Văn bản về khoa học và công nghệ phải "chạy được", phải thực sự đi vào cuộc sống

Ngày 21/3/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã chủ trì cuộc họp xin ý kiến về quy trình triển khai các nội dung của Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 193/2025/QH15 ngày 19/2/2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá, phát triển khoa học, công nghệ (KH, CN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) quốc gia. Đây là nhiệm vụ được Chính phủ giao cho Bộ KH&CN.

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ KH&CN đã nghiên cứu các nội dung Nghị quyết của Quốc hội để xây dựng các quy định của dự thảo Nghị định, trong đó có thể lồng ghép các nội dung quy định chi tiết với nội dung hướng dẫn thi hành để bảo đảm quy định của Nghị định khả thi khi áp dụng trong thực tiễn.

Dự thảo Nghị định có 4 chương, 33 điều. Dự thảo Nghị định này quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành khoản 2 Điều 3, Điều 4, Điều 5, Điều 6, Điều 7, Điều 8, Điều 9, khoản 1, 2 Điều 10, Điều 11, Điều 12, Điều 13, Điều 14 của Nghị quyết số 193/2025/QH15.

Nghị định này áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước và tổ chức, cá nhân nước ngoài tham gia hoạt động KH, CN, ĐMST và CĐS quốc gia tại Việt Nam; tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Tại cuộc họp, đại diện các viện nghiên cứu, các doanh nghiệp (DN) KH, CN đã đóng góp nhiều ý kiến liên quan đến các nội dung của dự thảo Nghị định, trong đó nổi bật có một số nội dung về triển khai trạm 5G để phủ sóng rộng khắp, nền tảng số phục vụ CĐS quốc gia, sản phẩm dịch vụ ĐMST có lập phương án giá, bổ sung quỹ khoa học, tài sản nghiên cứu, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu KH, cơ chế hỗ trợ nguồn lực cho cơ sở nghiên cứu phối hợp với DN thử nghiệm lâm sàng trong lĩnh vực y tế…

Sau khi lắng nghe nhiều ý kiến trao đổi một cách chi tiết, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, cuộc họp hôm nay đã trao đổi chi tiết các nội dung, đến từng câu chữ của dự thảo Nghị định.

“Trao đổi, thảo luận xây dựng chính sách tránh chung chung, mà cần tập trung và đi đến cùng, giải quyết đến tận nơi. Nói rõ vấn đề, trả lời rõ ý, phải khái quát vấn đề”, Bộ trưởng cho biết.

Bộ trưởng nhấn mạnh đất nước đặt mục tiêu phát triển kinh tế đạt hai con số, tạo ra của cải vật chất, tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, người dân được hưởng lợi, chất lượng cuộc sống tăng lên. Theo đó, việc xây dựng văn bản là phải hướng tới những việc này.

Bộ trưởng đề nghị các tổ chức nghiên cứu, khoa học, DN công nghệ cần coi việc xây dựng, hoàn thiện thể chế KH&CN là một việc quan trọng, một việc chung của các bên chứ không phải của riêng Bộ KH&CN để khi văn bản được xây dựng, ban hành phải đi vào cuộc sống và “chạy được”.

Cùng với đó, hiện nay, nhiều doanh nghiệp KH, CN có quy mô lớn hàng ngàn người, Bộ trưởng cũng đề nghị các DN cần phải có một nhóm cán bộ chuyên trách làm công tác pháp chế để đóng góp ý kiến cho việc xây dựng chính sách pháp luật để sau khi văn bản được ban hành các DN có thể thực thi.

Bộ trưởng cho biết, sắp tới Luật KH&CN sửa đổi sẽ có hướng xử lý là kết quả nghiên cứu khoa học, tài sản hình thành từ nghiên cứu, từ hoạt động KH, CN dùng ngân sách nhà nước được coi là tài sản công nhưng sẽ được xử lý khác tài sản công. Đây là một tư tưởng để chấp nhận rủi ro.

Cũng theo Bộ trưởng, dự kiến tháng 5/2025, Bộ KH&CN sẽ ban hành bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả của các tổ chức nghiên cứu dùng ngân sách công. Tổ chức nào nghiên cứu tạo ra được hiệu quả kinh tế thì sẽ được cấp kinh phí nghiên cứu nhiều hơn. Tổ chức nào không tạo ra được kết quả nghiên cứu đưa vào cuộc sống thì sẽ bị cắt giảm các đề tài nghiên cứu, cơ bản đó sẽ là các đề tài phát triển công nghệ và ứng dụng công nghệ.

Cuối cùng, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Bộ KH&CN có mục tiêu là thúc đẩy KH, CN, ĐMST, và CĐS sẽ đóng góp 3% vào GDP. Đất nước đặt mục tăng trưởng 10% thì 7% theo cách truyền thống và 3% còn lại phải từ KH, CN, ĐMST và CĐS./.