Giải pháp nào ngăn chặn, đẩy lùi xuất bản phẩm lậu

Ngày 20/6/2019, tại Hà Nội, Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam phối hợp với Đại sứ quán Anh tại Việt Nam tổ chức Hội thảo Chống xuất bản phẩm lậu, nhằm góp phần nâng cao nhận thức xã hội về vấn đề chống vi phạm bản quyền đối với XBP. 

Thực trạng

Ông GarethWard - Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam phát biểu

Phát biểu tại Hội thảo, ông Gareth Ward - Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam khẳng định sự cần thiết phải tiếp tục nâng cao nhận thức về vấn đề phòng chống in lậu XBP và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực xuất bản nhằm cải thiện môi trường kinh doanh khi Việt Nam tiếp tục hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu.

Lê Đức Thái - Chủ tịch Hội đồng thành viên NXB Giáo dục Việt Nam phát biểu

Ông Lê Đức Thái, Chủ tịch Hội đồng thành viên NXB Giáo dục Việt Nam nhận định trong những năm qua, hoạt động in lậu, in giả, in nối bản trái phép (gọi chung là in lậu) tại Việt Nam vẫn diễn ra. Đối tượng in lậu dùng nhiều thủ đoạn để đối phó, tránh sự phát hiện, xử lý của các cơ quan chức năng.

Không chỉ sách của các NXB Việt Nam mà còn có sách của các đơn vị xuất bản nước ngoài (cả trong và ngoài Việt Nam) cũng bị in lậu, phát hành lậu trên thị trường Việt Nam với số lượng không nhỏ.

Hệ quả của in lậu đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp, gây thiệt hại lớn về kinh tế cho tác giả, cho các NXB, đối tác liên kết, làm thất thu ngân sách nhà nước, ảnh hưởng đến uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế khi tham gia Công ước Berne về bảo hộ các tác phẩm văn học, nghệ thuật.

Mới đây, tại tỉnh Bình Định, lực lượng liên ngành tỉnh Bình Định đã phát hiện, thu giữ số lượng XBP lậu lên tới hơn 72.000 bản và hầu hết số XBP này là sách giáo dục của NXB Giáo dục Việt Nam. Qua thống kê của NXB cho thấy sự phức tạp, quy mô lớn của hoạt động in, phát hành XBP lậu hiện nay có quy mô lớn và diễn biến phức tạp.

Trong số các XBP lậu đang lưu hành trên thị trường, có lẽ sách giáo dục chiếm tỉ lệ lớn nhất. Nhiều cơ sở, tổ chức, cá nhân hoạt động in lậu sách và phát hành sách lậu vẫn chưa được phát hiện, vẫn tiếp diễn và họ đang trục lợi bất chấp pháp luật.

Công tác quản lý nhà nước trong phòng, chống XBP lậu đến nay vẫn chưa đưa ra được giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn, đẩy lùi vấn nạn nay. Vì vậy, việc loại trừ các hành vi in, phát hành XBP lậu là nhiệm vụ không chỉ của các ngành quản lý chức năng cơ quan quản lí nhà nước mà cần có sự góp sức của các chủ sở hữu XBP và của toàn xã hội.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, ông Nguyễn Ngọc Bảo - Phó Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông) nêu thực trạng khi đối tượng in lậu nắm được nhu cầu của thị trường, bạn đọc với một cuốn sách cụ thể, liền móc ngoặc với cơ sở in để in lậu.

Những máy in với công suất lớn, hiện đại hoạt động suốt đêm, sáng hôm sau các nhà sách đã được chào hàng những cuốn sách đang thuộc dạng bán chạy với giá thấp hơn giá nhà xuất bản đưa ra. Lợi nhuận quá lớn khiến hoạt động in lậu, in giả, in nối bản trái phép (gọi chung là in lậu) diễn ra với quy mô và tính chất ngày càng phức tạp.

Các giải pháp

Để đấu tranh có hiệu quả chống XBP lậu, ông Nguyễn Đức Thái cho rằng: Cần sự phối hợp của nhiều lực lượng. Các cơ quan chức năng quản lý nhà nước, các lực lượng liên ngành, các NXB, các tổ chức liên quan coi đây là nhiệm vụ quan trọng, kiên quyết, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm từng bước đẩy lùi XBP lậu.

Sách giả được in như sách thật

Nói về công tác quản lý thị trường, ông Trần Hùng - Tổng Cục Quản lý thị trường (Bộ công thương) khẳng định bản thân ông và Tổng Cục Quản lý thị trường luôn sẵn sàng chung tay cùng các cơ quan quản lý nhà nước vào cuộc để phát hiện, xử lý, ngăn chặn tình trạng in lậu. Ông Hùng cũng đề nghị chuyển sang hình sự nếu vụ việc nghiêm trọng.

Ông Nguyễn Văn Phước - Giám đốc Công ty First New Trí Việt thì bộc bạch những sự việc trong quá trình chống sách lậu, sách giả mà công ty sách Trí việt đã dày công thực hiện trong nhiều năm. Đó là Hành Trình Khai Tâm Dân Trí và chiến đấu với tệ nạn in lậu sách giả 1/4 Thế Kỷ First News - Trí Việt.

Mặc dù First News đã có những cố gắng hết sức mình trong việc đương đầu với nạn sách giả trong nhiều năm qua nhưng tệ nạn in và sản xuất sách giả ngày càng ngang nhiên lộng hành trắng trợn trên toàn quốc, đặc biệt tại các thành phố lớn, nổi bật nhất như Hà Nội.

Sách giả không chỉ ngang nhiên kinh doanh công khai tại các trục đường lớn trung tâm Hà Nội như: Nguyễn Xí, Đinh Lễ, Phạm Văn Đồng, Đường Láng, Trần Quốc Hoàn, mà còn đi thẳng vào các nhà sách bán sỉ lẻ cả nước. 

Nghiêm trọng hơn, sách lậu, sách giả được các trùm in lậu tiêu thụ công khai và trực tiếp trên không gian mạng với số lượng không thể thống kê được. Thông qua các sàn thương mại điện tử có vốn hóa nhiều ngàn tỷ, tiếp cận đánh lận con đen lừa đảo độc giả yêu sách, những cuốn sách giả in ấn kém chất lượng, sai sót đã gây tổn hại cho hàng chục triệu bạn đọc cả nước.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng - Giám đốc Công ty sách Thái Hà đưa ra những ví dụ về sách giả, sách thật 

Cũng cùng hành trình chống sách giả, sách lậu với Công ty First News - Trí Việt, ông Nguyễn Mạnh Hùng - Giám đốc Công ty sách Thái Hà cũng rất tâm huyết với việc chống sách lậu: “dùng sách lậu là giết chết nền kinh tế trí thức”.

Ông mong muốn các cơ quan có thẩm quyền sẽ vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa để ngăn chặn tình trạng in lậu tràn lan này.