Thị trường Bưu chính thế giới trong thời kỳ mở của (phần 1)

Tự do hóa trong thị trường bưu chính thế giới

Nói về tự do hóa, ngành bưu chính của các quốc gia châu Âu đã đi trước Việt Nam một thời gian khá dài. Cụ thể, khối 6 quốc gia châu Âu đã sớm mở cửa thị trường bưu chính nhiều năm trước đây và đang được dánh giá là khá thành công, đó là Phần Lan, Thụy Điển, Anh, Estonian, Đức và Hà Lan. Ngoài ra, có 11 quốc gia thành viên EU khác đang được phép gia hạn mở cửa thị trường đến cuối năm 2012, đó là Cộng hòa Czech, Cyprus, Hy Lạp, Hungary, Latvia, Lithuania, Luxemburg, Malta, Poland, Romania và Slovakia.

Vấn đề được quan tâm hàng đầu đối với các nhà hoạch định chính sách cũng như các nhà quản lý bưu chính Châu Âu khi tự do hóa bưu chính là tình trạng cạnh tranh sau khi mở cửa. Tác động của cạnh tranh sẽ ảnh hưởng tới hầu hết các bộ phận của ngành bưu chính như chất lượng dịch vụ, lợi nhuận, doanh thu, lực lượng lao động bưu chính...

Đồng thời, theo Chỉ thị về Tự do hóa Bưu chính mới nhất của Liên minh châu Âu, năm 2011 cũng là thời hạn cuối cùng để các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu mở cửa hoàn toàn những mảng còn lại của thị trường bưu chính – cụ thể là hạng mục bưu kiện có trọng lượng dưới 50 gram. Như vậy, tình trạng cạnh tranh sẽ diễn ra ở mọi sản phẩm, dịch vụ, dù trên hay dưới 50 gram, cho phép các công ty bưu chính tư nhân đủ khả năng cạnh tranh với các công ty nhà nước. Tuy nhiên, bên cạnh quy định “mở cửa hoàn toàn”, Liên minh châu Âu cũng cho phép các chính phủ yêu cầu những hãng bưu chính lớn, đang thống lĩnh thị trường có trách nhiệm đóng góp, cống hiến để duy trì các dịch vụ bưu chính phổ thông.

Cũng cùng quan điểm trên, cơ quan quản lý bưu chính Pháp (ARCEP) cũng tuyên bố rằng, họ hy vọng thị trường thư tín vẫn là thị trường “ưu tiên”, dành riêng cho hãng bưu chính quốc gia La Poste. Cạnh tranh trên thị trường bưu chính Pháp chủ yếu sẽ xảy ra ở mảng thư tín thương mại và thư tín quốc tế. Và nếu cạnh tranh phát triển, họ có thể sẽ buộc các công ty đóng góp tài chính cho các dịch vụ bưu chính phổ thông mà La Poste đang phải thực hiện, như trong trường hợp với thị trường viễn thông.

Qua những động thái trên, có thể thấy, các dịch vụ bưu chính phổ thông vẫn được duy trì và ưu tiên hàng đầu trong quá trình tự do hóa bưu chính.

Thấy gì từ những quốc gia đi trước?

Italia

Năm 1998, để đáp ứng kế hoạch chung về việc từng bước tự do hóa các thị trường bưu chính trong khu vực, Italia đã chuyển đổi ngành bưu chính truyền thống của mình trở thành một công ty trách nhiệm hữu hạn công. Và công ty cổ phẩn mới đã phát triển ngoài dự liệu.

 Sự thành công của tổ chức phần lớn nhờ vào sự đa dạng hóa các dịch vụ bưu chính, mở rộng phạm vi kinh doanh vào bảo hiểm, ngân hàng, dịch vụ tài chính, hậu cần, thẻ điện thoại, và các thị trường cạnh tranh khác. Các dịch vụ mới được xây dựng ngay trên mạng lưới 14.000 bưu cục của bưu chính Italia. Dịch vụ thư truyền thống ở Italia phát triển chậm và hầu như không có lợi nhuận - chỉ một nửa số thư gửi đi giữa Napoli và Bologna với khoảng cách 360 dặm, đến tay người nhận trong khoảng thời gian 1-3 ngày được đánh giá là “chuyển phát đúng thời hạn”. Các dịch vụ tài chính bưu chính ra đời đã bổ sung nguồn doanh thu quan trọng đang thiếu hụt cho ngành bưu chính.

