Thành phố thông minh: Những hứa hẹn và thất bại trong việc lập kế hoạch công nghệ không tưởng

Các nhà hoạch định đô thị, các công ty công nghệ và nhà phát triển đang ngày càng tìm cách cải thiện cuộc sống của người dân và làm cho hệ thống thành phố hiệu quả hơn. Nếu chúng ta tiếp tục sống như hiện tại, gây ô nhiễm và làm cho không khí ngày càng độc hại, chúng ta có thể phải phát triển các giải pháp như xây đường trong nhà để dắt chó đi dạo. Nhưng đó có phải là những gì  chúng ta khao khát?

Mục đích không tưởng

Đây là một mục tiêu khó đạt được ví dụ như Brasília, Levittown, Celemony, Songdo, Eko-Atlantic và Sidewalk Labs Toronto.

Chúng tôi chưa tìm ra cách để biến môi trường không tưởng phù hợp với tất cả mọi người. Chúng tôi có một con đường dài phía trước để thực hiện những cải tiến vừa bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Trong chương sách sắp ra mắt của mình về Giải pháp Sáng tạo để tạo ra các thành phố bền vững (Cambridge Scholar, Vương quốc Anh), chuyên gia cộng đồng thông minh John Jung giải thích rằng các sáng kiến ​​không tưởng đang chuyển hướng sự chú ý của chúng ta khỏi những thách thức của đô thị hóa, như nghèo đói và an ninh nhà ở.

Nỗ lực thiết kế không tưởng

Các dự án không tưởng đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích, bao gồm cả việc không thể mở rộng quy mô. Một số dự án thí điểm đã được báo cáo là không trung thực, không đáng tin cậy hoặc thiếu sót trong thiết kế. Các giải pháp thực sự cần một quy trình thiết kế có sự tham gia của cộng đồng nhằm thúc đẩy sự hòa nhập và tránh chủ nghĩa tinh hoa hoặc làm trầm trọng thêm các vấn đề hiện có.

Vào đầu thế kỷ 20, Phong trào Thành phố vườn đã cố gắng phát triển một hệ sinh thái xã hội không tưởng, nơi con người và thiên nhiên sẽ cùng tồn tại hài hòa. Điều này ảnh hưởng đến quy hoạch ngoại thành để có thêm không gian cho công viên, trang trại và những không gian xanh khác.

Sau đó, tầm nhìn của Frank Lloyd Wright, nói về Thành phố Broadacre đề xuất rằng nên sử dụng công nghệ để cải thiện cuộc sống, đa dạng hóa việc sử dụng đất, tích hợp kiến ​​trúc hữu cơ và các khu phố sáng tạo. Những ý tưởng này đã tạo ra các hệ thống mới phổ biến như nền kinh tế tăng trưởng, môi trường làm việc sáng tạo, các tùy chọn di động bền vững và các tòa nhà xanh.

Brasília: Một thành phố ngổn ngang

Trong số những ví dụ ban đầu về các thành phố không tưởng trong kỷ nguyên số, có thành phố Brasília được quy hoạch độc đáo, hiện là di sản thế giới  của UNESCO, được phát triển như một nỗ lực chính trị để mang lại một quốc gia mới rộng lớn. Các cấu trúc và đường cao tốc hiện đại của chính phủ được thiết kế để di chuyển hiệu quả ô tô và người dân xung quanh thủ đô. Tuy nhiên, tài liệu sau khi xây dựng cho thấy rằng thiết kế đã thất bại do thiếu nhà ở dễ tiếp cận và giá cả phải chăng cho công nhân và việc thực hiện thiếu sót, và còn những thứ ngổn ngang khác nữa.

Vùng ngoại ô hiện đại

Levittown, Reston và Celebration cho thấy sự phát triển ngoại ô hiện đại do tư nhân tài trợ ở Hoa Kỳ. Sự phát triển có mục đích cao cả nhưng chúng cũng bị đánh giá là có những lỗi đáng kể, bao gồm cả việc “loại trừ, phân biệt và đàn áp”.

