Công khai, dân chủ trong đánh giá cán bộ, đảng viên trẻ - cơ sở bảo đảm cho thành công của công tác thông tin, tuyên truyền

Ảnh minh họa

Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng nhận định: “Một số trường hợp đánh giá, bố trí cán bộ chưa thật công tâm, khách quan, không vì yêu cầu công việc, bố trí không đúng sở trường, năng lực, ảnh hưởng đến uy tín cơ quan lãnh đạo, sự phát triển của ngành, địa phương và cả nước”. Nhận định thẳng thắn, khách quan này đã nhận được sự đồng tình cao trong đông đảo cán bộ, đảng viên và dư luận xã hội.

Từ khi khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới, Đảng ta luôn xác định: Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Trong công tác xây dựng Đảng thì công tác cán bộ chính là khâu then chốt nhất. Như vậy có thể thấy, công tác cán bộ là khâu then chốt của nhiệm vụ then chốt. Trong công tác này, việc đánh giá đúng cán bộ có vị trí, ý nghĩa vô cùng quan trọng; bởi đây là tiền đề, có tác động lớn đến các khâu tiếp theo. Đánh giá cán bộ, đảng viên trẻ lại càng quan trọng. Đánh giá đúng thì mới có thể bố trí, sắp xếp, sử dụng, luân chuyển, đào tạo, đề bạt, bổ nhiệm… đúng. Cán bộ trẻ được bố trí đúng người, đúng việc thì sẽ có động lực tinh thần to lớn, niềm tin vào tổ chức thêm sâu sắc, từ đó tích cực học tập, rèn luyện, không ngừng nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả công tác. Còn nếu đánh giá cán bộ trẻ không đúng, thiếu khách quan do người đánh giá và cơ quan đánh giá vi phạm nguyên tắc hoặc bị tình cảm riêng chi phối thì tất yếu dẫn đến những cán bộ trẻ có tâm, có tầm và có tài ngày càng rời xa tổ chức Đảng, hoặc không phát huy hết khả năng để cống hiến cho Đảng

Trong các nhiệm kỳ gần đây, nhận rõ yêu cầu đổi mới công tác cán bộ nói chung, công tác đánh giá cán bộ trẻ nói riêng, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế về vấn đề này. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng nhấn mạnh việc đổi mới cách lấy phiếu tín nhiệm để đánh giá, nhận xét cán bộ theo hướng mở rộng đối tượng tham gia. Những người không đủ năng lực, không hoàn thành nhiệm vụ, có tín nhiệm thấp cần được sắp xếp phù hợp, có cơ chế để kịp thời thay thế, không chờ hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác. Nghị quyết cũng quy định việc thực hiện lấy phiếu tín nhiệm hằng năm đối với các chức danh lãnh đạo trong cơ quan Ðảng, Nhà nước, đoàn thể. Những người hai năm liền tín nhiệm thấp, không hoàn thành nhiệm vụ cần được xem xét, cho thôi giữ chức vụ, không chờ hết nhiệm kỳ, hết tuổi công tác… Điều đó khẳng định, trong các nhóm giải pháp nhằm giải quyết những vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng, Ban chấp hành Trung ương Đảng rất chú trọng đến khâu đánh giá cán bộ. Đối với cán bộ trẻ, điều này rất có ý nghĩa. Người trẻ có thể chưa đòi hỏi nhiều về đãi ngộ, nhưng đòi hỏi cao về việc đánh giá họ, sao cho “tâm phục, khẩu phục”.

Vậy thực trạng công tác đánh giá cán bộ nói chung, đặc biệt là đánh giá cán bộ trẻ hiện nay đang diễn biến ra sao? So với trước đây, công tác này đã ngày càng được đổi mới, có nhiều chuyển biến về nội dung, hình thức, phương pháp; từng bước góp phần quan trọng vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng; đáp ứng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ của sự nghiệp đổi mới. Nhiệm kỳ XI vừa qua, chúng ta đã thấy sự xuất hiện ngày càng nhiều cán bộ trẻ đảm nhiệm những trọng trách trong hệ thống chính trị. Dù còn nhiều dư luận, có khi trái chiều về cán bộ trẻ, nhưng rõ ràng việc xuất hiện nhiều cán bộ trẻ đã thổi luồng sinh khí mới trong toàn bộ hoạt động của cả hệ thống chính trị. Quy chế đánh giá cán bộ, công chức do Bộ Chính trị (khóa X) ban hành, khi đi vào cuộc sống cũng đã từng bước đưa việc đánh giá cán bộ đi vào nền nếp, việc đánh giá cán bộ trẻ ngày càng được định lượng rõ ràng, giảm bớt những nhận xét, đánh giá cảm tính.

