ sở để xây dựng các chính sách hỗ trợ phù hợp và hiệu quả hơn”.

Bên cạnh đó, cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia. Nghị quyết này đã đặt ra tầm nhìn đầy tham vọng đến năm 2045, Việt Nam sẽ có quy mô nền kinh tế số đạt tối thiểu 50% GDP và thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu thế giới về ĐMST, CĐS.

Để đạt được mục tiêu này, chúng ta cần có những giải pháp đồng bộ để thúc đẩy các DN công nghệ số, thu hút đầu tư nghiên cứu và sản xuất từ các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.

Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật cũng là một văn bản pháp lý quan trọng, tạo môi trường pháp lý thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, an toàn và chi phí tuân thủ thấp cho hoạt động kinh doanh và khởi nghiệp. Việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT, AI và dữ liệu lớn trong quy trình xây dựng và thi hành pháp luật sẽ góp phần tháo gỡ những “điểm nghẽn” và thúc đẩy ĐMST.

Đặc biệt, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã khẳng định vai trò động lực của kinh tế tư nhân và đưa ra nhiều chính sách đột phá để khuyến khích tinh thần khởi nghiệp sáng tạo. Các quy định về miễn thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập DN khi chuyển nhượng vốn góp vào DN khởi nghiệp sáng tạo là một “cú hích” quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp khởi nghiệp.

Thứ hai, nâng cao năng lực hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.

Theo Thứ trưởng, cần tiếp tục đẩy mạnh kết nối các thành phần của hệ sinh thái, bao gồm nhà nước, DN, viện nghiên cứu, trường đại học, quỹ đầu tư và các chuyên gia.

“Xây dựng các trung tâm ĐMST quốc gia và vùng, các trung tâm này sẽ đóng vai trò là hạt nhân, nơi tập trung các nguồn lực về công nghệ, tài chính, nhân lực và tri thức để hỗ trợ các startup. Tiếp tục hình thành mạng lưới cố vấn, chuyên gia và nhà đầu tư chuyên nghiệp: các startup, đặc biệt là trong giai đoạn đầu, rất cần sự hỗ trợ từ những người có kinh nghiệm”.

Việc xây dựng một mạng lưới cố vấn, chuyên gia và nhà đầu tư chuyên nghiệp sẽ cung cấp cho các startup những kiến thức, kỹ năng và nguồn vốn cần thiết. Mạng lưới này cần bao gồm các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, kinh doanh, pháp lý, tài chính, marketing, và các nhà đầu tư có kinh nghiệm trong lĩnh vực khởi nghiệp. Các hoạt động kết nối, chia sẻ kinh nghiệm, và các chương trình cố vấn 1-1 cần được tổ chức thường xuyên để hỗ trợ các startup vượt qua những thách thức ban đầu và phát triển bền vững.

Thứ trưởng Hoàng Minh cho rằng khởi nghiệp sáng tạo là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng vô cùng vinh quang. Bộ KH&CN cam kết sẽ luôn đồng hành, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam phát triển mạnh mẽ, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Để đạt được những mục tiêu lớn lao đó, Thứ trưởng Hoàng Minh kêu gọi sự chung tay, đồng lòng của các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng DN, các nhà khoa học, nhà đầu tư và toàn thể xã hội. “Hãy cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo vững mạnh, nơi mọi ý tưởng đột phá đều có cơ hội trở thành hiện thực”.

Ai cũng có thể khởi nghiệp trên nền tảng công nghệ số

Trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn phiên thảo luận và tọa đàm “Hội tụ nguồn lực toàn cầu phát triển hệ sinh thái ĐMST và khởi nghiệp sáng tạo địa phương trong kỷ nguyên kinh tế số”.

Theo Cục Khởi nghiệp và DN công nghệ (Bộ KH&CN), KHCN, ĐMST và CĐS tạo ra môi trường, công cụ, thị trường, không gian mới cho khởi nghiệp, thay đổi phương thức, mô hình hoạt động để tạo ra sản phẩm mới, nâng cao năng lực, năng suất, chất lượng, hiệu quả và tạo đột phá, tăng trưởng nhanh. Ai cũng có thể khởi nghiệp trên nền tảng công nghệ số, công nghệ mới và sự sáng tạo trong mọi lĩnh vực.

Thúc đẩy khởi nghiệp toàn dân lấy tinh thần ĐMST làm yếu tố cốt lõi, theo hướng rộng khắp, bao trùm và đại chúng, trong đó, DN khởi nghiệp dựa trên công nghệ, ĐMST, có khả năng tăng trưởng nhanh, có mô hình kinh doanh mới đóng vai trò nòng cốt, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp đến toàn xã hội.

Trong khuôn khổ sự kiện, Quảng Ninh đã phát động “Công cuộc khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030” với thông điệp: “10.000 DN cùng ấn phẩm về kinh doanh, khởi nghiệp sáng tạo”; ký kết hợp tác nhằm thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp sáng tạo; vinh danh tổ chức, DN, cá nhân tiêu biểu, khích lệ tinh thần đổi mới, tinh thần doanh nhân.

Ngoài các hoạt động chính, bên lề Diễn đàn đã diễn ra các hoạt động: Tập huấn chuyên đề Khởi nghiệp ĐMST - Tư duy mới cho thời đại số, nhằm cập nhật kiến thức và công cụ cần thiết để phát triển sản phẩm, xây dựng mô hình kinh doanh khởi nghiệp bền vững trong kỷ nguyên số; trưng bày các sản phẩm ứng dụng KHCN, khởi nghiệp sáng tạo, xúc tiến đầu tư và các sản phẩm OCOP tiêu biểu của các địa phương./.