Xây dựng đô thị thông minh: cơ hội cho ngành ICT ứng dụng công nghệ, đổi mới, phát triển bền vững

Từ ngày 4 - 5/7/2018, tại Thanh Hóa, Bộ TTTT phối hợp với Liên minh Viễn thông quốc tế (ITU) và UBND tỉnh thanh Hóa tổ chức “Hội nghị quốc tế về đô thị thông minh (ĐTTM) và Chính phủ điện tử (CPĐT) 2018”. Thứ trưởng Bộ TTTT Phan Tâm, Phó Tổng thư ký ITU Malcolm Johnson, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Lê Anh Tuấn đã tham dự, phát biểu khai mạc và chào mừng Hội nghị. Hội nghị có sự tham gia của gần 300 đại biểu quốc tế và Việt Nam, bao gồm đại biểu từ các Bộ, Cơ quan quản lý viễn thông và CNTT các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương; Thị trưởng các thành phố, lãnh đạo từ cơ quan của chính phủ, các nhà quản lý, làm chính sách, các doanh nghiệp (DN), các tổ chức chính phi chính phủ, các viện nghiên cứu trong khu vực, lãnh đạo các tỉnh, thành, đại diện các sở, ban ngành, Hiệp hội…

Thứ trưởng Bộ TTTT Phan Tâm phát biểu khai mạc Hội nghị và chia sẻ các định hướng phát triển ĐTTM tại Việt Nam

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ TTTT Phan Tâm nhấn mạnh, trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế, tiến trình đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ ở Việt Nam. Theo thống kê của Bộ Xây dựng, Việt Nam có hơn 600 đô thị trong năm 2009, và hơn 800 đô thị hiện nay. Với sự bùng nổ dân số đô thị, các thành phố ở 63 tỉnh thành trên cả nước hiện đang phải đối mặt với những thách thức mới trong việc quản lý hiệu quả nguồn lực và cung cấp các dịch vụ công cộng. “Việt Nam coi đây là một cơ hội chưa từng có để ngành ICT ứng dụng công nghệ và đổi mới để tiếp cận những thách thức”.

Về chính sách, dựa trên các khuyến nghị quốc tế, Bộ TTTT đã ban hành Hướng dẫn, tinh giản các nguyên tắc và định hướng cho ngành ICT trong việc phát triển các ĐTTM ở Việt Nam vào tháng 1/2018. Hướng dẫn này xác định một số nguyên tắc chính, chẳng hạn như tập trung cho công dân và tất cả các bên liên quan, hệ sinh thái dữ liệu mở, an ninh mạng, trung lập công nghệ, phát triển bền vững các giá trị văn hóa, kinh tế, xã hội của các thành phố.

Về khía cạnh triển khai, một số kế hoạch, lộ trình phát triển ĐTTM đã được các thành phố và tỉnh phê duyệt. Một số dự án được khởi xướng. Các đối tác quốc tế được mời tham gia tư vấn, phát triển và triển khai dự án tại các ĐTTM. “Hiện nay, điều quan trọng là triển khai theo thông lệ quốc tế và các tổ chức quốc tế chuyên về ĐTTM như ITU, ISO, Tổ chức thành phố bền vững thông minh thế giới WeGo (The Smart Smart Sustainable) trong lĩnh vực ứng dụng ICT mới này”.

Trong bối cảnh này, Việt Nam rất coi trọng Diễn đàn khu vực Châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 4 về các ĐTTM bền vững và Chính phủ Điện tử. Với chương trình được thiết kế kỹ lưỡng và sự tham gia của các diễn giả giàu kinh nghiệm và am hiểu, Diễn đàn sẽ cung cấp thông tin hữu ích và có giá trị cho các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý, lãnh đạo thành phố, Doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu.

Phó Tổng thư ký ITU Malcolm Johnson chia sẻ những cơ hội phát triển ĐTTM trên thế giới và Việt Nam

Đại diện cho ITU, Phó Tổng thư ký ITU Malcolm Johnson cho biết các thành phố trên khắp Việt Nam đang bắt tay vào một sự biến đổi kỹ thuật số. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng đã được chọn là một phần của Mạng lưới các thành phố thông minh ASEAN. Những sáng kiến ​​ĐTTM mới này sẽ tạo ra cơ hội thị trường mới cho ICT và các cơ hội hợp tác quốc tế mới. “Đó là lý do để xây dựng sự hợp tác giữa các quốc gia trong một khu vực, nơi có hơn 2,1 tỷ cư dân đô thị, nơi hơn 2/3 dân số sẽ sống ở các thành phố vào năm 2050”.