Dưới đây là danh sách tóm tắt các công ty con hiện đang hoạt động trong ngành bưu chính Italia:

• BancoPosta nhận và đầu tư tiền gửi.

• PostePay chuyên thanh toán hóa đơn.

• Tập đoàn SDA cung cấp dịch vụ thư chuyển phát nhanh và hậu cần.

• Mototaxi điều hành dịch vụ chuyển phát bằng xe đạp trong phạm vi thành phố.

• Postecom thực hiện các dịch vụ bưu chính Internet.

• PosteVita cung cấp các sản phẩm bảo hiểm bưu chính.

• Fondi Bancoposta Sgr xử lý các khoản đầu tư.

• Postel được đánh giá là công ty con hàng đầu tại châu Âu chuyên cung cấp cho thư điện tử lai ghép và xử lý tài liệu.

• Poste Italia Europa Gestioni Immobiliari cung cấp các dịch vụ tài chính bất động sản.

Hiện nay Poste Italian đã phát triển thành một tập đoàn tài chính có lợi nhuận và công nghệ tiên tiến, cung cấp các dịch vụ tài chính cho 60 triệu người tiêu dùng Italia. Theo một báo cáo của Fortune 2011, công ty đã xếp hạng thứ tám trong nước và thứ 329 trên toàn thế giới về doanh thu (28,9 tỷ USD). Và trong năm 2009, Poste Italia đã được liệt kê là một trong 3 công ty được ngưỡng mộ nhất ở Italy do tạp chí Fortune bình chọn.

Tây Ban Nha

Tây Ban Nha là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Âu cho phép cạnh tranh tư nhân trên thị trường bưu chính. Điều này đã xảy ra từ năm 1960. Mặc dù với quy mô nhỏ, các dịch vụ bưu chính tư nhân vẫn được chính phủ cho phép hoạt động, và công ty bưu chính Correos đang chiếm vị trí hàng đầu và ngày càng lớn mạnh.

Trong những ngày đầu tồn tại, Correos phục vụ như một ngân hàng tiết kiệm bưu điện dành cho người dân Tây Ban Nha. Các chuyên gia đã ước tính rằng khi cuộc nội chiến Tây Ban Nha vào năm 1936 nổ ra, khoảng 40% tiền tiết kiệm của Tây Ban Nha đã được gửi trong các tài khoản tiết kiệm bưu điện.

Để chuẩn bị cho kế hoạch tự do hóa ngành bưu chính, chính phủ Tây Ban Nha đã đầu tư lớn để nâng cấp các dịch vụ và cơ sở hạ tầng của Correos nhằm đưa công ty trở thành một công ty quốc tế về các tiêu chuẩn dịch vụ thư tín thông tin liên lạc. Hiện giờ Correos là một trong những công ty hàng đầu thế giới trong việc sử dụng hệ thống tiên tiến RFID. Correos Telecom cung cấp dịch vụ viễn thông, bao gồm các dịch vụ truy cập internet và thương mại điện tử.

Để cạnh tranh trong các thị trường mới tự do hóa, Correos đã công bố một kế hoạch kinh doanh mới cho 2011-2014. Kế hoạch mới tuyên bố sự chú trọng tới các sản phẩm bưu chính tiêu dùng. Bằng cách đó, Correos hy vọng sẽ đạt được thị phần lớn hơn trên thị trường dịch vụ bưu chính truyền thống, bưu kiện, tiếp thị trực tiếp, và các dịch vụ công nghệ.

Tính đến thời điểm hiện nay, thị trường bưu chính Tây Ban Nha đã hoàn toàn tự do hóa vào ngày 1/1/2011. Lưu lượng thư truyền thống giảm khá mạnh. Doanh thu giảm 4,8% trong cùng kỳ.

(còn nữa)