Gần đây, ảnh hưởng của bức xạ điện thoại di động đối với sức khỏe con người đang trở thành một đề tài nghiên cứu, thảo luận hấp dẫn khi mà số lượng máy điện thoại di động cầm tay trên thế giới tăng lên nhanh chóng [1]. Năm 2011, Hội nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) xếp bức xạ của máy điện thoại di động vào nhóm 2B - có thể gây ung thư, nhưng cần có nghiên cứu dài hạn thêm với những người dùng điện thoại di động với tần suất cao. Tổ chức Y tế thế giới bổ sung thêm "Đến nay chưa có một tổn hại nào gây ra cho người sử dụng điện thoại di động".
Vậy vấn đề đặt ra cho các nhà khoa học phải nghiên cứu và giải thích cho công chúng là: Điện từ trường của sóng vô tuyến tần số cao đã ảnh hưởng đến sức khỏe của con người như thế nào và bằng cách nào?
1/ Hấp thụ bức xạ của sóng điện từ: Một phần bức xạ sóng vô tuyến của máy di động cầm tay được cơ thể người dùng hấp thu. Sóng vô tuyến do máy di động GSM bức xạ thường dưới 1W, công suất ra lớn nhất cho phép của máy di động do tiêu chuẩn máy di động và chính phủ mỗi nước quy định. Quốc tế thống nhất sử dụng Hệ số hấp thu đặc biệt (SAR
-Specific Absorption Rate) để đánh giá mức độ hấp thu bức xạ điện từ đối với người và được chính phủ nhiều nước quy định nghiêm ngặt. Ở Mỹ, Ủy ban Truyền thông liên bang (FCC) đã quy định giới hạn của SAR là 1,6W/kg, tính bình quân cho lgram tế bào ở đầu. Ở châu Âu giới hạn đó là 2W/kg, tính bình quân cho 10 gram tế bào. Giới hạn của SAR phụ thuộc rất lớn vào trị số bình quân kích thước của vật hấp thu [2].
2/ Ảnh hưởng nhiệt: Một trong những ảnh hưởng bức xạ của sóng vô tuyến vi ba là gây nhiệt không dẫn điện (Dielectric heating), vật không dẫn điện (Chẳng hạn như cơ thể người) bị gia nhiệt bởi sự chuyển động quay của các phân tử cực do điện từ trường sinh ra trong môi trường đó. Khi sử dụng máy điện thoại di động, phần lớn tác dụng gây nhiệt sinh ra ở bề mặt của đầu, làm cho nhiêt độ ở đầu tăng lên ở mức phân số của một độ, thấp hơn nhiều so với nhiệt độ tăng lên do phơi đầu trần dưới ánh mặt trời.
3/ Ảnh hưởng phi nhiệt: Thông tin di động ở máy cầm tay chỉ thực hiện được khi tín hiệu sóng mang bị các xung ở tần số thấp điều chế. Và một số nhà nghiên cứu cho rằng nó là sự cộng hưởng của các tế bào mạng di động làm tăng thêm nhiệt độ nhưng không đáng kể. Một kết quả nghiên cứu ban đầu đăng trên Tạp chí Hiệp hội Y học Hoa Kỳ năm 2011 cho biết: phần đầu bị sóng vô tuyến bức xạ giữa anten và máy di động dẫn đến việc tăng thêm trao đổi chất đường trong con người nhưng không thấy có tổn hại gì.
Báo cáo của EHFRAN (European Health Risk Assessment Network on Electromagnetic Fields Explosure - Mạng lưới châu Âu xử lý rủi ro đối với sức khỏe do phơi nhiễm bức xạ điện từ) kết luận: Sử dụng máy di động trong thời gian ngắn không gây ảnh hưởng đáng kể đến năng lực tập trung, trí nhớ và khả năng công tác.
4/ Ảnh hưởng đối với trao đổi máu ở não: Các nhà nghiên cứu Thụy Điển ở Đại học Lund đã nghiên cứu những ảnh hưởng của bức xạ sóng vi ba đối với máu chuột. Họ tìm thấy sự dò rỉ của albumin trong não qua máu bị thẩm thấu ("bức tường của não“). Nhiều nghiên cứu đã chứng thực ảnh hưởng của bức xạ điện từ đối với sóng não cho dù là khi ngủ hay khi thức, tuy nhiên Ủy ban khoa học châu Âu về các rủi ro mới đối với sức khỏe (SCENIHR) tỏ ra nghi ngờ về những kết quả nghiên cứu này. SCENIHR cho rằng cũng cần tiếp tục nghiên cứu ảnh hưởng của bức xạ điện từ đối với phụ nữ mang thai và chưa thể đưa ra những kết luận sớm được.
5/ Tác nhân gây ung thư: Năm 2006 kết quả nghiên cứu của một nhóm nhiều nhà khoa học Đan Mạch về việc liên quan giữa người dùng điện thoại di động và ung thư đã được công bố. Theo kết quả theo dõi và nghiên cứu trên 420.000 công dân Đan Mạch trong suốt 20 năm cho thấy không có rủi ro nào về ung thư đã xảy ra.
Để có thêm những kết quả chuẩn xác, gần đây các nhà khoa học đã tiến hành đo thử mật độ sóng điện từ bức xạ trong các môi trường thông tin di động khác nhau. Bảng 1 là những kết quả đo thử đó [3].
Từ những kết quả nghiên cứu trước đây của nhiều nhà khoa học trên thế giới và những kết quả đo thử nêu trên, các nhà khoa học đã đưa ra những kết luận và khuyến nghị như sau:
1/ Bức xạ điện từ của điện thoại di động có ảnh hưởng nhất định và tương đối nhỏ đối với sức khỏe của con người. Giới hạn bức xạ an toàn 10W/m2 mà Ủy ban châu Âu đưa ra là thích hợp.
2/ Cần chú ý giảm tối đa ảnh hưởng bức xạ điện từ đối với trẻ con và phụ nữ mang thai bằng cách hạn chế thời gian sử dụng điện thoại di động của họ.
3/ Chỉ nên sử dụng điện thoại di động (EDGE, 3G và 4G) ở những khu vực thu có chất lượng tốt.
4/ Nên dùng các mạng LAN hơn là các giải pháp thông tin khác và cũng ưu tiên dùng mạng LAN sử dụng cáp (cáp đồng hoặc cáp quang).
5/ Nên tạo khoảng cách xa giữa người dùng và thiết bị di động chẳng hạn khi dùng bộ USB 3G để kết nối thông tin di động nên dùng một một đoạn dây kéo dài tách USB kết nối ra xa người.
B/ Tắt máy phát và anten khi không cần đàm thoại.
Để kết thúc bài viết này, xin cung cấp những kết quả nghiên cứu gần đây của EWG (Enviromental Working Group - Tổ chức công tác về môi trường), một tổ chức bảo vệ môi trường và sức khỏe con người ở Mỹ về 10 loại smartphone bức xạ thấp nhất và 10 loại smartphone bức xạ cao nhất để bạn đọc tham khảo [4].
Nguyễn Ngô Hồng
Tài liệu tham khảo
[1].www.bbc.co.uk/News/technology-19925506.
[2].www.en.Wikipedia.org/Wiki/Mobile_phone_radiation_and_ health.
[3].Elektronika IRElectrotechnika,ISSN 1392-1215,Vol.19 No6,2013: T.Koppel,M.Ahonen: Radioferequency Electromagnetic Fields from Mobile Devices Used for learning and Working.
[4].www.ZdNet.com/blog/btl/the-10-smartphones-that-emit- the-most -radiation/24217.
(TCTTTT Kỳ 1/11/2014)
