Việt Nam và những đóng góp trong hợp tác ASEAN về thông tin

Hợp tác trong ASEAN diễn ra khá đa dạng, trên nhiều lĩnhvực và liên quan đến hầu hết tất cả các ngành. Tổng thể hợp tácASEAN được phân chia theo 3 trụ cột là Chính trị - An Ninh do Bộ Ngoại giao chủtrì, Kinh tế do Bộ Công thương chủ trì và Văn hóa – Xã hội do Bộ Lao độngThương binh và Xã hội chủ trì. Báo chí, Xuất bản, Phát thanh Truyền hình vàThông tin điện tử là ba lĩnh vực nằm trong khuôn khổ hợp tác Thông tin thuộctrụ cột Văn hóa - Xã hội (ASCC) do Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) là cơquan chủ trì và điều phối.

Tại tất cả các khuônkhổ hợp tác ASEAN về Thông tin từ cấp cao như Hội nghị Bộ Trưởng ASEAN phụtrách về Thông tin (AMRI), Hội nghị Quan chức cao cấp ASEAN phụ trách về Thôngtin (SOMRI), đến các cuộc họp của các Nhóm công tác (Working groups) về các vấnđề cụ thể trong lĩnh vực Thông tin, Bộ TTTT đã tích cực, chủ động tham gia đầyđủ tất cả các hoạt động, chủ động đưa ra các ý kiến xây dựng, đóng góp cho sựphát triển, trưởng thành và lớn mạnh của ASEAN nói chung và mục tiêu hiện thựchóa Cộng đồng ASEAN nói riêng.

“Mườiquốc gia, một cộng đồng” chia sẻ thông qua thông tin đại chúng

Tại Hội nghị Bộ trưởng ASEAN phụ trách Thông tin (AMRI)11, cácnước thành viên đã nhất trí xâydựng một cộng đồng chia sẻ thông qua thông tin đại chúng, vànhấn mạnh vai trò của thông tin đại chúng trong việc tăngcường hiểu biết lẫn nhau giữa các nước thành viên, xây dựng một một cộng đồngquam tâm, chia sẻ với nhau.

Các nước ASEAN nhất trí đề xuất “Mười quốc gia, một cộngđồng”, nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu trong đào tạo nguồn nhân lực, trao đổi phim,chương trình truyền hình và xây dựng mạng lưới thông tin báo chí, hợp tác trongcác lĩnh vực: xây dựng nội dung chương trình, phát triển truyền hình số và hệthống phát trong  trường hợp khẩn cấp, đồng thời ủng hộ và tạo điều kiệnđể thế hệ trẻ giao lưu và tăng cường các mối quan hệ thông tin báo chí với cácnước đối thoại cuả ASEAN. Trong việc nâng cao nhận thức và tăng cường năng lựctruyền thông, nhiều dự án trong lĩnh vực thông tin đã được thực hiện, bao gồmChương trình Tin tức truyền hình ASEAN và Chương trình ASEAN Hành động đã bướcvào năm hoạt động thứ 17. Một số dự án khác là chương trình Tìm hiểu về ASEAN(ASEAN Quiz), Chương trình Trò chơi điện tử ASEAN về Biên niên sử ASEAN nhằmtăng cường hiểu biết về bản sắc khu vực, và dự án Người viết tin ASEAN tạo điềukiện cho sinh viên sử dụng các kỹ năng học được trong việc xây dựng nội dungđời sống ở các quốc gia học tập, qua đó thúc đẩy hiểu biết đa văn hóa giữa các quốc giavà giữa thanh niên ASEAN thông qua các phương triện truyền thông.

Trong lĩnh vực truyền hình số, việc thay đổi từ dịch vụphát sóng tín hiệu analoge sang tín hiệu số là một giai đoạn phức tạp, với sự tham gia củanhiều quyết định về chính sách và công nghệ. Các Bộ trưởng ASEAN về Thông tinđã thống nhất thông qua các tiếp cận theo từng giai đoạn hướng tới việc thayđổi phát sóng analogue từ 2015 đến 2020. Hướng tới mục tiêu nay, ASEAN đang xâydựng các Nguyên tắc hướng dẫn thực hiện/ Các quốc gia ASEAN cũng đang hợp tác xâydựng năng lực trong phát triển và sản xuất nội dung Độ nét cao (HD); mở rộnghợp tác với các Đối tác đối thoại trong việc triển khai truyền hình số mặt đấtvà xây dựng năng lực.