Tuy vậy, đánh giá cán bộ trẻ vẫn là khâu khó và yếu nhất hiện nay, nhiều mặt tồn tại đã được “kê bệnh” như: Vẫn còn quá khắt khe với cán bộ, đảng viên trẻ. Vẫn còn nhiều biểu hiện chủ quan, hình thức, chưa phản ánh đúng thực chất; chưa thực sự lấy hiệu quả công tác của cán bộ làm thước đo chủ yếu để đánh giá cán bộ trẻ. Tình trạng “yêu nên tốt, ghét nên xấu” cũng còn nhiều, gây ra sự cảm tính, chủ quan, phiến diện khi đánh giá. Tình trạng chi bộ, tổ chức đảng dễ dãi trong đánh giá cán bộ thuộc diện “hết tuổi quy hoạch” còn khá phổ biến trong khi quá xét nét với cán bộ trẻ. Thậm chí, nhiều trường hợp cán bộ trẻ, cấp ủy cấp dưới đánh giá một đằng, cấp ủy cấp trên nhận xét một nẻo, nhiều khi còn o ép, bắt buộc cấp ủy cấp dưới phải nhận xét, đánh giá theo suy nghĩ áp đặt của trên… Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi thời gian gần đây, nhiều cán bộ, đảng viên trước khi bị bắt, bị kỷ luật vẫn được cấp ủy, tổ chức đảng trực tiếp quản lý dành cho những lời nhận xét tốt đẹp. Tình trạng cán bộ bị cấp ủy nơi này đánh giá thấp, thậm chí bị kỷ luật nhưng khi luân chuyển sang cơ quan, đơn vị khác lại được bổ nhiệm giữ các chức vụ cao hơn diễn ra ở một bộ phận không nhỏ tổ chức đảng khiến dư luận bất bình, còn cán bộ, đảng viên trẻ mất niềm tin. Đã có nhiều trường hợp “con voi chui lọt lỗ kim”, nghĩa là cán bộ được bổ nhiệm rất đúng quy trình, các văn bản đánh giá, phiếu thăm dò uy tín đều sạch sẽ, đẹp đẽ nhưng khi bị nhân dân phản đối, tổ chức kiểm tra lại thì mới thấy “lòi” ra nhiều khuyết điểm.

Nguyên nhân do đâu mà có những khuyết điểm nói trên? Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) cho rằng, nguyên nhân chủ quan là do việc đánh giá, sử dụng, bố trí cán bộ nói chung, cán bộ trẻ còn nể nang, cục bộ, chưa chú trọng phát hiện và có cơ chế thật sự để trọng dụng người có đức, có tài; không kiên quyết thay thế người vi phạm, uy tín giảm sút, năng lực yếu kém. Từ nguyên nhân này, chúng ta cũng nhận thấy đánh giá cán bộ trẻ là một việc rất khó, rất nhạy cảm. Đây là công việc đối với con người cụ thể, mà con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Cả người được đánh giá và người đi đánh giá đều bị các mối quan hệ xã hội chi phối. Cho nên, sẽ là chủ quan, duy ý chí nếu không lường hết những tác động xã hội, những tác động cảm tính từ phía cơ quan đánh giá và cá nhân tham gia đánh giá cán bộ. Hơn nữa, mặc dù đã có khá nhiều văn bản, chỉ thị, quy chế, quy định nhưng Đảng ta vẫn chưa xây dựng được một hệ thống nội dung, quy trình, tiêu chí để việc đánh giá cán bộ trẻ bảo đảm khách quan, khoa học đến từng chức danh cán bộ. Và quan trọng nhất, đáng nói nhất là việc nhiều nơi chưa công khai, dân chủ trong đánh giá, có khi đánh giá nhưng giữ bí mật, nội dung nhận xét không công khai cho cán bộ, đảng viên biết nên không tạo được niềm tin, không chỉ ra khuyết điểm cho cán bộ sửa chữa. Ở nhiều nơi, việc đánh giá cán bộ trẻ vẫn được coi là việc riêng của cấp ủy, chưa thực sự mở rộng và phát huy dân chủ, chưa lấy ý kiến của đông đảo quần chúng, nhất là ý kiến tổ chức Đoàn trong cơ quan, đơn vị và địa bàn cư trú của cán bộ trẻ làm căn cứ đánh giá. Thậm chí, một số cấp ủy, nhất là cấp cơ sở chưa thực hiện tốt quy định đánh giá cán bộ trẻ thường xuyên và định kỳ, chỉ khi đề bạt, bổ nhiệm mới đánh giá; lại có cấp ủy thiếu nhất quán trong nhận xét, khi đánh giá thường xuyên thì xếp trung bình, khi đề bạt, bổ nhiệm lại nhận xét tốt.

