Hệ sinh thái AI và giải pháp phát triển AI của Úc

Doanh nghiệp Úc đề xuất các giải pháp phát triển AI

Ngày 25/6/2025, Trung tâm công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) quốc gia (NAIC) cùng với Cơ quan nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp liên bang Úc (CSIRO) đã công bố báo cáo Hệ sinh thái AI của Úc năm 2025: Tăng trưởng và các cơ hội (Australia’s artificial intelligence ecosystem: growth and opportunities).

Theo báo cáo, Úc đang đẩy mạnh đầu tư và phát triển công nghệ AI trong mọi lĩnh vực công nghiệp, nhất là trong lĩnh vực năng lượng, khai thác khoáng sản, ứng dụng đời sống, chăm sóc sức khỏe.

Về nghiên cứu AI, trong giai đoạn 2020 - 2024, nước này đã công bố 59.467 báo cáo nghiên cứu AI, chỉ riêng năm 2023 có 12.776 bài báo; số lượng bằng sáng chế tăng mạnh từ 170 patents (năm 2015) lên 629 patents (năm 2024). Mặc dù, các bài báo nghiên cứu AI của Úc chiếm 2,3% số lượng toàn cầu nhưng tỷ lệ AI patent của nước này chỉ chiếm 0,18% AI patent toàn cầu. Điều đó cho thấy sự thiếu liên kết giữa hoạt động nghiên cứu và quá trình thương mại hóa kết quả nghiên cứu cũng như sự hạn chế về nguồn vốn đầu tư cho các startup về AI.

Để giải quyết thách thức này, báo cáo đề xuất tiếp tục đầu tư mạnh vào chuyển đổi nghiên cứu, kết nối với doanh nghiệp và phát triển nguồn nhân lực AI, đặc biệt cần tăng cường năng lực cạnh tranh AI quốc gia.

Về ứng dụng công nghệ AI, theo báo cáo năm 2024, 1.532 tổ chức, công ty (gấp hơn 3 lần so với 2015) có nhu cầu tuyển dụng nhân sự được đào tạo kỹ năng về AI, tập trung ở các thành phố lớn (Sydney, Melbourne, Brisbane, Perth) trong các lĩnh vực như phân tích kinh doanh, khoa học, chuẩn đoán bệnh và đào tạo.

Trong khi đó, trong báo cáo mới nhất tháng 6/2025 Accelerating Australia’s AI Agenda, Hội đồng Doanh nghiệp (DN) Úc (BCA) nhấn mạnh AI là “cú hích” lớn tiếp theo cho phát triển kinh tế và cơ hội quan trọng để nâng cao tiêu chuẩn mức sống của người dân Úc, đồng thời cảnh báo nếu không hành động sớm thì Úc có nguy cơ bị bỏ lại phía sau bởi các đối thủ trong lĩnh vực AI và ảnh hưởng tiêu cực đến tính năng động của nền kinh tế nước này.

Vì vậy, BCA đề xuất một số giải pháp cho 3 năm tới gồm:

(i) Thiết lập quy định rõ ràng, thực tế về AI để khuyến khích sáng tạo;

(ii) Tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng và đơn giản hóa phê duyệt các trung tâm dữ liệu;

(iii) Thành lập Tổ hợp nghiên cứu AI quốc gia (National AI Research Consortium) để kết nối DN và trường đại học trong lĩnh vực này;

(iv) Đưa các khóa học về AI vào trong chương trình ở cấp tiểu học, trung học và đại học;

(v) Mở rộng trung tâm công nghệ trí tuệ nhân tạo quốc gia để hỗ trợ các doanh nghiệp SMEs và triển khai các công cụ AI giúp họ nâng cao hiệu quả hoạt động;

(vi) Thành lập Viện An toàn AI (AI Safety Institute) của Úc để nghiên cứu, phát triển và đề xuất các giải pháp phát triển AI bền vững và an toàn;

(vii) Đầu tư vào nghiên cứu, phát triển (R&D) AI để xây dựng Úc trở thành trung tâm AI đáng tin cậy;

(viii) Thiết lập khung pháp lý chia sẻ dữ liệu an toàn hơn, cho phép ngày càng nhiều giải pháp AI được ứng dụng trong khu vực công và tư nhân.