Là tổ chức chuyên ngành của Liên hợp quốc, ITU cam kết phối hợp các bên liên quan cùng nhau giải quyết vấn đề đô thị hóa nhanh chóng này. ITU đang nỗ lực để phát triển tiềm năng to lớn mà các công nghệ mới nổi như trí thông minh nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, Internet of Things (IoT) và 5G phải giúp xây dựng các thành phố thông minh hơn, bền vững hơn.

Chúng ta đã và sẽ chứng kiến những nỗ lực trong chuyển đổi sang các ĐTTM bền vững ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Ngay ở Việt Nam, dữ liệu thời gian thực được thu thập để cung cấp cho hành khách đi xe buýt thông tin về các tuyến đường và thời gian đến, hoặc theo dõi chất lượng nước, các cấp độ dịch vụ cho người cho người dân cư và các đơn vị công nghiệp. Đây là hai ví dụ trong số hàng trăm ví dụ trên khắp Việt Nam và phần còn lại của thế giới.

Tất cả những ví dụ này, theo nhận định của Phó Tổng thư ký, là dựa vào các tiêu chuẩn kỹ thuật. Việc tạo ra các ĐTTM đòi hỏi một cơ sở hạ tầng đáng tin cậy có khả năng hỗ trợ một khối lượng lớn các ứng dụng và dịch vụ dựa trên ICT, do đó, đòi hỏi phải tuân thủ phối hợp các tiêu chuẩn chung đảm bảo tính mở và khả năng tương tác. ITU có một nhóm nghiên cứu phát triển các tiêu chuẩn quốc tế để cho phép phát triển phối hợp các công nghệ IoT ở các ĐTTM.

“Việc triển khai các công nghệ này dự kiến ​​sẽ kết nối khoảng 50 tỷ thiết bị vào mạng vào năm 2020, gây áp lực to lớn lên phổ tần số vô tuyến, một lĩnh vực khác mà ITU đóng một vai trò quan trọng”.

Với sự hợp tác của các tổ chức, Phó Tổng thư ký cho biết một bộ chỉ số hiệu suất chính cho thành phố bền vững thông minh (KPI) đã được xây dựng. Các KPI này dựa trên các khuyến nghị của ITU-T Y.4903/L.1603. Các chỉ số này là công cụ để đánh giá sự đóng góp của ICT cho ĐTTM. Hơn 50 thành phố trên thế giới đã triển khai thành công các chỉ số này từ Dubai đến Singapore.

ITU hiện đang hợp tác với Smart Dubai để phát triển một chỉ số thành phố bền vững toàn cầu thông minh, sẽ cho thấy các thành phố trên khắp thế giới tiến bộ của họ trong việc tiếp cận các SDG khác nhau dựa trên dữ liệu thu thập từ KPI. Nó sẽ cho phép các phép đo được thực hiện. Và điều này thể hiện một bước quan trọng trong việc đưa ra các chính sách tốt hơn và xây dựng các thành phố thông minh hơn và bền vững hơn, không chỉ bằng lời nói mà còn bằng hành động.

Vào thời điểm khi hơn một nửa dân số thế giới chưa nối mạng, Phó Tổng thư ký khuyến nghị: “Cần ứng dụng ICT để giúp những người sống ở các vùng nông thôn có năng suất và bền vững hơn và giảm áp lực ở các thành phố”.

Đông đảo đại biểu trong và ngoài nước tham dự  Hội nghị 

Đây là lần thứ 4 Hội nghị quốc tế về ĐTTM và CPĐT khu vực châu Á – TBD được tổ chức. Hội nghị đã trở thành diễn đàn để chia sẻ và thảo luận các vấn đề liên quan đến ĐTTM và CPĐT như: IoT, dữ liệu lớn, an ninh mạng… Hội nghị cũng tạo cơ hội kết nối những người làm chính sách, các nhà quản lý, các DN, các tổ chức phi chính phủ và giới nghiên cứu nhằm đẩy mạnh hợp tác công tư (PPP) trong lĩnh vực này. Đây cũng là dịp để để các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia thảo luận, tham với với các tổ chức chuyên ngành ITU, ISO… về khuyến nghị tiêu chuẩn và chỉ số đánh giá cho ĐTTM.