Nhận rõ những nguyên nhân tác động đến chất lượng công tác đánh giá cán bộ trẻ, chúng ta càng nhất trí với phương châm: “Nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, khách quan, không nể nang, né tránh. Các giải pháp phải bảo đảm đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, khả thi, kết hợp "chống và xây", "xây và chống", nói đi đôi với làm, tập trung giải quyết những vấn đề bức xúc, trì trệ nhất” mà Đảng ta đề cập trong Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng. Để giải quyết những trì trệ, bức xúc về đánh giá cán bộ trẻ, cần phải triển khai thật tốt nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách mà Nghị quyết chỉ ra. Nhất là việc khẩn trương rà soát, loại bỏ các cơ chế, chính sách đã lạc hậu, xây dựng, ban hành đồng bộ các chính sách để đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ nói chung, cán bộ trẻ nói riêng . Trọng tâm là đánh giá cán bộ trẻ, xây dựng tiêu chuẩn cán bộ theo chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ làm cơ sở cho việc quy hoạch, quản lý, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng đội ngũ cán bộ; quy định rõ thẩm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan, đơn vị. Ban hành quy chế để ban chấp hành đảng bộ các cấp góp ý kiến, thể hiện trách nhiệm với đội ngũ cán bộ, đảng viên trẻ.

Thực tiễn cuộc sống rất sinh động và luôn đi trước các cơ chế, chính sách. Vì lẽ đó, sau khi đã có hệ tiêu chí, tiêu chuẩn cho từng chức danh, để việc đánh giá cán bộ trẻ đúng yêu cầu đặt ra, việc công khai, dân chủ phải được đặt lên hàng đầu. Các cấp ủy cần tăng cường công tác kiểm tra, kết hợp chặt chẽ giữa đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ. Sau mỗi lần đánh giá, nhận xét, phải công bố cho cán bộ trẻ được biết để phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm.

Phát huy dân chủ phải gắn liền với cơ chế công khai trong đánh giá cán bộ trẻ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh yêu cầu “dựa vào dân để xây dựng Đảng”. Trong điều kiện hiện nay, đã đến lúc các cấp ủy đảng phải tính đến việc tranh thủ các phương tiện truyền thông đại chúng như qua báo chí, hệ thống trang tin điện tử của từng cơ quan, đơn vị; thậm chí là cả các trang mạng xã hội, blog cá nhân để tranh thủ dư luận, lắng nghe ý kiến phản biện của nhân dân. Sau khi lắng nghe, tiến hành phân tích, sàng lọc những luồng dư luận có tính chất xây dựng, bổ sung vào quá trình nhận xét, đánh giá cán bộ trẻ. Sau khi có kết luận, tùy theo tính chất, mức độ, vai trò ảnh hưởng của cán bộ đó đến cộng đồng, xã hội mà có hình thức thông báo kết quả nhận xét, đánh giá cán bộ trẻ cho quần chúng tiện theo dõi, giám sát và tiếp tục tham gia vào quá trình đánh giá cán bộ trẻ; bảo đảm việc đánh giá luôn ở trạng thái khách quan, toàn diện nhưng cũng có đầy đủ yếu tố lịch sử, cụ thể.

Sau cùng, để đánh giá đúng cán bộ trẻ thì phải thường xuyên củng cố, kiện toàn cơ quan làm công tác tổ chức – cán bộ. Có một thực tế là phần lớn nhân sự trong cơ quan tổ chức-cán bộ là những cán bộ tuổi không còn trẻ, họ không cập nhật được nhiều vấn đề thuộc về tâm lý độ tuổi. Vì vậy, cần  phải có những cán bộ trẻ tham gia vào cơ quan tổ chức-cán bộ để họ tham gia đánh giá được khách quan hơn. Chính sách “dưỡng liêm” cho những người là công tác “then chốt của then chốt” này đã và đang được thực hiện; cũng cần có chính sách “dưỡng liêm” cho những người chuyên làm công tác cán bộ trẻ. Bảo đảm lợi ích vật chất – tinh thần thỏa đáng cho cán bộ làm công tác đánh giá cán bộ chính là điều kiện quyết định để họ phát huy tính tích cực, tránh xa được cám dỗ, toàn tâm, toàn ý cho nhiệm vụ nhạy cảm và khó khăn này. Cấp ủy các cấp cũng cần nghiên cứu các hình thức khen thưởng xứng đáng cho người làm tốt công tác đánh giá cán bộ trẻ, có hình thức kỷ luật thích đáng với những người cố tình làm sai lệch kết quả nhận xét, đánh giá cán bộ trẻ. Đây cũng là một vấn đề rất quan trọng để việc công khai, dân chủ trong đánh giá cán bộ trẻ được triển khai trong thực tế hiện nay.