Những kết quả đóng gópcủa Việt Nam

Bộ TTTT đã tích cực lồng ghép các nội dung của Kếhoạch tổng thể vào các chương trình hành động và các nhiệm vụ thườngxuyên, qua đó giúp tiết kiệm được thời gian, nguồn lực đảm bảo việc thựchiện Kếhoạch tổng thể một cách nhanhchóng, đồng bộ và toàn diện. Cấp độ hợp tác ngày càng nâng cao, góp phần thúcđẩy và làm sâu sắc quá trình hội nhập, liên kết ASEAN, hình thành và nâng cao ýthức hợp tác, phối hợp ở cấp độ khu vực và quốc tế để giải quyết các vấn đề nảysinh và cùng ứng phó với các thách thức chung của khu vực.

Các hoạt động hợptác về thông tin thiết thực giữa các nước ASEAN và với các nước đối thoại đượcđẩy mạnh để khai thác các nguồn lực từ Quỹ Văn hóa ASEAN và Quỹ với các nướcđối thoại thông qua các dự án thường xuyên về phát thanh truyền hình, hội nghị,hội thảo, trao đổi đoàn báo chí, trao đổi học sinh, sinh viên ngành truyềnthông, các khóa đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ, sản xuất chung các bộ phim phóngsự tài liệu... Thông qua các hoạt động để nâng cao năng lực cho đội ngũ phóngviên báo chí cũng như quảng bá hình ảnh của Việt Nam ra các nước và ngược lại.

Ngoài ra, trongcác năm qua, Việt Nam đã chủtrì đề xuất và thực hiện các dự án về tăng cường hợp tác Thông tintrong ASEAN; đồngthời tham gia phối hợp thực hiện cácdự án kháccùng các nước ASEAN và tham gia thực hiện các dự án của ASEAN với các nước đối thoại (Trung Quốc, HànQuốc, Nhật Bản, Ấn Độ) và nhiều chương trình hợp tác khác. 

Lễ khai trương Trung tâm Hợp tác CNTT Việt Nam - HànQuốc

Ở cấp quốc gia, Bộ TTTT đã Chủ trì và phối hợp với các Bộ, ngành liên quan trìnhThủ tướng phê duyệt Quyết định số 1536/QĐ-TTg ngày 30/8/2013 về việc phê duyệtChương trình hành động của Chính phủ về tuyên truyền, quảng bá ASEAN ở cấp quốcgia. Ban chỉ đạo về tuyên truyền, quảng bá ASEAN đã được thành lập và ban hànhKế hoạch tuyên truyền, quảng bá ASEAN chi tiết giai đoạn 2014 – 2015. Hiện nay,Bộ TTTT đang tiếp tục điều phối, tích cực phối hợp cùng với các Ban, bộ, ngành,các tỉnh, thành phố và các cơ quan báo chí trong cả nước triển khai Kế hoạchnày để nâng cao nhận thức của người dân hướng tới hình thành Cộng đồng chungvào cuối 2015. Đây được xem là một kế hoạch tổng thể, đồng bộ và hiệu quả.

Thông qua việc phêduyệt các hoạt động chi tiết trong kế hoạch, tất cả các bộ, ngành, đài báo đãxây dựng các chuyên mục, chuyên trang, mở các chương trình, tổ chức các hộithảo, hội nghị, phát hành các ấn phẩm, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về ASEANhoặc lồng ghép nhiệm vụ tuyên truyền, quảng bá ASEAN vào nhiệm vụ chung của cơquan, đơn vị mình. Theo báo cáo “Attitudes and Awareness Towards ASEAN: Findings of aTen-nation Survey” được tài trợ bởi Chính phủ Hàn Quốc, khảo sát về nhận thức và bản sắc khuvực dành cho thanh niên các nước ASEAN, Việt Nam đã trở thành nước đứng thứnhất trong khu vực về nhận thức và kiến thức về ASEAN. Tháng12/2014, Indonesia đã cử đoàn sang khảo sát, học tập kinh nghiệm về tuyêntruyền, quảng bá ASEAN của Việt Nam. Đây là kết quả đáng tự hào sau một năm triển khai Kế hoạch tuyên truyền,quảng bá ASEAN của Việt Nam và góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong tiến trình hội nhập ASEAN.