Phát triển chữ ký số cá nhân tại Việt Nam đạt 20 triệu thuê bao

Giải pháp thúc đẩy phát triển CKS cá nhân

Tại Hội nghị do Trung tâm chứng thực điện tử quốc gia (NEAC) - Bộ TT&TT tổ chức, bà Tô Thị Thu Hương, Giám đốc NEAC ghi nhận những đóng góp tích cực của cộng đồng các doanh nghiệp (DN) cung cấp dịch vụ chứng thực CKS hưởng ứng ngày Chuyển đổi số (CĐS) quốc gia 10/10 với các chương trình khuyến mãi, giảm giá dịch vụ; chủ động tham gia và hỗ trợ Xây dựng Luật Giao dịch điện tử với các hoạt động rất thiết thực, kịp thời; tích cực phối hợp trong công tác tuyên truyền, phổ biến về CKS cho cơ quan, DN, người dân…

Năm 2023, Giám đốc NEAC cho biết mục tiêu, nhiệm vụ được Bộ TT&TT đặt ra cho NEAC và cộng đồng các CA là phát triển CKS cá nhân, tới cuối năm 2023 đạt 10 - 20 triệu thuê bao. “Đây là một con số đầy thách thức. Để hoàn thành tốt, hoàn thành suất sắc các nhiệm vụ được giao, NEAC rất cần sự chung tay, phối hợp và hỗ trợ của các CA công cộng”.

Nhận định về thuận lợi và thách thức phát triển CKS cá nhân, bà Phùng Anh, NEAC cho biết thách thức để phát triển CKS cá nhân là thói quen ký tay vẫn được người dân và DN sử dụng phổ biến hơn. Mặt khác, nhiều hình thức ký số cũng là một trở ngại đối với những người dân chưa biết về CKS, lần đầu tìm hiểu và tiếp cận. Nhận thức pháp lý, công nhận CKS trong nhân dân còn nhiều hạn chế, điều này khiến nhu cầu sử dụng CKS bị giảm đi rất nhiều. Phạm vi các quy định cần sử dụng CKS vẫn còn hẹp; chưa gặp thời điểm bùng nổ đối với sản phẩm công nghệ. “CKS tại Việt Nam đang nằm ở loại tăng trưởng đều, tức là chưa gặp được điểm bứt phá”.

Tuy nhiên, CĐS quốc gia đang len lỏi vào từng ngõ ngách của cuộc sống tại Việt Nam, đây cũng chính là cơ hội và thử thách để CKS tiến gần hơn với nhiều người dân hơn nữa khi CĐS quốc gia sẽ số hóa hầu hết các thủ tục hành chính, văn bản,… giúp giảm thời gian và chi phí cho chính quyền và nhân dân. “Đây là thời điểm người dân cần biết tới những lợi ích của CKS, đó cũng chính là cơ hội của NEAC và hơn 20 CA công cộng thể hiện vai trò và năng lực của mình”, bà Phùng Anh nhấn mạnh.

Chia sẻ về một số giải pháp phát triển thị trường dịch vụ chứng thực CKS dành cho cá nhân đạt mục tiêu 10 - 20 triệu thuê bao, bà Phùng Anh cho biết cơ quan nhà nước sẽ chủ động CĐS các thủ tục hành chính, văn bản, giao dịch,… CA phải chủ động tiếp cận người dân trên mọi phương diện; song song với đó là luật pháp và chính sách phải hoàn thiện, sẵn sàng để “người dân không còn bị động” trong cuộc sống; nắm bắt tình hình để có kế hoạch chủ động tiếp cận các nhóm người dùng theo việc làm, nghề nghiệp, tuổi tác, giới tính, …

Cách thức triển khai của các CA cần hướng các vùng đối tượng cụ thể đang có sẵn lượng người dùng lớn như thuế, hải quan, giáo dục, y tế, ví điện tử, giao dịch điện tử,… Các hoạt động có thể kể đến như hoạt động tuyên truyền thúc đẩy; tích hợp CKS vào các bên cung cấp dịch vụ; chính sách tặng, cấp miễn phí CKS cá nhân.