Doanh nghiệp Úc muốn tăng đầu tư vào hoạt động R&D lên 3%

Trong bài phát biểu về Chương trình rà soát chiến lược hoạt động R&D của Chính phủ Úc (Strategic Examination of Research and Development), ngày 13/6/2025, Giám đốc điều hành BCA Bran Black kêu gọi Chính phủ tăng đầu tư vào hoạt động R&D lên 3% GDP từ mức 1,7% GDP hiện nay và xây dựng chiến lược mới cho hoạt động R&D 10 năm tới.

Điều này xuất phát từ nguyên nhân gồm: (i) Mức đầu tư vào R&D của Úc thấp hơn mức trung bình của nhóm các nước OECD hiện là 2,7% GDP, riêng Mỹ là 3,59% GDP, Hàn Quốc 5,21% GDP; (ii) Theo đánh giá của CSIRO, đầu tư vào R&D sẽ mang lại lợi ích lớn cho Úc, ước tính tạo ra 3,5 AUD lợi nhuận cho mỗi AUD đầu tư vào R&D; (iii) Mặc dù một số ngành như nông nghiệp, y tế, năng lượng tái tạo và khai thác tài nguyên của Úc đang nằm trong nhóm dẫn đầu, tuy nhiên một số lĩnh vực khác như lượng tử tính toán có nguy cơ bị bỏ lại phía sau.

Đồng thời, BCA kiến nghị:

(i) Xác lập đầy đủ chính xác cơ chế thuế cho hoạt động R&D, bao gồm việc xem xét lại về cơ chế ưu đãi thuế, bãi bỏ ngưỡng ưu đãi thuế hoặc tăng ngưỡng này lên 250 triệu AUD;

(ii) Xây dựng một bộ các ưu đãi phù hợp nhằm thu hút hoạt động R&D mới đến Úc và khuyến khích thương mại hóa các kết quả R&D tại Úc, bao gồm chế độ ưu đãi thuế đối với khoản thu nhập có được từ tài sản sở hữu trí tuệ tại Úc;

(iii) Thiết lập một mạng lưới điều phối các trung tâm R&D của các ngành công nghiệp theo mô hình Catapult Network thành công của Vương quốc Anh; (iv) Xây dựng danh mục các nhà nghiên cứu trên toàn quốc (National Researcher Directory) để các DN có thể kết nối dễ dàng.

Hiện nay, hoạt động khoa học - công nghệ đóng góp 167 tỷ AUD, đóng góp tương đương 6,42% GDP vào nền kinh tế Úc và được kỳ vọng đóng góp đạt 244 tỷ AUD vào năm 2031.

WS đầu tư 20 tỷ AUD vào việc mở rộng trung tâm dữ liệu tại Úc

Ngày 17/6/2025, công ty AWS (công ty con của tập đoàn Amazon) đã công bố khoản đầu tư lớn trị giá 20 tỷ AUD từ năm 2025 - 2029 để mở rộng cơ sở hạ tầng điện toán đám mây tại hai trung tâm dữ liệu ở Sydney và Melbourne. Điều này sẽ nâng cao năng lực về điện toán đám mây và AI nâng cao cho hàng trăm nghìn khách hàng và đối tác của AWS trên khắp Úc.

Theo đánh giá, khoản đầu tư 20 tỷ AUD được xem là lớn nhất mà quốc gia này nhận được từ một nhà cung cấp công nghệ toàn cầu trong bối cảnh Úc đặt mục tiêu trở thành nước dẫn đầu về công nghệ AI và đạt doanh thu 600 tỷ AUD mỗi năm vào năm 2030.

AWS thiết lập sự hiện diện của mình tại Úc vào năm 2012 với việc ra mắt Khu vực AWS Châu Á - Thái Bình Dương (Sydney). Kể từ đó, công ty đã liên tục mở rộng, ra mắt Trung tâm Khu vực AWS Châu Á Thái Bình Dương ở Melbourne và Perth năm 2023.

Tiếp đó, tháng 4/2024, AWS đã giới thiệu Amazon Bedrock, dịch vụ AI tạo sinh ở Sydney và tháng 7/2024, Chính phủ Úc đã công bố quan hệ đối tác với AWS để cung cấp dịch vụ đám mây AWS bảo mật cao để nâng cao năng lực quốc phòng và tình báo của quốc gia.

Kể từ năm 2017 đến nay, AWS đã đào tạo AI cho hơn 400,000 chuyên viên Úc thông qua hàng loạt các chương trình dự án như AWS AI Spring Australia, Chương trình AWS Generative AI Accelerator và AWS AI Launchpad./.