Thành phố thông minh Songdo

Songdo, ở Hàn Quốc, được một số người gọi là ví dụ hoàn hảo về một thành phố thông minh bền vững. Mọi khía cạnh của cuộc sống được kiểm soát bởi các máy tính nối mạng từ kiểm soát khí hậu đến thông tin liên lạc. Tuy nhiên, nó đang gặp khó khăn trong việc thu hút các doanh nghiệp và người dân. Được thiết kế cho 300.000 người nhưng chỉ có khoảng 1/3 dân số đang sống tại đây và có rất ít doanh nghiệp. Tuy nhiên, Songdo cũng được gọi là một thành phố cô đơn và một thành phố minh bạch, nơi rất khó để làm quen với hàng xóm nhưng lại có quá nhiều giao tiếp đang diễn ra trên internet.

Eko-Atlantic: Lũ lụt tàn phá

Eko-Atlantic và Smart City Lagos ở Nigeria là một dự án cải tạo bờ sông rộng sáu triệu mét vuông với tầm nhìn trở thành trung tâm tài chính của Châu Phi. Sự phát triển của nó dự kiến sẽ chứa 250.000 người và 150.000 người tạm trú khác. Theo các nhà phê bình, dự án đã thiếu minh bạch và phần lớn đã xây dựng nhà ở cho những người giàu có. Lỗ hổng đáng kể nhất của nó, đê chắn sóng, được đề xuất để chịu được gió và sóng từ Đại Tây Dương, từ đó đã đẩy sóng vào các khu vực lân cận của thành phố Lagos, dẫn đến lũ lụt chết người.

Sidewalk Toronto: Dữ liệu và quyền riêng tư

Sidewalk Toronto, một dự án của Alphabet (Google), đang lên kế hoạch cài đặt các công nghệ khác nhau để nâng cao hiệu quả và chất lượng cuộc sống ở một khu phố ven sông mới. Lượng dữ liệu mở rộng sẽ thông báo cho các quy trình phát triển và quy hoạch thành phố, nhưng việc thu thập và sử dụng dữ liệu là có vấn đề. Các nhà phê bình cho rằng thỏa thuận ban đầu giữa Waterfront Toronto và Sidewalk Labs là quá mơ hồ, đặc biệt là trong việc tạo ra một khung thiết lập tiền lệ xung quanh việc sử dụng, quyền sở hữu và ứng dụng dữ liệu. Các bài học từ dự án này sẽ mang lại lợi ích cho nhiều thành phố khác, nhưng sự phản đối của người dân địa phương đối với các mối quan tâm về quyền riêng tư dữ liệu là rất thực tế và cần phải được giải quyết.

Cộng đồng thông minh

Các khu vực đô thị cần lập kế hoạch thông minh cho việc sử dụng các thiết bị thông minh, quản lý các đổi mới và đột phá trong xã hội và thay đổi quy trình quản lý. Điều quan trọng cần lưu ý là tầm nhìn trong tương lai của xã hội hiện đại cần tăng số lượng băng thông rộng để được triển khai một cách công bằng.

Các giải pháp toàn diện, thu hút mọi người và bền vững về kinh tế, môi trường, xã hội, văn hóa và đạo đức. Chúng ta cần tìm kiếm các thiết kế đô thị hoạt động cho các khu vực hiện có, để các thành phố bền vững về tài chính và cung cấp các hệ thống di động bền vững và nhiều không gian xanh hơn. Đồng thời, các thành phố của chúng ta cần cung cấp cơ hội cho các hoạt động tự quản lý và tự quản lớn hơn, chẳng hạn như trồng thực phẩm và tạo ra năng lượng.

Các thành phố tốt hơn trong tương lai có thể không phải là không tưởng, nhưng chúng cần phải là những thiết kế thông minh đạt được thông qua sự hợp tác và đưa vào để giải quyết sự thay đổi văn hóa và công nghệ.