Các bộ, ngành nghiên cứu bổ sung thêm các quy định về việc áp dụng CKS trong các lĩnh vực chuyên ngành như giáo dục, y tế, hợp đồng lao động điện tử, quy trình giao dịch điện tử, ngân hàng trực tuyến, thanh toán không tiền mặt,… Đồng thời triển khai việc tích hợp giải pháp ký số vào các nền tảng cần xác thực người dùng trong số 54 nền tảng số quốc gia do các bộ phát triển nhằm đảm bảo tính an toàn cho các giao dịch trên các nền tảng số quốc gia.

Theo NEAC, các công việc cụ thể cần được CA công cộng triển khai là thúc đẩy các tỉnh/thành nâng cấp hệ thống thông tin một cửa điện tử tích hợp dịch vụ công (DVC) trực tuyến (DVCTT) đạt mức toàn trình; tích hợp hợp giải pháp ký số, đặc biệt là giải pháp ký số từ xa vào Cổng DVC các tỉnh; xây dựng các quy chế và hướng dẫn sử dụng CKS để ban hành rộng rãi trên địa bàn địa phương.

Các CA công cộng cần lựa chọn đối tượng, phân khúc thị trường cá nhân phù hợp với chính sách năng lực của mình để có các hoạt động tiếp cận, ưu đãi phù hợp. Bên cạnh đó phối hợp với NEAC tăng cường các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về vai trò, sự cần thiết của CKS; có các chính sách ưu đãi, miễn phí (theo số lượng hoặc theo thời gian) để tạo được thói quen người dùng trong khi hành lang pháp lý ở các lĩnh vực dần được hoàn thiện.

Đồng thời tổ chức các chương trình, sự kiện nhằm tuyên truyền, lan tỏa đến người dân như thí điểm gian hàng cấp miễn phí CKS cho công dân. Cụ thể, ngày 25/3/2023, NEAC cùng với các DN CA sẽ thí điểm gian hàng cấp miễn phí CKS cho công dân tại Phố đi bộ Quận Hoàn Kiếm; tổ chức hội nghị, hội thảo tại 3 miền Bắc, Trung, Nam; khảo sát, đánh giá, công bố chất lượng sản phẩm, dịch vụ.

Thúc đẩy tích hợp CKS vào cổng DVC

Tại Hội nghị, NEAC và các DN CA công cộng cũng đã trao đổi về tích hợp CKS vào Cổng DVC Quốc gia. Ông Thái Bá Thắng, NEAC, cho biết sự phát triển thương mại điện tử, nhu cầu xác thực và kiểm tra giao dịch trên môi trường Internet đang trở thành một việc cấp thiết cũng như đóng vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp CĐS của quốc gia. Sự phát triển đó đặt ra cho DVCTT những thay đổi cần thiết đó là tích hợp CKS vào DVC.

Theo NEAC, hiện mỗi một CA đều có phương thức kết nối riêng. Điều này khiến cho những bên cung cấp dịch vụ (SP) muốn sử dụng dịch vụ CKS công cộng đang gặp phải nhiều khó khăn do có quá nhiều phương thức kết nối đối với hình thức ký số từ xa.

Theo đó, NEAC hỗ trợ các CA nhờ thư viện tích hợp chức năng ký số từ xa vào Cổng DVC; website giả lập kiểm thử 05/06 CA công cộng; sẵn sàng sửa lỗi trong quá trình tích hợp lên Cổng DVC.

Hai DN CA lớn là VNPT-CA, Viettel CA và một số DN đã chủ động phối hợp với các Cổng DVC địa phương, bộ ngành để tích hợp CKS. Tuy nhiên, còn một số vướng mắc về hạ tầng của một số Cổng DVC địa phương, bộ ngành chưa thể tích hợp do chưa được nâng cấp. NEAC cũng cho rằng các DN CA cũng cần chủ động nhận nhiệm vụ tích hợp CKS vào các cổng DVC địa phương, bộ ngành mà DN có lợi thế.

Để CA đóng góp phát triển lĩnh vực bền vững trong thời gian tới, đại diện Vụ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), Thanh tra Bộ TT&TT đã lưu ý một số nội dung. Ông Đinh Quang Trung, Phó Vụ trưởng Vụ KH&CN, Bộ TT&TT cho biết thời gian qua, các CA đồng hành với NEAC, Vụ KH&CN xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn cho lĩnh vực CKS. Giờ đây các DN CKS đã tự phát triển giải pháp của mình nên vai trò của DN tham gia vào đề xuất xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn rất quan trọng trên cơ sở thực tiễn của DN, hài hoà các tiêu chuẩn quốc tế nhưng mang đặc thù Việt Nam.

