Dưới đây là một số con số thống kê: Việt Nam có dân số trung lưu đang tăng nhanh, đạt mức 44 triệu vào năm 2020 và 95 triệu vào năm 2030, và tổng sản phẩm quốc nội dự kiến đạt 327 tỷ USD vào năm 2022 với tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là 6,2% từ năm 2016 trở đi. Nếu bạn là một doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ, điều đó có nghĩa là thị trường đã chín muồi.
Thị trường hàng tiêu dùng Việt Nam đã rất lớn. Tỷ lệ chi tiêu tiêu dùng tính theo phần trăm GDP đạt 37,5% trong năm 2016, chỉ sau Philippines (42,1%) trong khu vực Đông Nam Á. Niềm tin tiêu dùng mạnh mẽ và mức thu nhập hộ gia đình tăng lên đã thúc đẩy chỉ tiêu này. Điều này mang lại cho các công ty thương mại điện tử cơ hội để nhân đôi những gì họ hoặc các đối tác của họ đã làm được ở các nước láng giềng như Indonesia và Singapore.
Một báo cáo thương mại điện tử Nielsen được công bố vào năm 2018 cho thấy 98% người dùng internet ở Việt Nam đã mua hàng trực tuyến vào năm ngoái. Đây là kết quả của tỷ lệ truy cập internet cao và sự phổ biến của điện thoại thông minh với giá cả phải chăng. Với mức tăng trưởng trung bình hàng năm đạt 35%, theo nghiên cứu của Bộ Công Thương Việt Nam và Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam, Việt Nam là một trong những thị trường thương mại điện tử phát triển nhanh nhất thế giới. Doanh số bán lẻ từ thương mại điện tử đã tạo ra 8 tỷ USD doanh thu vào năm ngoái và con số này dự kiến sẽ đạt 13 đến 15 tỷ USD vào năm 2020.
Với việc mọi thứ chuyển động nhanh hơn nhiều so với dự kiến trong không gian này, đây là bốn xu hướng đáng chú ý của thị trường thương mại điện tử Việt Nam.
Giao dịch hàng hóa cao cấp
Khi nói đến các sản phẩm cao cấp như mỹ phẩm, quần áo và đồ điện tử cá nhân, 48% người tiêu dùng Việt Nam mua chúng trực tuyến từ các nhà bán lẻ địa phương, theo một báo cáo gần đây về sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng được công bố bởi Nielsen. Tỷ lệ này cao hơn mức trung bình toàn cầu 45%. Báo cáo tương tự cũng tiết lộ rằng hơn một phần tư trong số những người được khảo sát đã chọn mua sản phẩm cao cấp từ các nhà bán lẻ trực tuyến có trụ sở ở nước ngoài. Có một lý do đơn giản đằng sau điều này: người mua hàng ở Việt Nam lo ngại về chất lượng của những gì họ mua. Họ đã sẵn sàng chi thêm tiền cho sự an tâm khi mua hàng.
Tiền mặt vẫn cực kỳ phố biển
Ngay cả với sự phổ biến của điện thoại thông minh và internet di động, Việt Nam vẫn là một xã hội dựa nhiều vào tiền mặt, với gần 99% các giao dịch tài chính được thực hiện bằng tiền mặt. Điều này là do chưa có đủ số lượng ngân hàng để phục vụ nhu cầu của người dân. Tính đến năm 2018, trung bình chỉ có 3,8 chi nhánh ngân hàng trên mỗi 100.000 người trong cả nước. Trên thực tế, thống kê của Ngân hàng thế giới năm 2017 cho thấy chỉ có 31% người Việt Nam có tài khoản giao dịch. Điều đó khiến nhiều người mua hàng không thể sở hữu ví điện tử.
Như vậy, chỉ một phần tư người tiêu dùng Việt Nam có lựa chọn thanh toán kỹ thuật số, trong khi 75% dân số còn lại thích sử dụng tiền mặt cho các giao dịch của họ.
Tuy nhiên, chính phủ có tầm nhìn để Việt Nam trở thành một nền kinh tế không tiền mặt. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã ký một quyết định chính sách vào năm 2017 để giảm số lượng giao dịch tiền mặt xuống dưới 10% tổng số giao dịch vào năm 2020. Đây là một mục tiêu hết sức táo bạo.
Trong số đó, MoMo là ví điện tử phổ biến nhất. MoMo gần đây đã huy động được 100 triệu USD trong vòng Series C từ công ty tư nhân toàn cầu Warburg Pincus. MoMo tuyên bố có 10 triệu người dùng trong nước. Các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán kỹ thuật số đáng chú ý khác là Moca và ZaloPay.
Sự dẫn đường từ các nhà đầu tư nước ngoài
Với nhiều ngành dọc tại Việt Nam vẫn chưa được đầu tư nhiều, thị trường thương mại điện tử Việt Nam được thúc đẩy bởi các nhà đầu tư nước ngoài như Alibaba, Tencent, Temasek Holdings, Dragon Capital, CyberAgent Ventures và IDG Ventures Vietnam.
Theo thống kê của iPrice, hiện tại, ba công ty thương mại điện tử hàng đầu của Việt Nam là Shopee, Tiki và Lazada VN. Shopee thuộc sở hữu của Tập đoàn Sea Group của Singapore, trong khi Lazada là công ty con của Tập đoàn Alibaba Trung Quốc. Mặc dù Tiki là một công ty Việt Nam, nhưng nó được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư nước ngoài, công ty đã nhận được 54 triệu USD trong vòng Series C từ JD.com của Trung Quốc và STIC Investments của Hàn Quốc.
Sự nhiệt huyết của tuổi trẻ
Dân số Việt Nam còn trẻ. Độ tuổi trung bình của dân số là dưới 31, và gần 40% người dân dưới 25 tuổi. Thế hệ Gen Z (những người sinh từ năm 1996 trở đi) sẽ chiếm khoảng 1/4 lực lượng lao động Việt Nam vào năm 2025, và đó là 15 triệu người tiêu dùng tiềm năng.
Một nghiên cứu riêng biệt của Nielsen cho thấy Gen Z ủng hộ các thương hiệu cổ điển cũng phản ánh các giá trị và văn hóa Việt Nam. Họ cũng có xu hướng thích trở thành một phần của các tác nhân xã hội, như đảm bảo rằng các mặt hàng họ mua là bền vững với môi trường. Các công ty khởi nghiệp có thể phải điều chỉnh các chương trình khuyến mãi của mình để phục vụ nhóm khách hàng này.
Dưới đây là một ví dụ: Tại Thái Lan, nhà bán lẻ thời trang trực tuyến Pomelo mới đây đã cho ra mắt dòng thời trang bền vững để thu hút người tiêu dùng Gen Z. Không phải là một điều bất ngờ nếu các doanh nghiệp tương tự trong khu vực làm theo ý tưởng này.
Hướng về phía trước
Nhìn chung, người dân Việt Nam là người tiêu dùng lạc quan nhất thế giới. Đây là tín hiệu tốt cho các nhà bán lẻ trong nước.
Nhưng cơ sở hạ tầng của đất nước cần phải bắt kịp xu hướng. Một người mua sắm ở thành phố Hồ Chí Minh có thể dễ dàng mua bộ tai nghe mới trên điện thoại của mình, nhưng đối với các địa phương khác thì có thể không dễ dàng như vậy. Bộ Công Thương đã chỉ ra rằng thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số này là ưu tiên của Chính phủ, nhưng việc chuyển đổi sẽ mất nhiều năm để thực hiện.