Cuốn tiểu thuyết của nhà văn đặc biệt thời đương đại Trung Quốc

Cuốn tiểu thuyết của nhà văn đặc biệt thời đương đại Trung Quốc

Tàn Tuyết là nhà văn Trung Quốc đương đại được dịch sang tiếng nước ngoài nhiều nhất những năm gần đây. Văn chương Tàn Tuyết rất khó tiếp cận, ngay cả khi số tác phẩm dịch của bà ngày càng tăng lên. Bởi những tính từ hùng hổ thường được gắn theo tên bà như "thể nghiệm", "tiên phong", "tiềm thức"... hay bởi chính bà từng "dọa" rằng, độc giả muốn đọc văn Tàn Tuyết cần "giắt túi" kha khá trải nghiệm đọc văn học chủ nghĩa hiện đại và tự thân họ cũng cần sáng tạo trong quá trình đọc. Đứng trước tác phẩm của Tàn Tuyết, người đọc dẫu ít nhiều tự tin với vốn đọc của mình cũng không khỏi bối rối và dễ dàng chùn bước.

"Tác phẩm của tôi như một cái cây. Những ý tưởng của tôi mọc ở phương Tây, nhưng tôi đào lên và trồng lại chúng vào lòng đất sâu thẳm của Trung Quốc, một nền lịch sử với bề dày 5000 năm." (Lời đề tựa một tác phẩm của Tàn Tuyết)

Mặc dù mang những đặc điểm của văn học phái tiên phong những năm 80, nhưng phong cách nghệ thuật của Tàn Tuyết lại rất khác biệt so với những tác giả văn học tiên phong Trung Quốc cùng thời như Mã Nguyên, Dư Hoa, Cách Phi, Tô Đồng, Diệp Triệu Ngôn, Tôn Cam Lộ, Bắc Thôn... Tác phẩm của Tàn Tuyết thường được so sánh với tiểu thuyết của Kafka, Schulz, Calvino hay Borges – những nhà văn mà bà yêu thích và thừa nhận có chịu ảnh hưởng.

Những chuyện tình thế kỷ mới là cuốn cuối cùng trong "xê-ri" (như tác giả gọi) ba tác phẩm ngầm kết nối với nhau, khởi đầu bằng Phố Ngũ Hương và kế tiếp là Người tình cuối cùng (tạm dịch), nhưng lại được chuyển ngữ sang tiếng Việt trước nhất. Điều này vừa đem tới lợi thế đồng thời cũng vừa thách thức độc giả. Bởi trong một phỏng vấn, Tàn Tuyết có nói, "Những chuyện tình thế kỷ mới" sẽ đưa ra câu trả lời cho những băn khoăn của độc giả ở hai tác phẩm trước.

Để đọc tác phẩm của bà và sáng tạo – như chính Tàn Tuyết khích lệ, độc giả chẳng thể hoàn toàn tin tưởng ai (cả nhân vật lẫn tác giả) ngoài chính bản thân mình cùng hành trang là trải nghiệm và trí tưởng tượng cá nhân.

Cuốn tiểu thuyết tình yêu diễm lệ

Những chuyện tình thế kỷ mới dẫn dụ người đọc vào miền thăm thẳm của tình yêu – vùng đất tưởng chừng đã bị cày ải, xói mòn đến bạc màu, cằn cỗi – qua vô vàn lối đi lắt léo và diệu ảo.

Truyện mở đầu hoàn toàn không chút đáng ngờ hay bất ổn bằng chuỗi sinh hoạt đời thường của quả phụ Ngưu Thúy Lan và những khúc mắc trong đời sống tình cảm của cô với người tình mang tên Vi Bá. Nhưng chỉ vừa kịp bắt nhịp với chuyện tình Thúy Lan - Vi Bá, người đọc ngay lập tức bị phân thân vào những chiều không gian và thời gian liên tục vừa giãn nở vừa chia năm xẻ bảy, cùng dàn nhân vật không ngừng đột ngột xuất hiện, thình lình biến mất. 

Từ nhà Thúy Lan, ta được dẫn tới khách sạn suối nước nóng kiêm khách sạn tình yêu, gặp gỡ những cô gái từ bỏ cuộc sống vất vả và đơn điệu đến thê lương ở nhà máy dệt để tới đây làm gái, ôm khát vọng theo đuổi tình yêu đích thực xứng đáng với họ, như Long Tư Hương, Kim Châu, A Ti cùng những mối tình của họ. Cứ thế, "những chuyện tình" miên man trải dài, phân tán, đan xen suốt mười một chương truyện thành một mê cung vô tận.

Việc cố đóng khung hay định hình một cốt truyện rạch ròi và tuyến tính ở tiểu thuyết Tàn Tuyết, ngay cả khi tiểu thuyết đó viết về một đề tài quá đỗi quen thuộc như tình yêu, là không tưởng. Ngay từ cấu trúc 11 chương, mỗi chương bắt đầu bằng một nhân vật – nhưng hoàn toàn không có gì đảm bảo rằng chương đó sẽ được kể qua điểm nhìn của nhân vật đó hay xoay quanh mỗi nhân vật đó – người đọc đã nên chuẩn bị tinh thần bước lên một con tàu siêu thực, mỗi toa tàu mở ra một không gian vô cùng vô tận, chưa kể đến trùng trùng cảnh vật không một lần lặp lại lướt qua cửa sổ mỗi toa. Không rõ điểm xuất phát, đích đến lại càng quá đỗi mơ hồ, một khi đã đặt chân lên tàu ta chỉ còn cố mở to mắt mà tiếp tục hành trình con tàu đang sầm sập lao vào../