“DN CA cần tiếp tục tham gia đóng góp để xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn cho thực tiễn. Trong năm 2023, Vụ KH&CN sẽ phối hợp với NEAC, VNISA truyền đạt các tư liệu, kinh nghiệm xây dựng tiêu chuẩn cơ sở (TCCS) và tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN)”, ông Đinh Quang Trung đề nghị.

Về tích hợp CKS lên Cổng DVC, năm 2019, Bộ TT&TT có ban hành Thông tư số 22/2019/TT-BTTTT ngày 31/12/2019 quy định về tiêu chí, chức năng kỹ thuật của Cổng DVC và hệ thống thông tin một cửa điện tử cấp bộ, cấp tỉnh. Thông tư hiện đang được Cục CĐS Quốc gia nghiên cứu sửa đổi, theo đó, các DN nghiên cứu, đóng góp ý kiến để thực hiện việc tích hợp CKS lên Cổng DVC.

Trong khi đó, ông Đỗ Hữu Trí, Phó Chánh Thanh tra Bộ TT&TT cho biết các DN hoạt động trong lĩnh vực này là những DN trẻ, nhiệt huyết, năng động, nhanh nhạy trong kinh doanh. Trong thời gian qua, việc cung cấp dịch vụ CKS phát triển nhanh, đẩy mạnh ứng dụng CKS trong xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển nhanh các DN cần lưu ý nhìn lại kết quả đạt được, điểm chưa đúng đắn cần điều chỉnh để hoạt động tốt hơn bởi dịch vụ CKS là dịch vụ đặc thù, đặc biệt và DN cũng phải chịu trách nhiệm với chủ thuê bao.

Ông Ngô Tuấn Anh, đại diện Câu lạc bộ CKS và giao dịch điện tử Việt Nam cho biết các DN cần chung tay đóng góp nguồn lực để phát triển lĩnh vực, tạo ra cơ hội cho tất cả các DN.

Giám đốc NEAC cũng chia sẻ Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng đã có chỉ đạo “Năm 2023 là năm chất lượng làm thể chế”. Tiếp thu ý kiến chỉ đạo, NEAC cũng định hướng năm 2023 là năm của chất lượng, ngoài việc củng cố xây dựng có chất lượng một hành lang pháp lý cho các dịch vụ tin cậy (trong đó có dịch vụ chứng thực CKS) còn đảm bảo chất lượng trong các công tác thực thi từ quy trình tới quy định./.

“

Tính đến năm 2022, Bộ TT&TT đã cấp phép cho 23 CA. Thị phần dịch vụ CKS công cộng chia đều cho 23 CA, trong đó VNPT-CA và Viettel-CA tiếp tục phát triển và duy trì thị phần lớn nhất, chiếm hơn 54% thị trường, tiếp theo là các CA khác. 100% CA công cộng đều triển khai kinh doanh thông qua hệ thống đại lý song song với bán hàng trực tiếp.

Tổng số chứng thư số đang hoạt động đạt 1.959.792 chứng thư số, trong đó 1.555.264 chứng thư số DN, tổ chức và 404.528 chứng thư số cá nhân. Chứng thư số cá nhân tăng dần từ 7,27% năm 2018 đến 17,86% năm 2022 thể hiện nhu cầu sử dụng chứng thư số của cá nhân và cá nhân trong tổ chức đang tăng dần trong giai đoạn vừa qua.

Bộ TT&TT đã cấp phép cung cấp dịch vụ CKS theo mô hình ký số từ xa cho 07 CA công cộng gồm có VNPT-CA, Viettel-CA, FPT-CA, BkavCA, TrustCA, MISA-CA và CA2 và ký số trên thiết bị di động (SIMPKI) cho 02 CA: Viettel-CA, Newtel-CA. 5 địa phương có tỉ lệ chứng thư số/tổng số dân cao nhất cả nước gồm: Đà Nẵng, Gia Lai, TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Cao Bằng./.